Poem in printable PDF format
Ní deireadh
d’anbhuain Éireann
[Text below from
O’Conor Don, 345b-347b; published in Ó Raghallaigh, Filí agus
filidheacht Chonnacht, 1938, 52-63]
[Deibhidhe, Dán
Díreach]
1 NI
deiredh d’anbhúain
Éirionn
crioch Gháoideal na ngormghéibhionn
eng mhín do
chédghabh Cesair
tír dob édmar
imreasain.
2 Go hoirer
mBanbha mbántais
ó thainig
tus gabháltais
mór rí do fhégh
an innsi
do bhí ag éd bhán
Éirinn-si.
3 Ré sluag Banbha
na mbrug slim
tugadh fa inis
d’Éiri(o)nn
réidhe a cnoc
millsi a medha
lot na hinnsi a
hairrghena.
4 Fine
Greg ar
tus tainig
feis ré
hÉirinn
iomráidhid
d’fhios eóil a
míneng ’sa magh
a ndeóigh
dilenn do
dhórtadh.
5 Go
crich
nGaoideal da
gabháil
tegaid timchioll
Parrtaláin
deghshlúaigh
ar fhéghain dob
ferr
lér
mhédaigh anbhúain
Éirenn.
6 Do-níad
clann nemhthláith
Neimhidh
gabháil o
bfúair
fóirighin
ar
lughaidh
ttraichtghil ttes
curaidh lér fháiltigh Éire.
7 Fa anbhúain ó
Fheraibh Bolg
do bhí Éire na
mórcholg
’na hádhbha
creach is
chogaidh
Banbha as-ttech
go ttugadair.
8 Fir Ghailían
gabháil oile
do-níd go híath
nIúgoine
tríal ór
búaidhertha an
Bhánbha
slúaighshirtha
fhían n-allmurdha.
9 Gan orrtha
acht innioll cogaidh
líon a ttionóil
tángadair
Fir
Dhomhnann doiligh
an dream
go
gormfhonn
n-oirir nÉirenn.
10 Idir
Tuathaib Dé
Dhanann
inis Fáil na
bfíarabhall
tug an bhen ’na
mbainnsibh
slúaigh
treall da
haimsir fa
anbhúain.
11 Meic
Mhíledh
macroidh
bháidhe
glúaisid ó ghort
Easpáine
d’fhios a cúan
mbalbhúaine mbinn
fa túar anbuaine d’Éirinn.
12 Gabhuid
Frangcaigh fecht oile [346a]
orrláimh
innsi Láoghaire
ben Briain arna boing d’feroibh
bíaidh ag an
droing
dheighenoigh.
13 A leith na
fédhna a Frangcaibh
Gáoidhil as íad
ionnarbthair
rachaidh ní
gabháltus gerr
barántus achaidh
Éireann.
14 D’éis
gac gabháltais
dar gheabh
do
rioghraidh Gall no
Gáoidheal
ráith Dhá Thí na
ttreabh
solus
ga fer ’ga mbí a
bunadhus?
15 Bhaitér a Búrc
ní breath
chláon
thoghus Fódhla na bfionnbhráon
’na rígh ós
cionn a chinidh
ar thír na
bFionn
fóirfighir.
16 Baramhail
do-bheirid féin
fine
Bhúrcach a
Bhaitéir
gan óg da
shliocht nó
senóir
ad
riocht ar fhód nÉiriomhóin.
17 An tshealbh
bhias ad bhais leabhair
tuitfidh ón treibh Gháoidhealaigh
fada
bhús libh míonghort
Múaighe
ní
ríoghdhocht fhir
énuaire.
18
Cuigedh Méadhbha na
múr ngeal
ní racha fa rádh
sinnsear
ní bhía sibh le
cert cConnacht
ná sir
techt ar
torannacht.
19
Gaoidil Fhódhla in
bar
n-aghaidh
mó a Bhaitéir do
bharamhail
a thaighleóir
brúaigh na
Banbha
fúaigh da
n-aimhdheóin
h’atharrdha.
20 Miorún na
nGaoideal
nglas-[s]a
da ccluinid síol
Sérlusa
triallfod fiedhnacha leó
a-le
go heó
gríanshrotha
Gaillbe.
21 Óig na
Fraingce fir
cródha
tar muir a mhic Onóra
sgáoilfid ceó
braoininsi Breagh
na
Gaoidil-si is leó
lingter.
22 Ni
híomdha a Bháitéir
Búrc
bhá íath Meadhba
na míndrúcht
cáin rígh nar
thabaigh
thusa
gan
cabhair shíol
Shéurlusa.
23 Fecht da raibh[e] rí an
domhain
ad comháois a[n]
ccualabhair
le
gaisgedh ag gabháil
neirt
ag faghail
aisged
n-oirdreic.
24 Idir
leabhroibh laithe n-áon
do-connairc a
chíabh orchláon
le a
bharántus do-bhér
me
sgél ar
gabháltus
nGréige.
25 Léd leithéid d’fiorGhall
eile
tainic a
ttús aimsire
go míonmhagh
nGrég da gabháil
ríoghradh
nár fhed d’iongabháil.
26
Gabháltus núa
nochtaim dhuit
a Alexanndair mic
mic Pilips
do-rinne ar
ghoirminis
nGrég
righe
coirmmhilis
cláoinghég.
27 Slóigh
fhinnGreg is Alex-anndairs
suidhid
dhá chath
chomhardaigh
láimh re cúan ’na
chúan loingsi
fa túar áigh an ámhaill-si.
28 Mac Philib ina
phopall
nírb fada ón óg
ábhradonn
gar dhóibh ar oile
d’fhéghain
toighe sróil ag
sáorGréugaibh.
29
Fograid cath ar a
chéile [346b]
fir Grég is Goill aigmhéile
ar ndul dóibh a
n-egur áigh
na slóigh do
b’egail d’edráin.
30
Deireadh láoi a
leirg an tochair
cinnid Goill ar Grégachaibh
líon glíadh ní
théid on treas-soin
dar triall a Gréig ghoirmlesoidh.
31
Ionnarbthar
ón uair-si
a-mach
fine Greg na
ngread
siúbhlach
Goill ar
ttocht ina
ttreisi
ag
roinn ghort na
Gréigei-si.
32 Ni leigdís
Goill san Greig
mhóir
go sgur
dimerge an
deghshlóigh
críoch gégach linnte leabur
Gréugach innte tt’aitreabhadh.
33 Ní
dúthchus fa
dera dháibh
ríoghacht
Gréige do
gabháil
curaidh shlóigh chatharrdha chniocht
dhóibh nír
b’atharrdha an
óigreacht.
34 An rí
úaibhreac
Alex-anndairs
Greugaigh d’éis a n-ionnarbaidh
san éing-si ní hí
a shealbhus
do bhí
treimsi a
ttigernus.
35 Goill na
meadha is mac
Pilip
ríoghacht oile
aitrighid
barr cúlchas do
cheis ar
Gréig
nír
dhúthchus leis a
leithéid.
36 A hoilén
Gréige do-ghabh
Alex-anndair as é a
dheireadhs
’na shenlíne ag
techt
thairsi
nert deighrighe
an domain-si.
37 Ag so a
Bhaitéir brígh an sgeóil
ag gabháil neirt
do neimhdheóin
tú ar amhsoine a ttigh Dha Thí
ribh as cosmhuile
an cédrí.
38 Goill eile ní
fhuilim dháibh
sgél ort a
oígre Sea[á]in
eng thíre
d’Éirinn agaibh
righe a héineing
fúaradair.
39 Righe an
domhain día do shén
mur frith a héineing d’oilén
dóigh
leinn an gort do
ghabháil
a heing do port
Phárthaláin.
40 Rachaidh
Fódhla na bfhonn
réidh
a ndiaigh na
beinne a
Bhaitéir
do ghabhais
beinn don
Bhanbha
as greim amhais allmurdha.
41 Ar
ghabhaltus oirir
Airt
Uilliam Concur do
chéadchairt
tarraidh íarlocht d’inis Bhregh
dar dhlighis gríanghort Gáoidheal.
42 Don
ríoghacht do
ghabhsat Goill
ní heng thíre do
thúaroim
do mhéduigh gal
do grúaidhe
féghain
ar magh
minMhúaighe.
43 Ní
mór nár
mealladh
thusa
tugus do thír dhúthchása
clár táobhúaine na ttreabh slim
ar seal
áonuaire
d’Éirinn.
44 Ar
íasacht
innsi Banbha
nír
bh’ionntuctha a
hathárdha
cúis
imdergaidh dhún is di
cúl ré
finnlearguibh
Fraingci.
45 An t-oilén-sa
Gháoidhil Ghlais
ní díogha an
rogha rugais
geall ó gach
íathmhoigh aice
eng íarthoir na hEóraipe.
46 Da mbeith
gúasacht thoir no
thíar [347a]
san crich-si chloinne Uillíam
síad rodhána as
an té is trén
do b’é a mbaránta
Bhaitér.
47 Clár Muaighe
na magh mbreacglas
’ma meinic a
n-eigentasa
fóiridh ursa
ghlanshlúaigh Ghall
an
fonn-sa ar anbhúain
echtrann.
48 San bheirn a
ferthar frasa
lá troda shíol
Sérlasa
mairg do-rinne dóigh dheabhtha
don
tinne óir
aithleghtha.
49 Gid
mor baramhail
Bhúrcach
bhá chlár mBanbha
mbráonndrúchtach
ní théid
radhámhna da fhréimh
tar méid mbaramhla Bhaitéir.
50 Lá ag
comhairle ré
chéile
Goill na
Fraingce
fóidréidhe
tig gach drem go géig Gaillbhe
’s ní théid a
ccenn
chomhairle.
51 Ní
comhtrom
comardadh Gall
da mbeith go mbeidís
ionann
íarsma féine na Fraingce
ré chéile nír
chomhairdthe.
52 Da thréighe
nach raibhe riam
a ccogar
chloinne
hUilliam
mac na flatha ó ghort
Gaillbhe
gan
lucht ccatha a
ccomhairle.
53 Mion a mhóid
mall a dhiomdha
airrghe
ádhbhair
ttigherna
’na
aghaid ní
hiomdha sgél
caruidh a bhíodhbha
Bhaitéir.
54 Baitéir
mur do bhí [a]
athair
bíaidh ’na rígh
ós Frangcachaibh
ní
hanndhúthchus
dar úa an rath
go húa
mbarrúrchas mBúrcach.
55 Do
chuirfedh
cruas a
reachta
da léigthi a los
éigreachta
sealbh na righe
da rochtain
leanb cíghe tré
Connochtaibh.
56 Do
eirigh san aird-si
thíar (linnibh)
da
slechtuid aicme
Uilliam
ré
soiniomdha coimdhe
cháigh
oigre soidhíorga Sea[á]in.
57 Na Goill-si
a-le tar
linnibh
ag techt go fód Féidhlimidh
fonn áosda dob óg bfochain
táosga an fód ag
Frangcachaibh.
58 Slúagh
Fraingce na
bfhúighledh
grinn
agraid anbhúain ar
Éirinn
lúaithe leó go
clár Connla
gleó dob ál bhá
n-atharrdha.
59 Ag díon
Éirionn an fheóir
thais
cuirfidh seabhcóir shíol Sérlais
crú tre dhéarnannoibh nglac ngeal
ó
fhédhmannoibh
mac Míledh.
60 Tig
ann iar sin neull
flathaa
fa shíoth
do-bheir Búrcacha
caidhe slógh
armnúaidhe as ferr
ar cclódh anbhúaine
Éirenn.
61
Braiter
ar bherla na
n-én
an righe ag
rochtain
Bhaitér
mithidh feis re
fód nGaillbhe
leis a-táid na
tiormáibhne..x
62 Tarla ris do radh cléire
díol Bhaitéir do
bhainchéile
fiú a bhladh a
togha tarsa
rogha bhan na
mBúrcachsa.
63 Inghen
Toirrdealbaigh
troigh mhín
[347b]
ben dob
iomcubaidh
d’airdrigh
ní
bfúair sí féin ’na
fionfhuil
ní budh béim ar bhainríoghain.
64 Mná shíol
cColla is da ccerdaibh
nach ttuillid
fáth imdhergaidh
ní tug goil a
ngrúadh Mháire
a lúadh a ttoigh
tromdháimhe.
65
Ádhbur farbh
arduighthe a ghuth
oígre Máire a meascc Bhúrcach
ben oinigh is di
dleghar
do-ní a hoighir
d’úaisleghadh.
66 Fedh a cúarta ag neimhedh náoimh
ní
thabhair ag dáil
dhonnbráoin
nó go ngontoir
glún Mháire
cúl ré
hochtghoin
n-iomháighe.
67 Tré ghloine
solusda shéimh
ag faicsin a
fuilt mháoithréidh
nír mhédaigh
menma Mhaire
féuchain éarla
órfhainne. NI DEIRR