Poem in printable PDF format
Ní breith orm do
bhreith, a Aodh
[McKenna, L.
Iomarbhágh na bhFileadh (Irish Texts Society, vols 20, 21,
1918); no. 18]
Tadhg Mc Dáire
cct.
1 Ní breith orm
do bhreith a Aodh
do nochtais
t’aigne d’aon-taobh
teacht fam cheann
do léigis ris
ní breitheamh thú
acht fear aighnis.
2 Dá dhearbhadh
nach é as mheasa
ní fhuighe-se im
aighneas-a
a bhfuair mé i
dtagra Torna
ná a luach
d’éagcóir agallmha.
3 Go mbé a mhairg
don tí as chionntach
re heissíodh
d’adhnadh ionnta
triall éigceirt i
nglór nó i ngníomh
ós é adhnas gach
eissíodh.
4 Tús gníomh
n-éigceirt do dhéinimh
maoidhtear libh
le goin Éibhir
tús éigceirt
briathar a-mach
do thionnsgain
Niall mac Eachach.
5 Ní cúis do dhul
fá chéile
don dá dhreim dár
dhual Éire
fios a gceirt
féin ag gach fhear
nó fios
soi-ghníomh a shinnsear.
6 Gidh gur
throidsead a sinnsir
rompa fa Éirinn
innsigh
ní throidfid
uaisle dom chead
go bhfionnaid
créad fá dtroidfead.
7 Anaid na
huaisle go ciúin
go bhfuighead
uainn fios a n-iúil
faobhar a sleagh
ná a lann nglas
ní hiad na hairm
don tseanchas.
8 Ós ar lorg dána
an bhráthar
atá an glór sin
id dhán-sa
tugtha dhamh na
aghaidh soin
cuid dom fhreagra
ar an mbráthair.
9 Acht go
labhrainn go ceart fíor
is tabhairt
ughdar dom dhíon
níor mhaith an
teisd ar chloinn Chuinn
sgáth fam ghlór
do chur oruinn.
10 Ní héin-neach
dá ndeachaidh soir
fa heolach sa
tagra-soin
acht sibh-se an
drong atá i bhfus
ghabhas do láimh
an t-eolas.
11 Ag sin agaibh
cead freagra
anois gan sgáth
gan eagla
’s gan ní dhé do
chur ar gcúl
muna mbeith cóir
dá chlaochlúdh.
12 Iongnadh an
cúis náire a Aodh
tagra fheasach
gan bheith claon
do thagras ar
cheann Mumhan
nach tig dhíbh-se
a bhréagnughadh.
13 Níor mhisde an
fhírinne riamh
follus don druing
do char Dia
beag bhfoirne dá
síoladh soin
mórán puibleach
na n-aghaidh.
14 Ní meath
orm-sa an chóir do ráidh
do cosg iomad
labhra láin
’s do dhíorghadh
seachráin fa seach
chuirthi-se i
gcluasaibh puibleach.
15 Aithcheodh na
leabhar go léir
ní triallta do
neach fan ngréin
triallta do neach
dá mbadh eol
gach ní badh
ainbhfíor d’aithcheodh.
16 Aithcheo a
mbiadh na mbréagaibh dhíobh
cothughadh gach
neith bhadh fíor
fearr d’fhior
ioná bheith ná thosd
’s a mbeith lé
chéile i gcomosg.
17 Díoth eoluis
fa-deara a rádh
go bhfuil
seanchas cam im dhán
slán a
shuidhighthe orm d’fhior
agaibh d’uasal ná
d’ísiol.
18 Is dearbh gur
léigheas díobh sin
ní as mhó ná mar
as mhaith libh
dearbhadh ar a
léigheadh dhamh
toghaim
cruithneacht is cogal.
19 Dá ní as lia
ar a mbí dearbhadh
gach ní
neimh-dhearbhtha neamh-ghlan
na leabhair na
dteagmhaid so
eatorra do ním
togha.
20 Cosmhail nár
léigh tusa féin
na leabhair
áirmhe go léir
cuid dá gcuir
bhar ndáil na n-ucht
is í an taidhbhse
gan tábhacht.
21 T-iomad
leabhar t-iomad naomh
do shlán as a
n-ucht ar aon
im fhreagra idir
Niall ’s Corc
fa bhréagnughadh
a ndubhart.
22 Ní fiú
allghlór an tsaoghail
bréag do chur ar
na naomhaibh
ní fhéadfa a
thaisbéanadh dhamh
an bhreith cáit
cia le rugadh.
23 Dar liom a
Aodh ’s é as náir
tógbháil móir
bhfiadhan ar dáil
’sgan a bheag
díobh do theacht leis
i n-am
cruthuighthe an aighnis.
24 Ní chreidim-se
sin go mór
acht mar chuid
eile dod ghlór
diomdha an dá
thaobh thuaidh is theas
cuirfead oraibh
go hoircheas.
25 Diomdha na
dtuigfead d’fhuil Chuinn
bíodh oraibh fam
fhreagra thruim
óir ní orm-sa
bhias a throm
fa bhuain dom
aim-dheoin asam.
26 Sliocht
Oilealla móide a searc
dom bheith ag
dídean a gceart
is nochtadh a
soi-ghníomh soin
múchtar libh-se
na n-aghaidh.
27 Mar sin fós
nach creidim uaibh
binneas im ghlór
don taoibh thuaidh
ní dearbh leo is
ní dearbh dháibh
clódh nach fuil
aca d’urláimh.
28 Ní bristear
orm le bagar
ní bhiodhgaim lém
dhíubhragadh
le harm arab
eolach mé
ní as mhó ná fear
mo chaithmhe.
29 Más dearbh
leat briathra dom chlódh
amhail chuire
amach id ghlór
dar liom ní maith
an mhalairt
cur do chuirp i
gcontabhairt.
30 Cúis seanchais
do chur ar arm
ní ciall do neach
nach biadh balbh
cosmhail go
dtuigthear as soin
gur sgar do
dhóigh réd bhriathraibh.
31 Na leabhair
sin labhras sibh
tuigidh ar aird
má táid libh
riú bhaineas
bríogh ar seasaimh
is iad airm ar
n-imreasain.
32 Dúthchas re
gaisgeadh a Aodh
atá agaibh as
bhar ngaol
ní bhéarthaoi a
ngeall i ngníomh gha
Murchadh Eoghan
Lugh Lágha.
33 Dóigh gaisgidh
do neach dá fhréimh
níor dhéanta
dhuit asat féin
an tobar ór shil
an sruth
ní hé as dhóigh
do bhiadh folamh.
34 Mar mhaoidheas
tú saobh an nós
oirne an t-éacht
nach dearnais fós
gach masla nach
bia ar do chur
ro-luath mhaoidhe
léd bhagar.
35 Dá mbeath an
ní láimh ar láimh
idir Eoghan is
Conn cáidh
ní iarrfadh Conn
air ré linn
braon dá fhuil ná
a chuid d’Éirinn.
36 Muna mbeath a
shluagh leis go léir
níor shlán ó
láimh Eoghain féin
gion go ráinig na
hairm ann
Conn agus Goll is
Conall.
37 Ag soin na
briathra searbha
chuireas
d’aimh-dheoin mo mheanma
dá bhfreagra mar
as éigean
mé do labhra a
leithéideadh.
38 Dá ndearna orm
am tualaing
maoidheamh éacht
ar a ngualainn
gach neach le
mbadh doi-bhinn so
oruibh-se as
chóir a dhiomdha.
39 Tuig gurb é an
díol sin labhra
thugsad clann
Éibhir amhra
gér liach a
bhuain don deagh-fhóir
ar trí macaibh
Éireamhóin.
40 Is é an díol
soin shloinnim daoibh
thug ar Fhollach
lámh Chonmhaoil
tug an díol
céadna cneadh throm
Eochaidh Faobhar
ar Smiorghall.
41 An díol
céadna-sa a los gliadh
mac mhic
Éireamhóin Eitrial
dá dhúsacht níor
dhulta dhaoibh
fuair ó láimh
chosgraigh Chonmhaoil.
42 Eochaidh Mumho
tolg tuinne
tug ar Fiachaidh
Labhruinne
bhar rígh Éireann
go n-aoibhe
an díol céadna
comhmaoidhe.
43 An díol céadna
cruaidh an bhreath
tug an fhlaith
Eanna Airgtheach
ar bhar rígh
Éireann iar soin
dárbh ainm
Aonghus Ol-mhuchaidh.
44 An díol céadna
céim díoghla
ar bhar rígh
shochruidh Síorna
mar leantar lorg
an chleachtaidh
tug ar rí-ne
Roitheachtaigh.
45 Bhar rí
Éireann aithne dhaoibh
Giallchaidh mac
Oilill Olchaoin
an díol céadna
sgéal do leath
tugadh air le
hArt Imleach.
46 Bar rí oile
bhar mbarr ráidh
dar bha hainm
Nuadha Fionn Fáil
fuair díol a
mhac-samhla sin
le Breisrigh mac
Airt Imligh.
47 A-dearuinn go
mór ní as lia
acht nach leanaim
air níos sia
olc liom do
bhriathra dom chur
do luaidh a
leithéid d’adhbhar.
48. Briathra nach
briathra séimhe
cúis cuirthe
cáich fá chéile
uaibh-se a
dtuaidh triallaid soin
éigean freagra na
n-aghaidh.
49 Ní fuighthear
id leabhraibh libh
ainm aon duine
d’fhuil Éibhir
do mhionnuigh an
mhóid labhra
fa mhaitheamh a
n-athardha.
50 Sompla ar nach
tugsad luighe
Meilge mac mhic
Iughoine
rug rí d’fhuil
Éibhir dhé a cheann
mar aon is
ríoghacht Éireann.
51 Rí gach
éin-fhear maith an iocht
feadh sé nglún na
dhiaidh dá shliocht
gan agra i gcás
luighe
’s gan cead
d’aicme Iughoine.
52 As soin as
tuigthe do chách
nach éidir gur
fíor a rádh
gur d’ísligh fuil
Éibhir Fhinn
do shíol Iughoine
i nÉirinn.
53 Níor sháith
d’Iughoine d’eighre
rí do roinn leath
a sheilbhe
re comh-fhlaith
tar chlár a-nonn
’s nach
coisgfeadh ainbhreath eachtronn.
54 Na flaithe
uaibh do níodh sin
níor sháith
d’Iughoine d’oighir
má deire nach
fuilid ann
do bhéar uaim
fios a n-anmann.
55 An rí deire
Dia dhá dhíon
fada go léigfinn
duit díom
d’fhuil Mhaine
Leamhna mhic Chuirc
Leamhnach Alban
go hordhuirc.
56 Linn go
hiomlán gan buain ruibh
do thaoibh a
athar a fhuil
muna leantaoi iar
máithribh soin
comh-fhogus dúinn
a mháthair.
57 Mairg dhuit a
Aodh nach cumhain
leat ar labhras
le Lughaidh
im cheann
Fiachaidh Fir mara
is fa choimpeart
Chonaire.
58 Cuid do na
críochaibh ráidhe
d’fhonn críoch do
chur id tháille
ní do shíol
Iughoine a-nos
a n-uaisle sin go
follus.
59 Déisigh
Músgraidhe is Baisgnigh
a n-anmanna ré
gcloistin
is é a bhfuil dá
ngaol uile
anois le sliocht
Iughoine.
60 Fíor gur
threabhsad uair oile
an sliocht
shloinne ó Iughoine
na críocha soin
luaidhtear libh
ar throim-chíos ó
rígh Caisil.
61 D’eagla nach
creididís cách
gur fíor an glór
soin ré rádh
do bhéar fios a
gcíosa soin
mar do sgríobhadh
i leabhraibh.
62 Cíos na nDéise
trí céad brat
trí céad agus
leith-chéad damh
trí céad go leith
muc go meadh
trí céad is
leith-chead loilgheach.
63 Cíos na
mBaisgneach is é a ríomh
trí caogait da
gach short díobh
mairt daimh is
méath-thuirc breaca
is loilgheacha
lán-lachta.
64 Músgraidhe
Deas-Mumhan thiar
trí céad bó trí
céad damh ndian
trí céad brat a
gcíos cána
do rígh Chaisil
comh-shlána.
65 Seasga
loilgheach seasga brat
seasca muc is
seasga mart
cíos ríogh
Chaisil na gcuire
ó Músgraidhe
Órbhuidhe.
66 Trí céad da
ghach sort díobh
mart brat
loilgheach badh lór líon
trí céad go leith
torc mar sin
cíos na
Músgraidhe oirthir.
67 A fhir do ní
taidhbhse thuaidh
a los críoch do
sloinneadh uaibh
treabhadh críoch
ar chíos mar sin
dom aithne ní
cúis maoidhimh.
68 Do bhádar linn
san taoibh thuaidh
críocha mar sin
sloinntear uain
Cuircne Dealbhna
gan lochta
Gaileang Luighne
Ciannachta.
69 Sul do
chéid-bhris cuing a ngaoil
síol Laoghaire is
Cobhthaigh Chaoil
comhthrom is
iomáin a sean
do bhain ar fhás
ó Éibhear.
70 Lia rígh
tháinig don taoibh theas
lia a soi-gníomh
badh cóir a mheas
do rónsad na rígh
ré linn
lugha d’olc do
bhean d’Éirinn.
71 Níor
choisgsead Laighnidh díobh féin
neart na
Muimhneach ba mear méin
dol ré gcosg do
chlannaibh Cuinn
fa feidhm ós
cionn a bhfuluing.
72 Coimhmeas
airde idir naomhaibh
níor mhol mé i
gcúis an tsaoghail
fios cia dhíobh
as airde ar nimh
ní fhuil ar
talmhain thoinnghil.
73 Acht gairm
Ard-mhacha go mbuaidh
tré theacht
Pádraig ar dtús thuaidh
féach cá ceall gá
dtiubhradh fear
gairm chinn-litre
tar Chaiseal.
74 Más iad
t-ughdair léd rannaibh
t’éighis anois ’s
an-allain
mór an toibhéim
ar bhfios
a gcluintear
uaibh-se d’ainbhios.
75 Gach ar
labhras ima raon
ar an dá
leith-sin a Aodh
fa hé bríogh ar
labhras ann
dá chur i gcéill
nárbh ionann.
76 Séanaim do
bhéar bunadh ris
an glór sin
labhra i riocht fir
do bhéar uaim
dearbhadh gur mhair
an roinn níos sia
ná bliadhain.
77 I dtreas
bliadhain ríghe Cuinn
tarla Éire do
roinn ruinn
cúig bliadhna
déag na dhiaidh sa
moch-amus Maighe
Léana.
78 Bíodh go
bhfuil ré léigheamh libh
ní i nbhar sdair
na aghaidh sin
ós é a cheart
coimhéad na bhfios
córa creideamh
don oireas.
79 Do ghéabbhthar
uaim ní fios díosg
i n-am na ranna
aois Críost
i gcairt
ionmholta fhollais
is aois trátha an
mhoch-amuis.
80 Teachta Chuinn
ar dteacht ar séad
gibé fáth fár
tuillsea éag
fógra catha san
madain
re hEoghan níor
labhradair.
81 Mar sin nach
oircheas cath
d’ionnsaighe
Chuinn ciabh na sgath
i gceann Eoghain
na gcuradh
’s é na shuan gan
ollmhughadh.
82 Níor thriall
mise táinseamh riamh
ar shíol gCuinn
na gcroidheadh bhfial
acht tagra ceart
dhá gclódh soin
éagcóir glór gach
aoin agaibh.
83 Gibé táinseamh
thig dá thaoibh
gach freagra do
bheirim dhaoibh
sibh-se as
chiontach re buain ris
ní dom dheoin
thigim thairis.
84 Gidh fogus
bhar ngaol dóibh sin
d’éis gach
saobh-ghlóir dá gcan sibh
ní nár do
mhaithibh Muimhneach
gan tú orra id
chomhairleach.
85 Ní im leith-se
ba churtha bréag
acht i leith
cáich uaibh nach féad
bar nglóir do
bhreith go bunadh
badh bun cóir re
cothughadh.
86 Ní abraim ní
hionrádha dhamh
ní acht do réir
leabhar nglan
dod nós féin ní
fhuighe im beol
ughdair nach
ceisd a n-aithcheodh.
87 Madh áil leath
mo bheith im thosd
is é a dhéanamh
sibh do chosg
do
mhóir-bhriathraibh ar bheag bhfis
ag tagra i
n-aghaidh oirchis.
88 Lughaidh Torna
ar dhoimhne a bhfis
leasg leo buain
acht go séimh ris
sibh-se an taobh
tana don tsruth
uaibh do
chluintear bhar dteann-ghuth.
89 Torna is
Lughaidh fa leasg dhóibh
bheith ag tagra
neith ón gcóir
sibh-se ’s an
drong nuadh ag teacht
cuma libh ceart
nó éigceart.
90 T-athair is
Lughaidh a Aodh
ní ar sgáth a
máithreadh ar aon
téid díon onóra
an taoibh theas
ní hé a gcosnamh
bhar gcairdeas.
91 Éisdeacht do
neach do badh ciall
re glór nach ró a
fhios go grian
gomadh feas dó
créd an chóir
ní fheadair créad
an éagcóir.
92 An bhreis
mheasaid cách do rígh
ón lucht bhíos ré
linn i dtír
dá ndeachainn a
meas orra
ní shéanaim í
eatorra.
93 Do bhí ag
Conmhaol breis mar sin
ó bhar bhFollach
ór fhás sibh
’s do bhí aga
mhac Eochaidh barr
ód Sheanbhoith is
ód Shmiorghall.
94 Do bhí dá
bhféachthá ar gach leath
breis mhór ag
Eanna Airgtheach
tar an tí ór fhás
tusa
dárbh ainm Maon
mac Aonghusa.
95 Do bhí breis
mar sin ré linn
ag Roitheachtaigh
’s ag Féidhlim
gidh searbh leat
a sloinneadh dhaoibh
ód shinnsear
Oilill Olchaoin.
96 Macsamhla don
bhreis chéadna
do bhí ag ar
sinnsear Séadna
créad fá
n-iarrthar orm a rádh
ó bhar
n-athair-se ó Aodhán.
97 Mar sin do
bhádar a Aodh
gach rí againn ar
gach taobh
mar nárbh
iongnadh ag breith ghill
ó mbíodh ré linn
i nÉirinn.
98 Tugas
ceirt-fhreagra cubhaidh
i gcás Tuathail
ar Lughaidh
ós aon-chúis
labharthar libh
is éin-fhreagra
dhíbh dlighthir.
99 Maoidheamh
Conaire is Cuinn
mar do níthí
druim ar dhruim
gár bheag dhaoibh
dá maoidheamh soin
thú féin a Aodh
nó Lughaidh.
100 Cuiridh bhar
maoidheamh mórdha
na luighe ar
dhaoinibh ónda
aithne dhamh réim
na feadhna
a mbáis is a
ngeineamhna.
101 Dámadh libh
Eanna Airgtheach
do bhronnadh mór
sgiath d’airgead
cosmhail go
maoidfeadh sibh soin
nó an drong
a-déar im dheaghadh.
102 Ó nach áil
sgur dá maoidheamh
sloinn-se uait
d’uaislibh Gaoidheal
na gníomha a
ndearnsad ré linn
sochar ná onóir
d’Éirinn.
103 Muineamhón na
muincheadh n-óir
nó an
t-ór-fhailgheach Aill-deargóid
do thuill onóir
dá sleachtaibh
nó an
roth-chairptheach Roitheachtaigh.
104 A maoidheamh
do b’fhiú a ngníomha
nó Breisrigh
rathmhar ríoghdha
dá ndiongbháil
tar bhroinn mbóchna
tug iol-chatha ar
fomórcha.
105 Nó Cas do
chumhdaigh caingne
filideacht gacha
buidhne
nó fear na
bhféineadh d’fhosdadh
Séadna ar dtús
thug tuarasdal.
106 Nó Eoghan do
fhóir gorta
nó Brian lér
díbreadh docra
méad a ngníomh
soin féachtar libh
ón droing ataoi
do mhaoidhimh.
107 Ní labhraim
gabhail coire
gidh eadh fa
bhreith a thoile
rugadh géill
Chormaic go a thoigh
le mac Eoghain le
Fiachaidh.
108 Cormac acht
cuid dá labhra
ní hinghill
d’uaislibh Banbha
gar go bhfuighthí
a dhí-mhiadh soin
i gcuid oile dá
ghníomaibh.
109 Tuigfid an
lucht léigheas é
leigheas Lughaidh
’s Taidhg mhic Chéin
iar gcath Crionna
le hua gCuinn
nach glór gan
fháth a n-abraim.
110 Dearbhadh as
a dtuigfid cách
nach glór gan
adhbhar mo rádh
do ghéabhtha má
léaghthar lat
tagra Fhíthil le
Cormac.
111 Gach ar
thriall na thoigh gaoise
d’inntleacht fa
hinntleacht baoise
níor ghníomh
flatha inghill soin
a gheall
ainbhreath ar Mumhain.
112 Gach ní
ainbhfíor dár léaghas
a mbunadh mar do
fhéaghas
ní díobh ní
droch-aithne dhamh
do ním rém
aighneas bunadh.
113 Ní bhíom dá
cur i bhfad-dháil
duain Cionnaoith
Uí hArtagáin
don ghlór sin ós
í as bhunadh
lór í féin dá
bhréagnughadh.
114 Muna meastaoi
Cairbre a-mháin
ar mbeith na mhac
ag flaith Fáil
ní raibh i nbhar
dteaghlach thoir
éin-neach
comhmaith re Fiachaidh.
115 Moladh budh
mhó réd linn féin
tug fear dána ar
fhear d’Íbh Néill
mar sin nach cúis
iongnaidh dhuit
file do mholadh
Cormaic.
116 Do bhris
Fiachaidh fada an ruaig
cath ó Ghláire go
Sliabh Fuaid
do chosg bhar
n-ainbhreath-se dhé
do stiúir go sámh
a ríghe.
117 Gidh ard
labhra do theann-ghuith
nach fríth i
Saltair Caisil
do ghéabhthaoi
níor dheacair dhí
ní innte gan
fhios duit-se.
118 Ní
mheastaoi-se ar rígh mar rath
acht buar toghail
adhnadh cath
ní mheastaoi a
mbí do mhaith
idir thár-fhlaith
is fhíor-fhlaith.
119 Don
tár-fhlaith is eadh as ghnáth
ruagadh ruathar
gach ré dtráth
claoitear é agus
claoidh neach
a ríghe ní sámh
suaimhneach.
120 Fíor-fhlaith
ní déantar dhé dóigh
ní dhóighidh sin
neach tar chóir
ceirt-riaghladh a
chríoch mar soin
dá réir sin do
níodh Fiachaidh.
121 Gach
siabhradh dár trialladh ann
ós é bhar
gCormac-sa thall
do thionnsgain é
misde a bhladh
do bhris dá ruaig
dá shiabhradh.
122 Criomthann rí
d’fhuil Éibhir Fhinn
do chuaidh roimh
Niall soir tar linn
dá dtug leis
anoir dá thoigh
maoine bráighde
buaidh cosgair.
123 Ar aithris
Chriomhthainn go lí
do chuaidh Niall
soir is Dá-Thi
ní thangadar beo
tar ais
níorbh ionann a
dtrí turais.
124 Muna
marbhthaoi do neimh féin
Criomhthainn le
mnaoi athar Néill
ní bhiadh Niall i
bhfus ná thoir
ann san oirbheart
a ndeachaidh.
125 A Aodh cá
fáth fá maoidhe
Conall Eoghan go
saoire
cá breis rugsad
ón dtaoibh theas
féach a ré is a
reimheas.
126 Na sochair
iomdha áirmhe
do rinne ar
dtréin-shliocht Táil-ne
deacraide dhaoibh
coimhmeas rinn
maith nach
dearnadar d’Éirinn.
127 Triath
d’fhéin Danar ar gach tuaith
loingeas uatha ós
chionn gach chuain
maor gach bhaile
ab gach chill
gur sgrios Dál
gCais iad d’Éirinn.
128 An seanchas
do labhair mé
ar dhruing ria
dTorna is Néill
teacht tar druing
mhaireas a-niogh
mar fhreagra
dhomh ní dlighthear.
129 Súil lém
bhreith aith-fhreagra truim
áirmhe
saoir-ghéaga clann gCuinn
dá dtíosadh as
aon-ghlór uilc
níorbh í m’intinn
a fhóbairt.
130 Ós é an
seanchas fios na sean
is í a gcuimhne
dhíom dlighthear
is ní coimhmeas
drong mharas
dá mbrosdúdh i
bhfaltanas.
131 Ar áireamh ní
fhaghaim blas
d’eagla
buaidhreadh do theacht as
na géaga mhaireas
a-niogh
d’fhuil an dá
mac-soin Míleadh.
132 Aithne
d’eolchaibh Fóid Fhéidhlim
fios clann
nÉibhir fo Éirinn
dá leantar a lorg
tar muir
níor dearmadadh
iad i nAlbain.
133 Binn liom-sa
gach maith dá mhéad
do rádh re
sliocht Cuinn na séad
acht nach chuige
a-déarthaoi sin
do tháinseamh
fola Éibhir.
134 Na frasa ó
n-ainmnighe Niall
nár liom mar
eolus uait iad
ní hiad-sin na
frasa fagh
’s ní i
bhflaitheas Néill do fearadh.
135 Níor fearadh
fós ar gach dionn
na frasa mar
ráidhe riom
acht fras d’fhuil
is fras do mhil
ar ghleann
laighean ar Fhoithin.
136 A-deirim fós
gur chríochnuigh
flaitheas sé
ríogh dod ríoghraidh
ó chur na bhfras
sin ad feas
go teacht do
Niall i bhflaitheas.
137 Cúis
ainmnighthe Néill Fhrasaigh
oidhche cora na
bhfras-soin
Niall is innte do
geineadh
’s é uatha gur
hainmnigheadh.
138 Dubhadh éasga
na cúig déag
meas it aigne
féin is féag
tarla i dtráth na
bhfras do chur
an é fuair é mar
shochar.
139 Mar sin nach
déanta acht go réidh
maoidheamh mór a
frasaibh Néill
ó nach sa modh
maoidhtear libh
fuair sé
ainmniughadh uaithibh.
140 Ughdar mór
agaibh-se thuaidh
bliadhain do
chuala cian uaibh
ughdar oile a
shamhail soin
áladh baichle i
mbonn Eoghain.
141 Tagra a hucht
ughdar n-amhghlan
nach amais préamh
na n-adhbhar
mairg bhíos i
dtráth an chosnaimh
taobh re díon na
n-ughdar-soin.
142 Tuig gur
ghlac Aonghus gan chiaigh
tuarasdal
Murchadha mhic Bhriain
níor mheadh
Murchadh dho mar chuing
’s níor mheadh do
Bhrian Maoil-sheachluinn.
143 Acht gér
dheacair geall Guaire
ar dháil séad do
bhreith uaidhe
ní faighthear
leat a chara
oineach mar fhuil
Eochadha.
144 Mar fhéacha
ar do shinnsear féin
Éigneachán go
n-aigne séimh
créad nach tugtar
leat mar sin
súil ar
Cheallachán Caisil.
145 Nocha
n-aicthear dhuit-se a Aodh
tug th’aire nach
amharc claon
maith ó neoch fo
neithibh
acht ó neoch dot
shinnseiribh.
146 Dámadh
seanchaidh a-déaradh
do bhéarainn air
a shéanadh
mar dearbhthar
libh-se nach fuil
dár ríoghaibh
acht seacht gceathrair.
147 Ar son seacht
gceathrar do luaigh
dhamh-sa ní
beartha dhuit uaim
nach féadfainn ní
do chur ris
fáth mo labhra
níor thuigis.
148 Mo fhreagra
is an gcás soin
ar Lughaidh ’s ar
an mbráthair
saoilim dá léighe
tú soin
gur lór uaim é ar
do ríoghraidh.
149 An t-ughdar ó
labhra an glór
ós í sin an Éire
ógh
mór ndearbhadh na
haghaidh sin
i nGaoidhilg is i
Laidin.
150 Atáid liom
fiadhain i gcéin
as fhearr ’s as
lia ná í féin
as a n-ucht soin
mar bhunadh
téighim dhaoibh
ré bhréagnughadh.
151 Do ghabhsad
rígh nach iad sin
Éire iar
dtoigheacht creidimh
do réir fiadhan
ughdar nglan
nach tiocfadh
dhíot-sa a ndiúltadh.
152 Gibé do
bhiadh na n-ainbhios
na rígh labhraim
im aighneas
fios a ré ’s a
n-anmann soin
do ghéabha im
fhreagra ar Lughaidh.
153 Taosga
m’Eochaidh m’Airt m’Fhéidhlim
romhaibh na
ríoghaibh ar Éirinn
dearbh nach fuair
an inis-se
gairm tarrsa ó
bhar bhfuirinn-se.
154 Do
bhréagnughadh a n-abra
gion gurbh fhiú
an chúis a tagra
gairmthear ór
ríoghraidh mar sin
Banbha Briain
Inis Éibhir.
155 Anmanna
ghairmid fili
mar fhairsinge dá
slighe
mó as anbhfann an
tagra soin
mar aighneas
ceart ar dhúthaigh.
156 Do nós an
dána a Aodh
ós aos dána sinn
ar aon
do fhéadfainn
dámadh áil linn
Tír Aodha do
ghairm d’Éirinn.
157 Mór an
seachrán sin a Aodh
mar as ghnáth an
seanchas claon
ní i dtreas aois
an domhain duibh
do rinneadh
teampall Solaimh.
158 Mó do
roinnsead bhar rígh féin
tháinig romhaibh
do shliocht Néill
Banbha ionás do
roinn Brian
ní ná fhlaitheas
fuair dí-mhiadh.
159 Níor díbreadh
síol Mogha riamh
libh-se aicme
Chuinn na gcliar
gach tráth nár
leo thall ’s i bhfus
ba leo an Mhumha
a ndúthchas.
160 Fa rí Mumhan
na múr gcorr
mac Mogha Oilill
Ólum
rígh na dhiaidh a
mhac ’s a ua
a iarmhua fós ’s
a ionnua.
161 Mar sin dá
shíol diaidh i ndiaidh
go teacht
Chriomhthainn go teacht Bhriain
cuid ar Mumhain
na magh bhfionn
cuid oile ar
urmhór Éireann.
162 Iar dteacht
Chriomhthainn iar dteacht Bhriain
iar dteacht
Toirdhealbhaigh na ndiaidh
iar dteacht
Mhuircheartaigh go n-ádh
fa leo Éire go
hiomlán.
163 Mar sin gur
follus an bhréag
ceithre fichid
ceithre céad
gur díbreadh
sliocht Mogha amuigh
libh-se síol
gCuinn Chéadchathaigh.
164 Do díbreadh ó
thoigh Teamhrach
sibh ’s bhar
gCormac móirmheadhrach
muna mbeith bhar
bhfurtacht rinn
ní bhiadh bhar
mbuain re hÉirinn.
165 Do fhóireamar
dána an chuing
sibh trér ngaol
re hinghin Chuinn
tar bhar gceann
ar gcur trí gcath
nár thuitsead trí
rígh Ulltach.
166 Do
haithleagadh bhar gcríoch féin
daoibh le Lugh ’s
le Tadhg Mac Céin
olc an luach
fuairsead air soin
cur daoil is
cuilg na gcneadhaibh.
167 Má bhí ní nua
leat ré rádh
créad nach é do
chuir tú id dhán
i n-áit glóir do
chansad soin
Lughaidh romhaibh
’s an bráthair.
168 Cuir do
bhagar i gcéill thuaidh
más ann
creidfidhear é uaibh
bríogh sonn id
bhagar ní fhuil
ard-fhuaim an
tsrotha fholaimh.
169 Ní fearr a
fhios agat féin
a bhfuil ar do
chur go léir
ré rádh san modh
soin mar soin
ná dhamh-sa ar mo
leabaidh.