Poem in printable PDF format
Néall longphuirt
ós Loch Eachach
[Ó Donnchadha, T.
Leabhar Cloinne Aodha Buidhe, Dublin, 1931, poem 25]
Ó Gnímh, .i. Fer
Flatha .cc.
1 Néll longphuirt
ós Loch Eachach;
do chíd adhbha
aoilcheathach,
na fáidhe dá
nochtair neóill,
ar ochtaibh áilne
an aieóir.
2 Éirghis i
n-ionadh chinnte
stuagh neoill
niamhdha firminnte
’na ghríos
loinneardha ós an loch
mur bhíos
coinnealbhra cathrach.
3 Ní tairis atá
ag déanaimh
do chiú ag
tabhairt taispéunaidh
ós cionn
sheanroighléin shíl Néill
an dealroidhnéil
sídh soilléir.
4 Ag súd go slios
longphuirt,
láimh re ciumhois
gcaladhphuirt,
néll an tslóigh ó
iath Oiligh
go mbróin sgiath
dha sgiathroidhibh.
5 Atáid san
taisbénadh tug
gaoi chorra ar
guaillibh galghud;
atá ar lorg na
gceischleath gcorr
breisleach cholg
agus chathbhorr.
6 Iosdadh flatha
’na bhfoilit
néll dorcha nach
dealroighit
ealtain óir a
buabholl mbláith
nuabharr sróil
agus sennáith.
7 Neóill éigneadh
ós an iostadh,
éinbhreac, fa dtá
an toichesdal,
ag breith chéime
ar gach lionn lán
ós cionn an
bhéine bradán.
8 Do haithneadh
éifeacht an neóil;
ar lár as léir da
chailleóir
néll an tighe
d’fheugoin úaidh
tar Line sédoigh
siardtúaidh.
9 Toichim
shleachta Briain Bhallaigh,
ag soighin ’na
saorchlannaibh
don ráith
innillte d’ól fhleadh,
an imirce mhór
maighreadh.
10 Éigne d’fhuil
Aodha Buidhe;
diormadha Dál
Araidhe
is Dáil Bhuinne
ag tochta ’steagh,
uime san bhfochla
bhféindedh.
11 Mac Seaain,
subh da sgathaibh,
breac d’iochroibh
Cuinn chédchathaigh
tug an céidghleo
um chró a sinnsir,
éigneo as mó ar
na maighribhsin.
12 D’fhuil Aodha
Buidhe as breath cháir
éirghe um Énrí
mac Seaáin;
fíortha dhóibh
foirmlitre fádh
slóigh as
oirdheirce iomrádh.
13 Taispéanta a
dtuaruma sin:
táinic lá dona
laithibh
neull re taobh an
lacha ale
ós Aodh catha na
Craoibhe.
14 Sluaigheadh
mór ar mhac Ardghoil
tegoid ar tí a
ionnarbuidh
le ríodhamhna
fhréimhe Cuinn,
méine ríoghamhla
ó Fhreumhoinn.
15 Ar Eochaidh do
fhógair cath
dar ghabh láimh
re Loch Eachach,
ar síneadh a
hOileach d’Aodh
broineach míleadh
is macaomh.
16 Fásoighther
ann Oileach Néid;
triallois Aodh,
urra a choimhéid
múr
stéudghroidheach na stuagh nglan,
uadh sa
chédbhruineach curadh.
17 Clanna Néill
is Aodh Oiligh
tógaibhthior ’ga
dteaghloighibh
puible
suaithionta sróil ghloin
ar chóir
nuaithiochta analloin.
18 Tionnsgnuis go
dtóigébhadh teach
abhus d’Aodh
nárbh fherr Oileach;
do chinn sé
déirgheadh an dúin,
acht sé
d’éimhgheadh ón fhortúin.
19 Ós Craoibh
Tulcha i dtug an cath,
ós muigh Line ós
Loch Eachach
atá a néll is
néll Oiligh
sgél atá sna
tarrngoiribh.
20 Tógbháil
longphuirt an lacha
gér bhé rún an
ríoghfhlatha,
gur dhúisg gég
Mheana a mheadhoir
nír fhéd chena ón
chinnemhoin.
21 Oileach i
suidheadh síol Néill
baile i
mbaramhail doiséin,
’s an trían
thuaidh ’na cosair chró,
abhosoin fhuair a
n-iarmhó.
22 Dó atá i ndán
a chur i gcrích
ar tionnsgnadh
tráth i n-eisídh;
ar nAoidhne an
tÉnríse Ó Néill;
aoibhle éinghrísi
iaidséin.
23 Abhus fríth
leighes a luit
senráith gille an
ghlúin ordhruic
mac mic Briain
aithreighis hí:
liaigh a
haithleighis Énrí.
24 An rabhadur
san ráith tall
sreath ghabhlach
go ngrés uamann,
gloin ón doirche
dath bugha,
froighthe clach
’na gcréadhumha?
25 Sreath
dhoinnlíog, nach deirge an smual,
ar ghné ghrísi is
iad ionnuar,
goirmleaca ag
téaghadh an tuir,
dénamh oighreata
orthuibh.
26 Sreath clár ós
clochaibh díona
ar nach goillid
gairbhshíona;
cosg fleachaidh
an falach cruinn
do shreathaibh
darach ndioghuinn.
27 Sreath
leabthadh ar lár an lis;
tuighe re
dtéighid fúairchnis
in gach colcoigh
réidh roithe
’ga béin
d’ochtoibh eunloithe.
28 Peall sróil ar
slios an tighe;
tairrngid meura
maighdine
grés gacha pill
chaoin chuige
le rinn saoir a
snáthuide.
29 Ní chuir
breaghacht da mbí a seód
i ndimbrígh dath
a huinneóg;
séd búaidh ní
bheanfa a maisi
do stuaigh
dhealbhtha a doruissi.
30 Do
cumhduigheadh cupla tor
go déidhionach
mun dúnadh,
sliocht láimhe
Argo níorbh fhearr
táille arda a dá
uilleann.
31 Ní hiongantach
ortha so
meas an
áilleagáin fhallso,
stuagha déudamhla
an tuir thigh,
ní fhuil
éadtarbha inntibh.
32 Ní tarcuisne
ar teach sinnsior
do bheir d’Énrí a
aithdheilbhsion;
ní maoin gan
fheidhm ní tnúidh tug
deilbh an dúin
mur nár dhearbhsud.
33 Do níthior
foirgniomh fiodhroidh
go dtrásta da
dtighernoibh,
gnáth d’fhine
nóisdírigh Néill
lighe i
lóisdínibh leóiséin.
34 Tuir chorra le
ceart prionnsa
athchumaid an
fhoirionnsa;
puirt na
ríoghthána ó Bhóinn bhuig
le cóir
síodhchána seasuid.
35 Ní mur do bhí
bhias an brugh;
anois bhus
daingne a dheunamh,
dá mbeath rún
cliachdha um chaislibh,
’s budh sciamhcha
an dún dealbhaighsin.
36 Bíaidh sgim
aolta don adhbha,
biaidh dhi
dealradh corcardha,
biaidh
gormthaitneamh ar a gloin
longphairrtreabh
í Bhriain Bhallaigh.
37 Gairm Euduin
Dubhchairrge dhe
as ainm i
n-aghaidh toile;
do chuir rífhrémh
fhíonmhur Airt
mun síodhbhrugh
lí-néll longphuirt.
38 Bantracht go
mbrataibh datha
ar slios rátha an
ríoghlacha,
ar ndéirgheadh an
chloidhe chuirr
ó bhfoighe
éinbhean urruim.
39 Inghen Sir
Framsaoi fúairsi
tús suidhe an
mhúir mhiodhnuaidhsi;
taibhghidh a méin
tar na mnáibh
céim eidir
aindribh d’fhagháil.
40 Ná cuirid
uirthe i n-iongnadh,
ná haidhbhsighid
inghenradh
maith da ndingne
a déd mur chlá,
inmhe da mhéd ag
Marta.
41 Barr uaisle is
doibheanta dhi
ní bearar a barr
céille
ní fuighthe ar
néimh gruadh a geall
dual mur a céir
gach coinneall. NEULL