Poem in printable PDF format
Maith do
suidhigheadh síol Néill
[Ó Donnchadha, T.
Leabhar Cloinne Aodha Buidhe, Dublin, 1931, poem 9]
Fearghal Óg Mac
an Bhaird .cc.
1 Maith do
suidhigheadh síol Néill
fa chlár mBanbha
an fhuinn fhóidréidh;
is leo Temhair is
Bóinn Breagh,
na slóigh ó
thealuigh Thaillten.
2 Ocht meic Néill
fa mór medhor
maith fúair síad
a suidhioghadh,
críoch
thirmshreabhach na dtrágh seng,
ós clár inbherach
Éirenn.
3 Do chuiredar
fúthaibh féin
an leth thúaidh
d’Éirinn fhóidréidh,
’s gach port don
Mhínmhidhe amuigh,
na hocht
ríghbhile ós ríoghuibh.
4 Ceathrar don
ochtar oirdheirc
triallaid, fa
toisg uabhoirneirt,
laoich innillte
nár ér sgoil,
ar sén imirce i
nUlltoibh.
5 Eang do
chóigeadh mhór Meidhbhe
gabhaid dh’éis a
n-imeirghe
na hóigfhir nár
iarr cabhair,
is trian cóigidh
Conchubhair.
6 An dá dtrian
oile d’Ulltoibh
do chuir Eoghan
d’iomarcoidh,
ní foghuil do
bhaoi ar báthadh,
faoi gan chobhair
gcombráthar.
7 Do ghabh Eoghan
mór mac Néill
ó shruibh Bruin
na magh mínréidh
tar Bóinn tseing
ngéigleabhair nglain
go Beinn
n-éigneadhaigh nÉadair.
8 Ón lósoin gus
an lá aniogh
do léigsed
gasraidh Gaoidhiol
an gcrích réidh
ngoirmealtaigh ngloin
do fhréimh
oirbheartaigh Eoghain.
9 Do chosnadur
clann Eoghuin
ar ghabh d’Éirinn
ilcheoluigh,
craobh eoil as
inleanta dhamh,
i ndeoidh
imdheachta d’Eoghan.
10 Ní dual cáin
orra d’iarraidh
clann nertmhur
Néill Naoighiallaigh;
dlighidh branáin
chláir Criomhthuin
cáin d’fhagháil ó
Éireannchuibh.
11 Géill dóibh ’s
gan éinghiall uathaibh,
deighshliocht
Eoghain órchuachaigh,
geuga fíneamhna
chláir Chuind,
cáir don
ríghealbha ó Fhreumhuinn.
12 Cóir dhóibh ’s
gan cóir dha cionn
dlighidh siad
d’fheroibh Éirionn
fine mór
naomhamhra Néill
do phór aonabhla
iadséin.
13 Tabhairt umhla
’na haghaidh
ní dual don fhuil
Eoghanaigh;
slata cumhra
chláir Line
umhla dháibh do
dlighfidhe.
14 Ní maoidhte
goill Banbha Breagh
fá chloinn Néill
na naoi ngeimheal,
fútha is cóir
Fionnghaoidhil féin;
dóibh ní
hionmhaoidhimh eiséin.
15 Gnáth an pór
riamh mur an fhréimh;
an lá as laige
síol Saoirnéill
a mbreath féin
aca ar Éirinn
slata do fhréimh
Ríghfhéilim.
16 Síol Néill an
tráth as táire
ní fhuil, d’iúl
gach eundáimhe,
ríoghradh mhór
mhuighe Criomthuin
a lógh uile
d’Éirionnchuibh.
17 Tugsad
seinleabhair bhfer bhFáil,
tugsad naoimh
Éirionn d’eunláimh
fa chrích móir
bhfinnlesaigh bhFluinn
dóibh gan
imreasain urruim.
18 Tug Pádruic
mór mac Alpruinn
d’Eoghan an
fhuilt fhochantruim,
slat
shéimhnembocht ón Bhóinn bhinn
éinbhennocht do
fhóir Éirinn.
19 Síol Eoghain
is Eoghan féin
do bhennuigh uile
d’éinmhéin
an naoimhéarlamh
ón trían toir
tar fhíadh
gcaoimhférghlan gCobhthaigh.
20 Do ráidhsion
fa rádh ciallaidh:
“do shliocht mhór
Néill Naoighiallaigh
tiomnaim Bóinn
mbailbhealtaidh mBreagh”
tairngeartaidh
dar cóir creideamh.
21 “Biaidh Éire”
ar Padruic na bpenn
“ag síol Néill na
naoi ngéibheann,
na leomhain ó
mhuigh Midhe,
’s ag fuil
Eoghain d’áiridhe.”
22 Do bhádur sé
dheighrígh dhég,
dh’éis Eoghuin
folt an bhfinnghég,
da shíol ós
Gormbanbha ghlain
do bhríogh
orlabhra an érlaimh.
23 Mac
toirbhertach Néill í Néill
an sechtmhadh rí
dég díbhséin
ghébhus íath
fhionnghlan Fódla,
triath nach
iongnadh d’fhurfhógra.
24 Budh leis
ríoghacht fhóid Uisnigh
do bhrígh itche
an érlaimhsin;
budh trén
Toirrdhealbhach, triath Breagh,
ar iath
ngoirmiobhrach nGaoidhel.
25 Do bhen, mur
do bhen d’ó Néill,
bennacht uasal an
fhíréin
críoch
ghnénuaidhe fán mín muir
do thír fhérúaine
Eoghuin.
26 Tar crích
nÉirionn an fheoir ghloin
bentar dhá bharr
san bhliadhain,
d’iath Míonmhacha
na gclach gcorr
tre rath
fíorfhlatha Frémhonn.
27 Críoch
thorthach airdríogh Eanaigh
lán a hinbher
d’éigneadhaibh,
cúl re trágh aga
tonnaibh,
lán a húr da
hiothlannaibh.
28 A lán meala
isna moglaibh;
blas fíona ar na
fíorthobraibh;
na tolcha lámh re
Leamhain
a lán ortha
d’fhíneamhain.
29 Tig an turadh
tig an ghoil,
tig an ghaoth an
uair iarthoir;
tig sí fa
fherchoin Oiligh
ferthoin más í
iarrfaidhir.
30 Duille do
chraoibh ní chuireann,
clúmh da áit ní
athroigheann,
nó sról fann fa
laoch Line,
gaoth an t-am as
aidhbhsighe.
31 Ceol taighiuir
i dtengthaibh én
ler fhaoilteach
úir is aiér
croinn abhla ar
lár ag luighe
fá chlár mBanbha
um bhealltuine.
32 Ní éir gaoth
ní ghluais foghlaidh
san gcrích
n-éignigh n-abhallghlain;
cliath le
haondorus ní fhuil
fa iath
mbraonsholus mBeannchuir.
33 Do rachadh a
bhfoghluidh féin
ar aghaidh
sleachta Saoirnéill
ó Thoraidh go
Trágh mBaile
slán gan omhain
aonduine.
34 Gé bheith sí
ar an ród ríoghdha,
do leigfeadh
lucht eissíodha
craobh chnuais
gan bhéin re bliadhain
do ghúais í Néill
Naoighiallaigh.
35 I gcrích Uladh
na n-eas mall
acht d’anacal a
n-iothlann
aodhuire ní
bhiadh ag boin
fa thriath
caomhfhuile Cobhthaigh.
36 Ní bentar an
t-iarann air
don chrann re
headh an earraigh
ó smacht
chaithfhéindidh chraoi Bregh
ler aithéirigh
gnaoi Gaoidheal.
37 An reacht
nuasa í Néill anos
gé bheith a lán
ann d’ionnmhos
do shaorfadh é ar
fhear bhfoghla
teagh is é gan
aonchomhla.
38 Dá dteagmhadh
go bhfúigfeadh fear
a bhrat ar bél na
sligheadh
ní bhiadh ag
aoinneach oile
gidh daoineach
d’fhiadh Iughoine.
39 Ar gcúl
do-chóidh an fhala;
lór le neach a
neamhchara
mur fher
aoinleabtha i n-iath Floinn,
fa thriath
caoimhshleachta Criomthuinn.
40 Le héinghiolla
a hucht Í Néill
do leigfeadh Éire
d’éinmhéin
seuda uaisle
chlann gCobhthaigh
barr an uairsi ag
Eoghanchaibh.
41 Feadh
troigheadh ní théid Ó Néill
i gcoinne dhuine
dhíbhséin,
’s tigid Gaoidhil
chláir Cobhthaigh
i ndáil aoinfhir
d’Eoghanchaibh.
42 Tigid Gaoidhil
fhuinn Fhódla
’na cheann le fer
forfhógra;
ní beg duine ó
bhaidhbh Bheannchuir
do ghairm uile ar
Éireannchaibh.
43 Amhlaidh sin
ní saobh an bhreath
táinic Corc mór
mac Luighdheach
dar léig
d’iomurbháidh an fhir
go géig
fhionnurláir Uisnigh.
44 Sgél fíre ar
nach bhfuil diamhoir
cor i gceann
Néill Naoighiallaigh,
da neamhthoil re
dtocht adtuaidh
do bhreathnuigh
Corc an chéduair.
45 “Umhla dhó ní
dhiongna sionn,
Niall nertmhur na
naoi ngéibhionn;
cáin dom
dheirbhfine ní dhligh,”
do ráidh
ceinnbhile Caisil.
46 Ód chuala
thoir comhrádh Chuirc
mac Eachthach na
n-eacht n-ordhuirc
téid siar ar
aonshluaigheadh air
tre fhíadh
gcraobhnuaigheal gCobhthaigh.
47 Tug chuige i
gceann a chéile
creacha Mumhan
mínréidhe,
ré lán gan
urdhubhadh air
clár Urmhumhan
gur fholmhaigh.
48 Fógra catha ar
Chorc gCaisil
do chuir triath
na Temhraisin
rí fa líonmhuir i
ngurt ghliadh
i n-ucht
mhíonmhuighe Maicniadh.
49 Do dhiúlt Corc
tabhairt tachair
do shíol mhór
Chuinn Cheudchathaigh,
cairt ar Bhóinn
bhraontairthigh Breagh
aontaighthir
dhóibh fa dheireadh.
50 Gluaistear le
Corc go ciallaigh
go longphort
Néill Naoghiallaigh
ceann na
ríoghraidhe ó Ráth Dor
ar sgáth
míonmhuighe Mumhan.
51 I Leith Cuinn
cian bhus cuimhneach
tug Niall
d’airdrígh Iarmhuimhneach,
fa tuar
oirbhearta a fhostadh,
toirbhearta agus
tuarustal.
52 Síol Néill ón
lósoin ale
ós cionn fher
nÉirionn uile
slata
maoithréidhe múir Cuinn
d’úir na
laoichfhréimhe ó Liathdruim.
53 Id cheannsa, a
mheic Néill Í Néill
tiocfaid fir
Éirionn d’éinmhéin,
i gceann Néill
mur do chuaidh Corc
béim ní fhuair as
an umhlocht.
54 Mur do ghabh
Corc ó Niall náir
tuarustal uile
d’eunláimh,
do gheubhdaois
uaibhsi, a bharr Breagh,
uaisle gall agus
Gaoidheal.
55 Ní ghabh tú
toirbherta cáigh
’s do-bheir tusa,
túar iomráidh,
toirbherta is ní
do gach neach,
a rí as oirdherca
oineach.
56 Tusa do chur
ós a gcionn
ní béim ar
fheroibh Éirionn
dúal na
mionshrotha fán muir
a sduagh
Fionnlocha Feabhuil.
57 Ar chrích
Bhanbha an fhóid iobhraigh
budh rí thusa, a
Thoirrdhealbhuigh;
tú as céile do
thigh Teamhra;
sibh is Éire
d’éinmheanma.