Poem in printable PDF format
Iad féin chinneas
ar chloinn Néill
[Knott, E.:
The Bardic poems of Tadhg Dall Ó hUiginn, Irish Texts
Society 22-23 (1922, 1926), poem 26]
1 Iad féin
chinneas ar chloinn Néill,
ríoghraidh
Fhódla an fhuinn fhóidréidh;
re tnúth slóigh
bheannórtha Breagh
do neamhmórtha
glóir Ghaoidheal.
2 Inis Fódla an
fhuinn ghrianaigh,
ochtar mac Néill
Naoighiallaigh
roinnid í ar
n-éag a n-athar,
tréad do bhí arna
mbaoghlachadh.
3 Cuid Mhaine is
Laoghaire loinn,
Fhiachaidh is
Chonaill Criomhthoinn,
mín Moighe
bleidheadhuinn Bhreagh,
seinfhearuinn
Thoighe Taillteann.
4 Do Chonall mhór
fa mór bladh,
do Chairbre
d’Éanna is d’Eóghan,
tugadh rílearga
an taoibh thuaidh
ón chaoir
dhíleanda dhaghshluaigh.
5 Do bhí dias do
dhearsgnaigh dhíobh
do chloinn
uaibhrigh an airdríogh,
nár shamhail do
shaorchloinn Néill
gér thamhain
aonchroinn iaidséin.
6 Eóghan mhac
Néill na Naoi nGlas,
Conall Gulban,
gríobh amhnas,
na meic oile gidh
iad ann -
siad re aroile
níorbh ionann.
7 Dá mhac Néill
mhóir mheic Eachach,
Eóghan ’s Conall
ceirtbhreathach,
meic ríogh na
réaltoinnchneas réidh,
éantoirrcheas,
más fhíor, iaidséin.
8 An dá leanbh i
ló a mbeartha -
do-rala rún
buaidheartha
fan saorchloinn
go méid meanma,
dá ghéig
aonchroinn fhíneamhna.
9 Amlaidh fríoth
gach duine dhíobh
d’éis a dtuismidh
- tuar eisíodh -
ceann a
leathghuailleadh ’na láimh,
an dream
dhreachnuaigheal díoghair.
10 Dála chloinne
Néill neartmhair,
Conaill ’s
Eóghain oirbheartaigh -
gan rún ngliadh,
gan ghoimh gcogaidh,
ó shoin riamh ní
rabhadair.
11 Do bhí a síol
ó sin i le
ag leanmhain
luirg na deise;
lán d’fhormad
riamh ré ’roile
fa Fhiadh
gcollbhog gConoire.
12 Creach san
chreich is goin san ghoin.
síol gConaill,
cinéal Eóghain -
mór ndíoth do
fhionnmaoid orra -
do bhíoth
d’iomlaoid eatorra.
13 Seal fada i
gcomhthrom cogaidh
fa chlár
Theamhrach tarladair :
síol dá churadh
Chláir Ealga -
pudhar dháibh a
ndíbhearga.
14 Gach ré seal
d’éis aroile
i gceannas Chláir
Úghoine
do bhí cnuas na
gcraobh dtoraidh,
anuas go hAodh
Athlamhain.
15 Sgaoilid síol
Eóghain ag Aodh,
tarla dhóibh -
dia do mhíoghaol -
cuirid féine a
gceart ar gcúl,
neart a chéile do
chlaochlúdh.
16 Clann Shuibhne
ór shín a rabhaidh
ag Aodh oirdheirc
Athlamhain,
do-chódarsan ó
chloinn Néill,
óggasradh nár
thoill toibhéim.
17 Do cheangladar
síol Suibhne
da éis so ar séan
gcomhairle,
báigh re
saormhacraidh síl gCuinn
i dTír
chraobhlachtmhair Chonuill.
18 A mbreath féin
ó thuinn go tuinn
tug ríoghraidh
chineóil Chonuill
don chrích réidh
thaoibhleathain te
do fhréimh
shaoirbhreathaigh Shuibhne.
19 Síol Suibhne
ón lósoin i le
níor léig siad
sealbh na ríghe -
olc báigh do
éirigh orthaibh -
ar láimh éinfhir
d’Eóghanchaibh.
20 Do
thaibhghidis síol Suibhne
ó shoin dar
gcloinn Chonuillne
ar feadh an
chláir fhéaraird fhinn
cáir as gach
éanaird d’Éirinn.
21 Nó gur
chuirsead síol Suibhne
fúthaibh dar
bhfuil Chonuillne -
slata réidhe
Chraoi Cobhthaigh -
do bhaoi Éire ag
Eóghanchaibh.
22 Ón lósoin
gusan lá aniogh
atá ós ghasraidh
Ghaoidhiol
buaidh gach
aonchoinne um Iath bhFloinn
ag triath
chaomhchloinne Conuill.
23 Do shíol
Shuibhne go nua anois,
d’aicme Chonaill
chláir Bhearnois,
táinig lámh
chongbhála a gceirt
fa chlár
dtonnmhálla an tuaisgeirt.
24 Eoghan Óg mhac
Mheic Suibhne,
sgiath choimhghe
chuain Mhodhuirne,
sás fighthe
chogaidh ó gCuinn,
drithle i gcogail
ó gConuill.
25 Maighre séanta
a sruth Fhinne,
lá gréine i
ndiaidh dílinne :
gnúis mhórdha is
céimleasg i gcath,
éinfleasg órdha
na nUltach.
26 Ursa chatha
chlann nDálaigh,
fear uaislighthe
a n-annálaidh;
séad buaidhe
caomhfhuile Cuinn,
aoghuire cuaine
Conuill.
27 Ag síol
gConuill na gcolg dte,
an gcéin
mhairfeas Mac Suibhne,
luadh gliadh budh
éadtarbhach d’fhior
fa fhiadh
ngéagabhlach nGaoidhiol.
28 Ní rabhadar
riamh roimhe -
síol gConuill
Chláir Úghoine,
uair budh
neartmhoire iná anois
ó sduaigh
bhreacmhoighe Bearnois.
29 Re linn
Eóghain an airm chuirr
ní fhuighe rí
chlann gConuill
triath le
gcuirfidhear ’na cheann
i n-iath
fhuithnigheal Éirionn.
30 Claontar fiodh
re fás a ghéag,
do-bearar le mac
Mairgréag
géill gach
Eóghonaigh re a ais
go féin
mbeóghonaigh mBearnais.
31 Muna tigthi dá
dtaoibh féin
re ríoghraidh
sleachta saoirNéill -
sgotha slóigh
mhéirshing Mhonaidh -
níor dhóigh
d’Éirinn Eóghonaigh.
32 Mar sin do
toghladh an Traoi,
cathair bhuadha
an bhruaigh géagnaoi,
learga múr
n-aolta dob fhearr
gaolta do thnúdh
’na timcheall.
33 Gluaistear
leis líon a thionóil,
an rí oirdhreic
Áighmhionóin,
go sluaghaibh
Gréag dá gabháil,
tréad dob uamhain
d’iongabháil.
34 Ár nuaidhe
timcheal na Traoi
do cuirthi i
gcionn gach éanlaoi,
d’amhsaibh
ceachtardha an dá chath,
gasraidh
neartchalma nárach.
35 Deich
mbliadhna, gi bé re a chois,
do bhí an Traoi,
truagh an fhorbhais -
buain dí dob
anobair d’fhior -
nár ghabhodair í
ar éigion.
36 Dá mbeith siad
ó sin anall
líon a dtionóil
’na tiomchall,
ní dáich go
ngéabhdais Gréagaigh
an ráith
ngéagglais ngairéadaigh.
37 Daoine astigh
dá tabhairt dáibh
tarla dhí - dia
do dhiombáidh -
i dtráth fhillte
don fhoghail,
’sgan cách impe
ag anomhain.
38 Muna lingthi
dá lár féin,
múr cuanna na
gcladh soiléir,
níor ghar dhóibh
toghail na Traoi,
slóigh an domhain
adéarthaoi.
39 Timcheal
cheannais Chláir Lughaidh
tarla don fhéin
Eóghanaigh
cúis a maca
samhla soin,
na slata abhla a
hEamhoin.
40 Cuid díbh féin
gur fhill orthaibh
críoch Bhreagh do
bhí ag Eóghanchaibh;
gan rún troda,
gan triall n-áigh,
gan oba gliadh ná
a gabháil.
41 Fir Éireann ó
mhuir go muir,
dá gcuirdis ar
chloinn Eóghain -
clann Shuibhne
féin ga a bhfoghail,
duilghe don fhéin
Eóghonaigh.
42 Olc an gaol do
shíol Shuibhne
tabhach Fódla
féarghuirme
a láimh aicme
Néill náraigh
do mhaicne réidh
ríoghDhálaigh.
43 Síol Suibhne,
síol nárach Néill,
dá choill
fhíneamhna a héinfhréimh;
cna aonmhogail
óir ós fhiodh,
do chaomhnodair
glóir Ghaoidhiol.
44 Ionann fuil
dáibh adearair,
ionann géaga
geinealaigh,
ionann
flathamhlacht a bhfear,
ionann
athardhacht aithreadh.
45 Dá
bhféachdaois, níorbh fhearr a gceart
ar Thoraigh thall
san tuaisgeart -
ógbhadh
mheanmnach shíl Shuibhne -
nó ar
sheanshruth mín Modhuirne.
46 Nó ar
Chraobhruaidh Chloinne Rosa,
nó ar Charraig
bhfinn bhFearghosa -
cnuic úra na
ngealfhonn nglan -
nó ar fhearonn
Dúna Dealgan.
47 Ní foigse Conn
na gcéad gcath,
ní neasa Niall
mhac Eachach,
ní mó is goire
Gaoidheal glan
d’aoinfhear oile
’ná d’Eóghan.
48 Créad do
bhacfadh d’Eóghan Óg,
ar lorg shíl
Néill anallód,
buain ghiall do
bhraointealchaibh Breagh,
aointeanchair
ghliadh na nGaoidheal?
49 Tighe falmha
um Chruachain gCuinn
do ghuais
airdríogh clann gConuill;
ar Mhac Suibhne
is cóir a chion -
’sna bruidhne um
Bóin dá mbrisiodh.
50 Inghean
Chuinnmheic an Chalbhaigh,
a dtéid uaithe
d’ollamhnaibh -
tuar teisde
síordháil na séad -
díoghbháil nách
meisde Mairgréag.
51 An treas glún
ó Chonn mhac Cuinn,
’só Mhaghnus, rí
clann gConuill -
fa iolmhaoinibh
gidh í is fhearr
ní hionmhaoidhimh
dhí a ndéineann.
52 Rugadar na
fréamha ó bhfuil,
fíonfhuil
Chonaill, clann Eóghain,
geall Chríche
Néill gus aniogh,
a méin tríthe dá
dtísseadh.