firstLine"; ?>

141. A-nocht is uaigneach Eire $
Length: short 12qq ^ middling 30qq
Certainty: 1
Period:
  1. 17th early
Areas:
  1. Ulster ?
Classes:
  1. Political
Manuscripts:
  1. Bruss Bib.roy 6131-33 BkO’Donnellsdau
  2. Book of O’Conor Don 1631
  3. Goettingen MS Hist773 A. O Conch1659
  4. RIA2 (23/F/16) O’Gara MS 1655-9
  5. BL Egerton 111 F O Scannail
Prints:
  1. transl. Eriu viii,191(short) ERMB, 242 (long)
Motifs:
  1. [envoi to Trinity - long version]
  2. English conquest of Ireland
  3. [conquest fruit of God’s anger - long vers.]
  4. general grief
  5. symptoms of grief
  6. [sin and penitence - long version]
  7. Classical allusion
  8. Biblical allusions
Poet Christian Names:
  1. Aindrias BOCD, RIA 2
  2. Eoghan Ruadh (Bk O’D’s dau., Göttingen)
Poet Surnames:
  1. Mac an Bhaird [long version]
  2. MacMarcuis [short version]
Meter Vars:
  1. deibhidhe
Poem:

Poem in printable PDF format

A-nocht is uaigneach Éire


[Ó Raghallaigh, Tomás: Duanta Eoghain Ruaidh Mhic An Bhaird, Galway, 1930, poem 16]


1 Anocht is uaigneach Éire,

do-bheir fógra a fír-fhréimhe

gruaidhe a fear ’sa fionnbhan fliuch,

treabh is iongnadh go huaigneach.


2 Uaigneach anocht Clár Connla,

gé lán d’fhoirinn allmhordha;

sáith an Chláir fhionnacraigh fhéil -

don Sbáin ionnarbthair iaidséin.


3 Ag triall gan lochta tar lear

uainn do roighnibh mac Míleadh -

gé daoineach don fhádbhuig fhinn-

fágbhuid gan aoinneach Éirinn.


4 Mór tuirse Ulltach san airc,

d’éis Í Dhomhnaill do dhíobairt,

’s ní lugha fá Aodh Eanaigh

cumha ar an taobh thuaitheamhain.


5 Gan gháire fá gníomhraibh leinbh

cosc ar cheol, glas ar Ghaoidheilg,

meic ríogh, mar nár dhual don dream,

gan luadh ar fhíon nó ar Aifreann.


6 Gan imirt, gan ól fleidhe,

gan aithghearradh aimsire,

gan mhalairt, gan ghraifne ghreagh,

gan tabhairt aigthe ar éigean.


7 Gan rádha rithlearg molta,

gan sgaoileadh sgéil chodalta;

gan úidh ar fhaicsin leabhair,

gan chlaisdin ghlúin gheinealaigh.


8 Ní cluintear san chríchsi Bhreagh

gníomh aon aicme mhac Míleadh,

(neart Danair ní sruth siobhail)

nó guth gadhair Gaoidhealaigh.


9 Níor thuit cara tar a ceann,

ní faghthar troid ’na timcheall,

mo thruaighe mar tharla aniodh

labhra uaithe ní héistior.


10 Dá mbeith compán nó cara

do chlainn Néill anallanna,

do-chífeadh mar tarla an tír,

’s do-chífeadh damhna a deimbrígh.


11 Díbeirt Ghaoidhiol Ghuirt Bhanbha,

gé atá a chlú ar chath n-allmhardha,

fearg Dé re cách dá gcolgadh

is hé is fháth dá n-ionnarbadh.


12 Do thairrngir fáidh - fada liom

a fhearg ré huaislibh Eirionn -

nách maithfídhe le Dia dháibh

go dtia a n-aithrighe d’éanláimh.


13 Féachadh clann Chonaill cia dhíobh

nachar thuill fearg an Airdríogh,

is féachadh síol Eoghuin air,

[is] deoruidh díobh ar ndéanaimh.


14 Féachadh clann Chárthaigh ó Chliaigh,

ríoghraidh chrodha chrú shaoirBhriain

cia nár thuill a dtarla dhóíbh

fa Bhanbha Chuinn i gcéadóir.


15 Féchadh clann Ír nar ob cath

is síol mBriain mhóir mhic Eathach,

Laighnigh is clann na gColla,

’s gach clann ainghidh eatorra.


16 Fine Gaoidheal, Fionnghoill féin,

tearc dhíobh dá gcluintí a gcaithréim,

nachar thairrngair tocht le teann

gar madhmadh olc na hÉireann.


17 Rug ortha (ní cóir a cheilt)

an bhruid do bhí san Eigeipt,

nó an líon sa Traoi do thionóil

nó an sníomh do bhaoi ar Bhaibiolóin.


18 Ní hé an éanuair amhlaidh sain

do chuir Dia a ndiaidh an pheacuidh

iomad cráidh, bochta agus broid,

gorta [agus] pláigh is peannoid.


19 Cionnas do-chuaidh cian ó shoin,

so shíol Eabha agus Adhoimh

déanamh neamhthola Dé dhóibh

dar sgé fearthona an aieóir.


20 Féachadh cách cionnas do-chuaidh

ar dtionsgnamh an tuir Neamhruaidh,

dar thuig sé uabhar gach fhir

gan uamhan Dé ar na daoinibh.


21 Pobal Maoise dár mhó A thoil

féach cionnas, is cúis bhaoghail,

a gcogadh ar Cheard na ndúl

’s A fhearg dar obar d’fhadhugh.


22 Pobal Iúda, A fhine féin,

dár chóra Dia do dheighréir,

fuair aithbhior tar gach ndroing díobh

tré choill aithniodh an Airdríogh.


23 Iomdha cúis iongnadh eile

fríth leis i ló a n-aithreighe

do dhíon a dhaghphobuil féin

ar shníomh armchoguidh aigmhéil.


24 Dá mhéad do thuar gach drong dhíobh

ag tuilleamh fheirge an Airdríogh

fuair aithrighe cháigh ’na gcoir

maithmhighe dháibh na dheaghoidh.


25 Aithríghe anois don nós sin

truagh nach déanaid meic Mhilidh,

do bhreith na díbhfheirge dhíobh,

do sgeith fhírfheirge an Airdríogh.


26 Ó atá an cuan iom chrích bhFeamhain

an broid cionnas cuirfeadhair

don fhréimh naoisi chéibhfhinn Chuinn

’s gan Maoisi a nEirinn againn?


27 A Thríonóid ga dtá an chumhacht,

an mbía an dream so ar deórudhacht

ní budh sia ó chathaoirlios Chuinn,

nó an mbía an t-athaoibhneas aguinn.


28 Frémh Ghaoidhil na ngleo nimhe

go dtí t’fhiorta a n-aithríghe

a gcortha iomdha ar Cheard na ndúl

’s fearg an Choimhdhe do claochlúdh. Amen. Anocht as úaigneach Eire.


1 Ón chruthsa ar cuireadh Gaoidhil

ni bhiad feasda forbhfaoilidh -

fada leanus an léan dáibh -

ré sgéal dá fheabhus d’fhagháil.


2 Ni fhuil díobh fear a hiomchair

d’éis ar imthigh d’Éirionnchaibh

ríoghradh Bhanbha fa bhroid troim

ag goid ar n-anma asoinn. Anocht is