firstLine"; ?>

1079. Gradh fa thuaraim tugas d’Aodh $
Length: long 40qq
Certainty: 1
Period:
  1. 15th mid
Areas:
  1. Ulster
Classes:
  1. elegy mp
Manuscripts:
  1. RIA625(3/C/12)Trscr.by OCurry of BOCD
  2. Book of O’Conor Don c. 1631
  3. RIA 1076(24/P/33)L.Cl.AodhaB. 1680
Prints:
  1. text LCAB no v.
Motifs:
  1. Messenger bringing tidings
  2. comparison of patron with own family
  3. Material rewards for poetry
  4. patron’s liberality to poets
  5. territory as king’s spouse
  6. landscape withers on ruler’s death
  7. Keening women at graveside
  8. poet’s own mourning
  9. poet’s vigil on grave
  10. poet exposed to attack by patron’s death
Poet Christian Names:
  1. Donnchadh (BOCD)
Poet Surnames:
  1. Mac an Chnaidhe
Patron Christian Names:
  1. Aodh (Buidhe mac Briain)
Patron Surnames:
  1. O Neill Buidhe d. 1444
Meter Vars:
  1. RannMhor
Poem:

Poem in printable PDF format

Grádh fá thuairim tugus d’Aodh


[Ó Donnchadha, T. Leabhar Cloinne Aodha Buidhe, Dublin, 1931, poem 5]


Donnchadh Mac an Chnáide .cct.


1 Grádh fá thuairim tugus d’Aodh;

an tuairim tugus is truagh;

’ga taisgidh atú ’gum chrádh

grádh ní dú i n-aisgidh monuar.


2 Atá ’na thoirrsi ag tocht riom

grádh nach coimsi dha fholt fhionn;

gidh maith an grádh, ní hé as fhearr;

do mheall mé ’s a chrádh im chionn.


3 Tig an cleachtadh rinn fa ríor

do chlechtadh sinn taobh re taobh;

tug taisgidh cumhadh im chliabh

faigsin fhian Uladh gan Aodh.


4 Do bhí úair nár saoileadh sin

go rí sluaigh Gaoidheal do ghuin

is ionnsa a Dhé an fáth fá bhfoil

cách astoigh agus mé amuigh.


5 Do hobadh gabháil ar ngáoil;

m’anáir as tobar do thráigh;

do chúaidh gaol na n-uile úaim

ó do chúaidh Aodh Buidhe abháin.


6 Sgéala ’ga thechtoibh ón troid

déra rem dhercoibh do dhruid;

an sgél roimhe don té tug

tug sé ar gcroidhe ’na dhá chuid.


7 Faríor isé as doilghe dhúinn,

ar ndíon dobé oighre Briain,

ní bhia ar mo chradh ó do chóidh

tóir muna rabh Dia ’na dhiaidh.


8 Gibé do chách bhus ní anocht

dá dtí ní budh tráth dhá thecht,

fada dháibh a n-uain rem ucht

an lucht lérbh áil uaim a fheart.


9 Caoinfidh mé ’s ní mé amháin

mo threisi ag an té ’ga mbínn;

caoinedh gach draoi a dhuine féin

ag caoi í Néill Bhuidhe bhím.


10 Ar bhfagháil cluiche ar íbh gCuinn

m’anáir as cluiche do chaill;

ar tós gion go n-éarthar inn

do béarthar sinn fós i bhfaill.


11 Dobé m’urra é ’gan ól,

mé fa hurra da gach aon,

dá reic dá bhfaghuinn an fíon,

meic ríogh ní fhaghaim mur Aodh.


12 Meisde mé m’anáir ón fhior,

gan í d’fhagháil ó nach mar;

gidh beag fáilte ar dteacht asteagh,

is tearc fer a dáilte dhamh.


13 Dáil a dhuas go dul í Néill

mur budh cnuas ag dul do chraoibh;

ní fhuighe file acht a bhfuair

ód chúaidh bile mhuighe Maoin.


14 A dtaradh ag cor na gcrann,

dá dhol; do gabhadh a ngeall;

do mhac Briain do chlaon gach coll;

’na dhiaidh ní chrom craobh a ceann.


15 Bás í Eirc seach cách a chúis;

fás na mbláth is ceilt an chnúais;

céim do dhuine idir dhá dhéis

d’éis í Néill Bhuidhe fán mBúais.


16 Téid leis an ngaoith grán na ngort

tar éis an laoich fa lán d’iocht;

ní thabhair sí do ló lacht

ní mart bó gion go mbí bliocht.


17 Trén meisi go deghuil dún;

’na dheghaidh gan treisi atám;

truagh nár haomhadh ar ré araon,

mur shaoghal d’Aodh is sé slán.


18 Mo theisd ar Aodh na n-arm nua;

mín Aodh acht gur gharbh a ghleo;

ní rug do bhreith nár dhú Dia

acht tú fán lia ’sar mbeith beo.


19 A dtreabhthar is díoth od dhul,

ní geabhthar críoch ina chion;

gion go gcobhair an úir d’ar

súil re cradh ní fhoghain d’fhior.


20 Gan phuinn dá goradh san ghréin;

gan toradh i dtuinn nó i dtír;

gach learg ar leaghadh a clúimh;

dearg an úir nár treabhadh tríbh.


21 As uain dom dhula, ca d’ulc,

do thruaill an chumha mo chorp

tug sé gan aonduine ar t’fhert

mé ar dteacht mo naomhuidhe anocht.


22 Dá léigthi a Aodh let fholt nua

an dá thaobh ar ghort fa ghleo

tú id bheathaidh ó char do chlú,

ní dheachaidh tú is do bhladh beo.


23 Ríoghradh Fódla ag techt dot thoigh

led cheart d’fhógra ó mhuir go muir;

cor, a Dhé, ar an saoghal sin,

sibh t’aonar acht mé ar do mhuin.


24 Ní hí an mhuir do mhear amháin,

do thuil gach sreabh leis an sín;

má tá is do dhubhadh fa dheóidh

an lá reóidh ’na thuradh thríbh.


25 Gan bláth le ferthoin ar fiodh;

a dtreabhthoir gan chách dá chur;

olc an geall an úir le har;

ní fearr an cradh dhúin od dhul.


26 Beag feasta léagar ’nar láimh

d’ar dtégar ó thesda Ó Néill

ní huain do theicheadh ’nar dtír,

do chuaidh dhínn ar bhfeitheamh féin.


27 Rí dha fhréimh ní fhanuim air,

Ó Néill charuim gion go gcluin;

gabhthar laogh oile le hoigh

toil mo chroidhe acht d’Aodh ní fhuil.


28 Ní thug flaith a dtug ó thús;

ní rug maith ar a mhaith fós;

mac Briain mur do bhí go bás,

fás ina dhiaidh do-ní a nós.


29 Le náire ar a uaigh ní an,

tar mhac Áine do chuaidh cor,

ní chaoinionn sí acht Aodh, gidh eadh,

bean is í fá a gaol ag gol.


30 Eamhain gan éinfher ’ga húaim;

Temhair gan déinemh ’na dhiaidh;

ní fhagh damhna ar ndol í Néill,

cor a sréin re Banbha Briain.


31 M’éigin gach n-oidhche ’s gach laoi

ní héidir nach muirfe mé,

dh’éis í Dhuach chráidhes mo chlí,

áines don tí ler fhuath é.


32 Ar gcur í Eachaidh fá fhód,

dá dhul ó nach deachaidh síad,

marthoin d’éigsibh is Aodh d’ég

créd do shaor ón égsin íad?


33 Gan díon i ndoininn i dtigh,

madh soinenn budh síon go neimh;

guidhe leis an ngréin ma a goil

goin í Néill Bhuidhe do bheir.


34 Is í an ráithsi ráth na ngíall,

fa gnáth rí ar an áitsi ag ól

ag sin an bile aga mbíodh

fíon an fhir ’ga ibhe i n-ór.


35 Ó nár léig Dia a damhna lé

Banbha ní bhia mur do bhaoi;

deireóil Éire tre fhlaith Lí

céile do-ní maith dhá mhnaoi.


36 Teann an sgél sgarthoin ó gCuinn,

gan trén nach bhfaghthoir i bhfaill;

do dheireadh sluaigh Aodha inn,

craobha sinn ar mbuain a mbairr.


37 Ní fhúair ealta úain ar loch;

ní huair techta idir dhá theach;

tig da ghoire do-chí an cioth

nach rioth roimhe do-ní neach.


38 Tre chornn í Dheirc do dháil dún

ní ar ceilt as cáir ar mbrón;

do fher is an gcorn, ní chél,

an dér do bhean orm a hól.


39 Bím uair le bhur n-iomad air

gan ionad don uaigh fá bhfuil;

is brón reachta an lá nach libh

sibh ag teachta a mhná ar a mhuin.


40 Mór mo ghrádhsa go hég d’Aodh,

ní dá mhéd a dtráthsa i dtám;

dul le chéile ó thesda dhún

a rún feasda as géire ar ngrádh.