Poem in printable PDF format
Mairg mheallas
muirn an tsaoghail
[Mac Cionnaith,
L. Dioghluim Dána, Dublin, 1938, poem 37]
Gofraidh Fionn Ó
Dálaigh .cct.
1 Mairg mheallas
muirn an tsaoghail
gearr bhíos
buaidh a mhóraonaigh;
mairg nach
rochaomhain é air
re ré an
drochshaoghail deacraigh.
2 Flaitheamhnas
mór ar mhuirn mbig,
beatha shíor ar
sheal ngairid,
tréigean Dé is
diombuaidh an dáil
ar ré ndiombuain
an domhnáin.
3 Sógh na
sochraide neamhdha
a-tá thuas mun
dtighearna,
gach sódh fa nimh
seacha sain
is beatha fhir i
n-uamhaidh.
4 A dhaoine dá
ndáiltear rath
leis nach beag
méad a meadhrach
bhar sódh is uime
as lór libh
gan sódh as uille
d’fhaicsin.
5 Dá dhearbhadh
sin ag so sgéal
bheanas ris do
réir fíréan
- sgéal é ónab
iontúir neamh -
gidh bé
sgriobtúir ór sgaoileadh.
6 Bean torrach ag
tuar broide
do bhí i bpríosún
peannaide;
bearar do chead
Dé na ndúl
lé leanabh beag
san bhríosún.
7 Ar n-a bhreith
do bhí an macámh
ag fás mar gach
bhfochlacán
dá fhiadhnaibh
mar budh eadh dhún
seal do
bhliadhnaibh i mbríosún.
8 An inghean
d’fhagháil bhroide
meanma an leinbh
níor lughai-de
’s í dá réir gé
do bhaoi i mbraid
mar mhnaoi gan
phéin gan pheannaid
9 Do shoillse an
laoi níor léir dhóibh
achd a bhfaicdís
- fáth dobróin -
do dhruim iodhan
an achaidh
tré ionadh thuill
tarathair.
10 Mun n-orchra
níor bh’ionann dál
dá mháthair is
don mhacámh;
do athruigh
dealbh dá dreich ghil
is an leanbh ag
breith bhisigh.
11 An leanbh dá
oileamhain ann
do b’fheirr-de
aige a fhulang;
níor léir don
bharrthais óg úr
narbh fhód
Parrthais an príosún.
12 Sei-sean ag
breith ruag reabhraidh
si-se ag dul ar
doimheanmain,
mairg thrá nach
tiobhradh dá aoidh
ionramh na mná is
a macaoimh.
13 Ar bhfaicsin
déar re dreich ngil
ráidhis an leanbh
lá éigin
“ó tharla a
fhuigheall ar m’óidh
cluineam damhna
do dhobróin.”
14 “Neimhiongnadh
gé do-neinn maoith”
ar si-se “a
leinibh lánbhaoith
“is rian chumhang
nar dhleacht dún
teacht d’fhulang
pian i bpríosún.”
15 “An bhfuil” ar
sé “sódh eile
as aoibhne ná ar
n-inmhei-ne
nó an bhfuil ní
as soillse ná so
ó do-ní an toirse
throm-so.”
16 “Dar linn” ar
an leanabh óg
“gé taoi brónach,
a bhean-ód,
is léir dhúin ar
ndíol soillse;
ná bíodh ar
th’úidh athtoirse.”
17 “A n-abra ní
hiongnadh dheit,”
ar an inghean “a
óigmhic
dáigh treibhe an
teagh do thaghais,
treabh eile ní
fhacadhais.”
18 “Dá bhfaictheá
a bhfacaidh mei-se
re dteacht don
toigh dhoirchei-se
do bhiadh
doimheanma ort ann
id phort
oileamhna, a anam.”
19 “Ós agad-sa as
fhearr a dhearbh,
a inghean” ar an
t-óigleanbh
“ná ceil foirn
fionnachtain de
do mhoirn
d’iomarcaidh oirn-ne.”
20 “Loise an
tsaoghail mhóir-se a-muigh
is eadh tháirreas
ó thosuigh;
mé i dtigh
dhorcha ’n-a dheaghaidh,
a fhir chomtha,
is cinneamhain.”
21 Le cleachtadh
deacrachta dhe
’s nach fuair sé
sódh budh aoibhne
níor cheis a
ghruadh ghríosúr ghlan
ar an bpríosún
bhfuair bhfalamh.
22 Baramhail
do-bhearthar dún:
an dream do bhaoi
san bhríosún
lucht an bheatha
ché an cúpla
a ré is beatha
bhríosúnta.
23 Ag féachain
meadhrach Mic Dé
flaitheas aga
bhfuil buainré,
cúis bhróin
beatha gach dúnaidh
slóigh an bheatha
is bríosúnaigh.
24 A-tá idir
neamh na naoi ngrádh
is aoibhneas
talmhan thonnbhán
a mbí idir uaimh
dhorcha dhuibh
agus tolcha i
n-uair aonaigh.
25 Drumchla
áluinn gach achaidh
is grian tre
tholl tarathair
gach téaghadh
gréine do-gheibh
ag féaghadh réime
an ríchidh.
26 Ní bhí an
tsoillse-se an tsaoghail
seach múr nimhe
nuabhraonaigh
- taobh re a dáil
is doibhéas damh -
acht mar shoiléas
cláir comhladh.
27 Fearr í ina
loise as lugha
aoibhneas ris
nach ionchora
ní buaininmhe an
mhoirn-se a-muigh
tuairim-ne an
soillse suthain.
28 Tuarasgbháil
teaghlaigh nimhe
’s an bhrogha
aird ainglidhe,
go dtí an bráth
agus bheith ris,
ní reich re cách
í d’aithris.
29 Maith na
cruinne ar chumas damh
agus neamh
éanuair d’fhéaghadh
do leigfeadh mé
an mhaith-sin uaim
[gan] é
d’fhaicsin an athuair.
30 An talamh go
n-a dtig de
do thréigfinn ar
theach nimhe
’s gan fhaicsin
dúnaidh Dé dhamh
achd mé ar
cúlaibh a comhladh.
31 Éisdeacht le
héanlaith nimhe
is cuid don cheol
ainglidhe
na heoin is
díoghadha dhe
fíorragha ceoil
na cruinne.
32 Iomdha
oirfideach eoin bhinn
ag mac inghine
Iaichim;
nocha léir dá
nglar-san guth
nach sásfadh i
bpéin peacach.
33 Iomdha i
n-Ifreann ’n-a aghaidh
- ní dá gcur i
gcomhraghain -
guil agus ualla
arda
’ga bhfuil uadha
ar ionnarba.
34 Ifreann
aitreabh na ndeamhan
príosún daor an
Dúileamhan
- rochtain
ilphian triall don tigh -
imchian ó rian an
ríchidh.
35 Dá bhfeasdais
fir an domhain
sgéala Ifrinn
orchradhaigh
re a gclaisdin do
ba cóir sgeinm
dóibh is gan
fhaicsin Ifeirn.
36 Do badh neamh
leis gach neach ann
bás d’fhagháil is
ní fhaghann;
ní dul ní
téarnamh is-tigh
brugh gan
éanbhrugh a aithghin.
37 Beag gach
guais achd a ghábhadh
losgadh ann is
iombádhadh
smuail bleachta
nach báidhfeadh loch
sneachta nach
tráighfeadh teasbhach.
38 Aghaidh uirre
anba an teidhm
piasd a-tá ar
tairsigh Ifeirnn
dá bhfaiceadh í
eadh radhairc
gach fear ad-chí
a chontabhairt.
39 Brugh Ifreinn
nár fhaice mé
i gcéin uadh ná
’n-a fhoigse;
Rí na ndúl cá
chuin do-chear
an dún i bhfuil
go bhfaicear.
40 Ní treise ar
Dhia an duine tréan
iná an bocht
bhíos ’n-a fhíréan;
ní le teann
tiaghair ar neamh;
fearr a hiarraidh
go háilghean.
41 Croidhe
uiríseal umhal
tig de duine
d’ardughadh;
’n-a
luaighidheacht is lór d’fhear
guaillidheacht
ógh is aingeal.
42 Beatha gan
aois gan orchra
dóibh so ar son a
adhartha,
sláinte gan
fhoircheann d’fhearaibh
fáilte
choitcheann chairdeamhail.
43 Mairg do
thréigfeadh teach nimhe
ar ar mbeathaidh
mbréigei-ne;
gá haird nach
baoghal a-bhus?
an saoghal is
mairg mheallas. Mairg
44 Nár mhealltar
mi-se, a Mhuire,
léir dom dhíon do
dheaghguidhe;
guidhe óghMhuire
is lór linn,
ógh as
ghlórmhuire ghuidhim.
45 Comhairle
Muire móire
do-ní mac na
móróighe;
ó treise san tigh
neamhdha
ní dhligh mei-se
mímheanma.
46 Ar gcomharg
coitcheann do chuing
ag Míchéal
aingeal oruinn;
is é crodh
iarrfaithir air
dol san
ngrianchaithir nglórmhair. Mairg