Poem in printable PDF format
Ní haois
fhoirfigheas, a Aodh
[Ó Donnchadha, T.
Leabhar Cloinne Aodha Buidhe, Dublin, 1931, poem 1]
Dán do Aodh
Buidhe mac Briain (ballaigh), mic Muircertaigh Chennfhada, mic
Énrí, mic Briain, micAodha Buidhe, ó ráidtear Clann Aodha
Buidhe.
1 Ní haois
fhoirfidheas a Aodh,
ná breathnuigh
bheith ad mhacaomh;
gé tú as só aois
dot fhine
a gaois as mó
mhuinighe.
2 Lór
tfhoirfeacht i n-aois leanaibh,
do cheudaois gur
chaitheabhair;
acht gidh sibh as
só n-aoisi
na sin as mó
mhealltaoisi.
3 Lucht
h’aimsire, a Aodh Buidhe,
dá n-áirmhinn go
haonduine,
cia dhíobh do
ghlac do ghnaoisi
ad rígh no ad
mhac míaoisi?
4 Is tú as óige
dot fhine,
a Aodh mur Aodh
Oirdnidhe,
gé táid sin ag
ridhe ruibh
sin is óig
d’fhine Eoghain.
5 Is é adeuradh
an dligheadh,
as fada gur
foillsigheadh:
dámadh fearr sibh
iná an sean,
geall an tsin ag
an tsósar.
6 Uirrim don
fhior as sine
dá dtugtha, ní
tuigfidhe
nach í an chóir
thú dá tabhairt;
fóir do chlú ón
chonntabhairt.
7 Ní hamhlaidh do
bhíadh an bhreath
dámadh haosta
tfholt fáinneach;
feirrde dhuit
nach sibh an sean,
cuid an tsin ag
an tsósar.
8 Deacoir do chur
i gciontaibh
a mhic Briain
mheic Muirchertaigh
is maith as
ionráidh d’aighne,
a fhlaith
Iomdháin, t’fhorfhuighle.
9 Do leithéid do
leanamh óg,
a Aodh í Néill,
anallód,
ionann fuighle
dhó agus duit
ag suirghe le cró
Cormuic.
10 Cormac mac
Airt ór fhás sibh
t’ionnamhail i
n-aois leinibh;
gér leanbh ar
aois eighir Airt
nír gaois leinibh
a labhairt.
11 Is duit
aithrister, a Aodh,
mac Airt, is é
’na mhacaomh,
mur do chuaidh
dhó go ndeach dhuit
an bhreath le
bhfúair cró Cormaic.
12 Do bhí i
dTeamhraigh na dTrí bhFionn
Mac Con ’na
airdrígh Éirionn
- cách go Tulaigh
dTé fa a thairm -
Lughuidh é ’s
níorbh é a fhorainm.
13 Tarla leanamh
isan lios
is rí Éirionn ’na
ainbhfios,
san bhaile acht
’na bhuachail cruidh
ní raibhe ó
Tuathail Teachtmhair.
14 An leanamh
amuigh ’s amach
’na bhuachail
beagáin caorach
gach laoi ’s a
haire-si air
ag mnaoi thairisi
i dTeamhraigh.
15 Téid an
t-eallach soin, más fhíor,
i gcluanaigh each
an airdríogh,
- céim do
roimheuduigh a rath -,
ó choimheudaidh
na gcaorach.
16 Gabhthur le
muinntir Mic Con
an tréd ’ga
dtarla an leanomh;
ní gu se atámuid
don tréd
a dtánuig dhe ní
dheirméd.
17 An
bhaintreabhach, bean an chruidh,
téid san dúnaidh
’na ndeaghaidh;
cuairt Cormuic lé
don lissin
orrdhruic é re a
innisin.
18 Do ráidh an
bhean, fa bean ghrinn:
“d’iarruidh mo
thréada thigim.”
Ar Lughaidh: “ná
luaidh an tréd,
cubhuidh mo
chlúain do choimhéd.”
19 “A bhean,” ar
Lughaidh, “léig thort;
ar úaidh
th’eallach dom fhérghort,
ní ghébh séd dá
uaisle inn
uaibhse, acht an
tréd do thuitim.”
20 An bhreath
chlaon nach gcuala riamh
nír fhulaing ó
mhac Maicniadh,
tarla a thaobh fa
thealaigh Cuinn,
gur chlaon
Teamhair dá tóruinn.
21 Tagra na mná
re Mac Con
ainnséin nír éisd
an leanamh,
a dheimhin adéura
sinn,
sgéla an leinimh
dá luaidhinn.
22 Do ráidh an
macaomh amuigh
’s a ucht uadh ar
an ursuin:
“Ní bhia ’gud
shíol teach Dá Thí
ní breath ríogh
an bhreath bheirthí.”
23 “An smacht
ríogh rug ar an bhféar,
geubhad, a
leinbh, mo leithsgél,
do ghlac mé an
crodh dá comholl,”
Mac Con dob é a
uraghall.
24 “Barr na
gcaorach i gcuid h’each,”
do ráidh an
leanbh nár leithbhreath,
“is í an chóir,
gidh créd do mhill,
ní cóir an tréd
do thuitim.”
25 “Barr na
gcaorach ’sna clúana,
dhá bharr abaidh
ionbhuana,
samhuil gach barr
don dá bharr;
cam ’na aghaidh
ní fhoghnann.”
26 Mur do thuit
teach an Daghdha,
gurb oirchios an
urlabhra,
an brughsin an
tan do thuit
do an ar
gcluinsin gCormuic.
27 Ar fer do
mhuinntir Mic Con:
“Is breath ríogh
rug an leanomh;
an leanbh is do
chineadh Cuinn,
nó is ceard
fhileadh do fhoghluim.”
28 Dó sin is
samhail tusa;
is tú an Cormac
ceudnasa;
a Aodh í Néill,
gus anois,
dá mhéin gach
taom dar thogrois.
29 A í Néill
fuair na frassa,
tú bheireas na
breathasa,
breath aipche do
chrú Chuinn
nach aipche cnú
san chrobhuing.
30 Dá leana go
láithribh Cuinn
lorg na
ríoghraidhe romhuinn
creidfidhear
gurab díobh dhuit,
[díol] i
gceirtshligheadh Chormuic.
31 Ná tuig nach
tuga i n-aghaidh
beith i
gCraobhruaidh Chonchubhair;
nír bhfiú ríghe
fhóid Eamhna
cóig tíre gan
tigherna.
32 Rach[aidh] do
thriall go Teamhraigh,
do ráith Mhacha
ar mímheanmuin;
gan acht Midhe
d’fhéaghuin uaibh
beuruidh a cridhe
ón gCraobhruaidh.
33 Atá gan tagra
fá a ceann
ag rígh do
ríoghoibh Éireann
ráth Conaire fád
chomhair;
sonaidhe an tráth
tángabhair.
34 A mhic Áine an
earla thigh,
do chúaidh, re
hathaidh d’aimsir
gus anocht, an
uaisle as,
nó gu bhfúairsi
ort eolas.
35 Éire araon is
an uaisle
dhá adhbhar dot
anbhúainsi;
cuirfe an uaisle
as nó inn;
do las th’uaisle
fá Éirinn.
36 Don fhéile dob
ionann cor
is d’Éirinn
d’easbhuidh urradh;
do chuaidh an
fhéile tar ais
uainn is Éire gur
fhásais.
37 Do thuit
eineach insi Fáil,
go dtángabhair dá
thógbháil;
tearc rí ler
mhaith a moladh,
do bhí an mhaith
ar mearughadh.
38 Atá, ó tháinic
tusa,
tú do-gheibh na
grádhusa,
grádh a chéile ag
crú Eoghain;
Éire is tú do
aithbheodhuigh.
39 An tráth as
teirce an fhéile
’s as lia lucht
an toibhéime,
do thionnsguin ní
da gach neach,
ó’dchí gur
ionsguir oineach.
40 Ná deunadh rí
do fhréimh Chuinn
eineach is é ar a
ghualainn;
láimh re hAodh ó
fhior eile
mion gach taom dá
thaidhbhsighe.
41 Mac Áine agus
Briain Ballaigh
maith gach taom
da thaomannaibh;
mairt dá mbuain
da gach baile
d’ú Airt ’na
mbuaibh bealtaini.