Poem in printable PDF format
Mór idir na
haimsearaibh
[Nicholas
Williams: Dánta Mhuiris mhic Dháibhí Dhuibh Mhic Gearailt,
BÁC 1979, poem 8]
1 Mór idir na
haimsearaibh,
más fíor dá
dtáinig romhainn:
barr oilc agus
aimhghliocais
ag fás gach aonlá
orainn.
2 Dá réir so ní
haimhghliocais
tug ar Ovid go
fiosach,
lér chum ceithre
haimseara,
i gcompráid
ceithre miotal.
3 Aimsear órdha
an chéadaimsear
ar bhoige, ar
uaisle ’s ar aoibhneas;
do chum arís
athaimsir
i samhail
d’airgead aoingheal.
4 Do chum an
treas saoghal-so
go mbia ’na phrás
go follas;
is í sin ar
mbaoghalna
gach laithe ag
dul in olcas.
5 D’éis an
tsaoghail fhíorphráisigh
fá dheoidh go
mbeith ’na iarann;
gur leis d’fhás
an mhínáire,
cruas, fionghal
is fíorlom.
6 Tuig an saoghal
iarainnse
do chan an t-údar
romhainn,
is é sin an
bhliadhainse
’s a bhfuil da
samhail chugainn.
7 Seoch a bhfuil
san domhan-so
beanfaidh so
d’iathaibh Éibhir;
foilseochad don
turas-so
cuid ar olcas dá
dtréithibh.
8 Cumann glan is
fíorchairdeas
do mhol Cicero
a-nallód;
’na n-ionad acht
díchairdeas
ní bhfuil
eadrainn ar fadódh.
9 Gaol dá ghaire
is fíoruaisle,
ní fhacas riamh
re fada,
an tan tig an
fíorchruatan,
congbháil ar
cheachtar aca.
10 Cion ar lúth
ná ar fhadlámhach
ní bhfuil ag
aoinneach aca;
do-níd d’éis
bheith rósháitheach
dímhaoineas,
drúis is codladh.
11 D’áireamh na
ndrong ndearmadach
do-bhéar
mh’aghaidh an uairse;
beam go fuathmhar
eatartha
tré fhoilsiughadh
a ngníomh dtuaiscirt.
12 Dá mbia fódán
glaisfhearainn
ag neach dhíobh
d’éis an cheatha,
tig gné shúitéara
chaismeartaigh
dá chur as a
chuid beatha.
13 Chum aifrinn
na cille-seo
dream dhíobh re
beag bhformad;
téid go cill an
mhinistir
cuid eile dhíobh
pro forma.
14 Gluaisidh
sirriam acusan
os coinne an
stáit chum teampaill,
Ó, a Dhé, atá a
fhios agamsa
cionnas atáid na
ceantair.
15 Na ministrí
Muimhneacha
gan téacs, gan
seanmóir leabhrach;
féach na bodaigh
bhroimneacha
mar do líonadar
an teampall.
16 Ní mar ghrádh
don mhinistir,
ní mó is mar
ghrádh don Phápa
do-níthear na
neithese,
acht d’fhonn
airgid do scrábadh.
17 Más
athchluiche an imirtse
ag lucht ionmhais
do charnadh,
an seanrádh ní
chreidimse
nach milleann
cluiche crábhadh.
18 Seo chugaibh
an ceannaidhe
tug ní ar bhille
mo láimhe;
uch, gan bhean an
chleasaidhe
agamsa i ngeall
re cairde!
19 Ná creid
choidhche an sladaidhe
adeir níos fearr
do chonradh,
go reacfadh riot
earraidhe
seoch mar bhid ar
sráid Londan.
20 Do-bheir lása
is éadaighe
duit chum
tadhaill na sráideann;
tiocfaidh ort fán
gcéadchoire
próiseas,
pursuant is sáirsint.
21 Do mheall
uaibh an ceannaidhe
go lór balte
d’iath Éibhir;
fá dheoidh ag an
sladaidhe
biaidh an fearann
le chéile.
22 Do
thuilleamair eascaine,
ní bheam ’nár
ndaoinibh uaisle;
ní mó bheam ’nár
gceannaidhthibh -
beidsean uasal
don ruaig-sin.
23 Ní ortha is
cóir achmhasán,
acht sibh féin
atá aimhghlic,
Do chuir le
gníomh amadán
na ceannaidhthe
chum saidhbhris.
24 Is fíorleamh
bhur dturas-sa,
a uaisle bochta
an oinigh;
oineach gan
bheith cumasach,
mo thruagh, is
cruaidh an cluiche.
25 Gan oifig, gan
seanoidhreacht,
gan stoc, gan
cheannach láimhe,
sibhse an dream
re síoroirbheirt;
ní gar dhíbh gan
bheith tráite.
26 Ní fhágtar san
ghabháltas
breis ó
mhaighistir an fhearainn;
scoiridh do bhur
mbagántacht;
ní léar dhíbh
leath bhur leatroim.
27 Daonnacht tar
an soláthar
in iathaibh Fódla
finne
do-ní duine nach
aránach;
is leis do
milleadh sinne.
28 Do-chuaidh
mise mar amadán
libhse fá uisce
an cheatha;
dá bhfaghainnse
an athanál,
ní reachainn arís
rem beatha.
29 Mo theagasc
dom chompánach,
agá mbí crodh is
costas,
dá dheoin ná
bíodh lomlámhach
d’eagla nach
faigheadh fortacht.
30 Beithear
romhat róghrádhach
an gcéin
mhairfeas do shaidhbhreas;
teithidh uait an
tromghrádh-so
fá néalaibh dá
dtí an daidhbhreas.
31 Riot tar
cheann a n-abraimso
ná cuir do dhroim
re daonnacht;
go bráth ná tuill
easmailte
ná caith do
thuirimh it’ aonar.
32 Caitheamh gan
bheith measardha,
biothchonlacht -
cóir a ndaoradh;
lean an meadhón
eatartha,
madh áil gan
droim re daonnacht!
33 Éist uaim
scéala an phótaire,
ibheas geamhar na
heorna;
ní tiorma gal
ómhaine
d’éis na hoidhche
ná a scornach.
34 Do-gheibh a
dhíol glaisfhíona
ó Artúr óg ar a
fhocal;
gidheadh ní rún
glaisdíola
rún an
cheannaidhe ar dtosach.
35 Do cuireadh mo
chompánach
fa dheoidh i
gcúradh an chochaill;
atá sé go
tromchásmhar
fá iarnaidhibh i
gCorcaigh.
36 Beag sileadh
an dosháile;
ní bhfaghadh
anois ar a fhocal;
ibheadh sé mar
fholláine
dhá dhigh nó trí
don tobar.
37 Nach leamh
toisc na n-ógánach
gan úidh ar ágh
ná ar intleacht!
Biad siad seal go
bródálach
mar gheall ar
chuid na sinsear.
38 Do-chuadar le
cleasaidheacht
[mo thruagh mar
cheird bheatha];
léig dóibh - ní
ham leasaighthe -
rith in aghaidh
an cheatha.
39 Cleas díobh
’na beirt aithisigh
ag an bhfear
bhíos go seomrach:
do bháidh se a
chuid bail’-fhearainn
le lánrabharta
beorach.
40 Cleas cam ’na
beirt lánuaibhrigh
ag fear dhíobh,
ní cleas córach:
a chaisleán ar a
ardghualainn,
a chnoc ’s a
choill ’na phóca.
41 Cleas cruaidh
[fá mó d’iongantas]
do-ní fear na
gcleas ndíomsach:
boltaí d’iarann
imeallghlas
fá dheoidh dá
stocadhaibh síoda.
42 Beir féin ar
do lán tapa,
a óig éisteas mo
scéala;
gach rogha seoch
láneascar,
nó biaidh tú
d’éis do chéasta.
43 So an fear
dlighe dúthrachtach
do-ní don chóir
éagcóir;
mo mhallacht dá
ghúnasan,
do mheall uaim mo
dheich jacob.
44 Ar feadh
fichid groidthéarma
go hÁth Cliath
leis go scíosmhar
do-chuaidh mise
ar boidéarma
’s gan liom acht
nisi prius.
45 So chugaibh mo
dhochtúirse
le leigheas tig
tar mhórmhuir;
dar mionnaibh an
phortúis-se,
do-ní pléarais
don bholgaigh.
46 Do-ní sé
pláigh rómharbhthach
nó seanbholgach
don fhiabhras;
fágbhaidh go tinn
tromanbhfann
duine gan tinneas
diachrach.
47 Mar fhear
aonshúil ughdaráis
idir na daoinibh
dalla
meallaidh ór ar
útamáil;
mo thruagh mar
dhíol bata.
48 Ná dearmaid an
lusrachán:
go gcoimeáda Dia
sibhse
ar tháthabha an
turtagáin
’s ar bhun na
míne mire!
49 Mo
scolmhaighistir faillightheach,
uch, gan sciúirse
’na choirceann!
Do scrios an t-ól
cainníneach
a chuid fealsamh
as a chloigeann.
50 Múinidh sé go
trasáilte
loighic ar
dteacht ó Bhuirdiús;
féach féin dalta
an choláiste:
ní mó liom é na
cuirliún.
51 Go gcrádha Dia
an tábhairneoir
an uisce
bhréinghil bheatha;
níor chum Dia
acht an t-aidhbhirseoir
aon chréatúir
riamh budh measa.
52 Tuarascbháil
na n-anbhodach
tar éis a
ndubhart uile:
dream ghéar
ghruama gharbhchosach,
gan grádh Dé ná
grádh duine.
53 Fear oile ar
nár thagras-sa,
aoinfhear is
measa do dhaoinibh:
úsúir [is ainm
damanta]
cuir a chorp san
charn aoiligh.
54 Duine santach
seanchríonna,
nach bronann
biadh ’s nach reacann;
is truagh ar
feadh leathmhíosa
gan é ar mo
bhreith féin agam.
55 Daoine
saidhbhre santacha
gan tarbha san
mhaith choitchinn,
dóibh siúd ni
bhia mh’ansachtsa;
beag oram lucht
an doichill.
56 Tosach oilc na
Rómhánach
na trí cáis adéar
dhíbhse;
atáid siad san
bhfódán-so,
’s ní abraim nach
fuil tuilleadh.
57 Cion ar
tharbha phríomháideach,
grádh falsa nó
rún ceilge;
an treas cás is
mínáireach:
comhairle na n-óg
n-aimhghlic.
58 Is rómhór don
líne-seo
ris nach
taitneann ar thagras,
biodh gur chanas
fírinne;
biaidh mar
adubhairt Cloch Labhras.
59 Fógraim do na
rannaibhse:
seachnaidh na
daoine duairce;
d’fhaitcheas a
maslaighthe
freagraidh na
daoine uaisle.
60 Gach duine
saor sobhéasach
ní ris bheanas ar
chanas,
ní ris tarla
mh’uircheardsa
acht re lucht
futa fata.
61 A dhuine
ghlain ghéarthuigsigh,
ná bean an fáth
is measa;
is mór atá it’
éagmhaise
in Éirinn gan
bheith cneasta.
62 Measaim gurb é
an soidéalach
an te ara beag na
rainnse,
ar an bhfear
nduairc droichbhéasach;
baistimse air
céad scaoinse.
63 Gach méid ar
nár thagras-sa
ar nach fiú iad
teacht tarsa,
san ngailéir go
rabhaidsean;
fógraim iad don
tarrang-so.
64 A Dhé mhóir,
nach míghnéitheach
cuid do
cheardaibh an choiste,
go saoraid an
fíormheirleach,
’s tar fia, dá
n-abrainn tuilleadh!
65 Éist rise an
gcearbhach,
dhamnaigheas é
féin fá aon bheag,
gurab aige atá an
fhírinne;
dar Íosa, tug a
éitheach.
66 Mórán oilc
nach inisim
d’eagla go mbeith
riom fiarrán;
léigfead díom gan
inisin,
is iomdha rún fám
chliabhán.
67 Muna ndearntar
leo aithrighe
an dream so inniu
nach taithleach,
budh feas don
chúirt ainglidhe
go dtiocfaidh am
bhus aithreach.
68 Muna
bhfreagraid am leasaighthe
is eagal pláigh
nó gorta
do dhruim oilc a
bpeacaidhe
anuas ón Ardrígh
ortha.
69 Dá
bhfiafraigheadh aonduine
cia mé thug teist
fán ndroingse,
mac fhir an ghaoi
ghéarfhuiltigh
is é do chum na
rainnse.
70 Daoine
saidhbhre santacha
ar nach mór a
gcion oram,
dar an mbachaill
ndamhna-so,
ní lugha ná a
gcion agam.
71 Bíoth coimirce
mh’anmasa
ar Ardrígh
neartmhar nimhe;
tiomnaim an
truaill thalmhan-so
don uaigh an tan
bhus mithid.
72 I dtuatacht na
i lorgántacht,
i seascaireacht
na i gcomhól,
ar mbeith dhamh
im’ ógánach
níor chuireas
dúil go romhór.