Poem in printable PDF format
Ní i n-aisgidh
fríoth flaitheas Néill
[McKenna, L.:
Aithdioghluim Dána (Irish Texts Society, vols 37, 40,
1939/40), poem 21]
Tuathal Ó hUiginn
cct.
1 Ní i n-aisgidh
fríoth flaitheas Néill
dá bhféacha a
bhfuil n-a chaithréim;
clann Dálaigh is
daor cheannghas;
ní ar ghaol
táraidh thighearnas.
2 Tugadh dó ar
dhíon an tíre
sdiuir uasal na
hairdríghe;
do-chuaidh críoch
ar an gcunnradh,
an chríoch
thuaidh ’n-a tionnubhradh.
3 Ag gabháil na
ngrádh flatha
fuair Ó Domhnaill
deacracha;
an daoirmheas an
uair bhus áil,
a bhfuair
d’aoibhneas ní héadáil.
4 Don chríchse
Conaill Gulban
go dtairnig a
teasurgadh
nír leig Niall
uaidh an t-acra
do mhian shuain
ná shocrachta.
5 Ní locfadh
laithe geamhraidh
éirghe a-mach mac
Thoirdhealbhaigh
le fraoch
sneachta dar fhás ann
gémadh cás
d’ealta a fhulang.
6 Fuireach laoi
is leasg le a chroidhe
re hullmhughadh a
eachroidhe;
is dian a
iodhlann fhoghla
Niall cidh
ionmhall urlabhra.
7 Anaid leoghain
leasa Cuinn
i n-éagmhais
ceineoil Chonuill
ó do bhí ithir ga
har
gur mhithidh hí
’n-a harbhar.
8 Ní leigionn
dóibh dhul ar gcúl
go maolann maise
a chotún
’s go leagh snáth
gacha suainimh
ag cách re headh
n-eanshluaighidh.
9 Each faoi re
fad a shluaghaidh
go dtráigh dá
tuinn anuabhair
ní fa nach
infheadhma an t-each
’s ní bhí a
tighearna tuirseach.
10 Creacha an
fhir dá n-áirmhe mé
’s a éachta d’éis
a chéile
ag uaim an tíre
do thil
míle ní uair i
n-aisgidh.
11 Creach budh
nár do mhac meic Néill
ní fhuil re cur
’n-a aghaidh;
ní nár mar do-ní
éachta
ó tám ar tí a
dtaiséanta.
12 Beiris Niall
le neart a lámh
creacha troma ó
chloinn Cathán;
má thug lá airgne
ón Aireacht
ar cairde a-tá a
thóraidheacht
13 D’aindeoin
chloinne Con Uladh
le a chathaibh
gan chuartughadh
ní raibhe ag
cloinn [Cana] loch
ní rabha coill ná
criathrach.
14 Cuairt na n[.
. .] an tráth thug
do fágbhadh
fleadh na Nodlug;
Ó Néill mar do
chuir dá cionn
do shuidh féin ag
a fuighioll.
15 Ó Néill Oiligh
i n-Ultaibh
leis ar éigin
ionnarbthair
i ngné cumainn
gur iarr air
a riar ar urrainn
d’Ultaibh.
16 Dá thríochait
chéad do chionn sguir
do thabairt dó
don dúthaigh
cidh dá
fheolfhuil féin an fear
do fhréimh
Eoghain dob éigean.
17 Trí creacha
nach fríoth ar faill
ón Rúta rug Ó
Domhnaill;
’s ní buain na
gcreachsoin dó díbh
as mhó an
easbhoidh ón airdrígh.
18 Mac Uibhilin -
is é a shuim -
[do-ug] gleo i
gceineol Conuill;
ní leis féin thug
an tochar
rug Ó Néill dá
neartochadh.
19 Oidhre
Toirrdhealbhaigh mar thug
maidhm ar an
gcrobhaing carad
nír leig halla
criadh ná cloch
siar go Banna ar
n-a bhárach.
20 An Choill Mhór
do lingeadh lais,
do creachadh
Carraig Fhearghais;
do bhoing síodh
d’Ú Fhloinn Line
’s do bhoing díol
a dheithbhire.
21 Gur dhealbh
seabhac Sruibhe Broin
tor re hucht Átha
Seanaigh,
lámh isan obair
gun fhior
ar lár chogaidh
dá chóigeadh.
22 Gleo ’n-ár
mhór a éadáil each
fuair air ó
uaislibh Cairbreach;
gleo eile ’n-ar
chuir chosgar
ar Muigh Eine
fhuarosdar.
23 Sluaigheadh nó
a dó diombáidh linn
do-chuaidh i
gcúigeadh n-Oilill;
do mhín ná
d’oirshliabh ní fhuil
tír go
Coirrshliabh nar chuartaigh.
24 Tóraidheacht
nach tuirfe mé
fuaradar i
gcríoch Chairbre;
nír leig téarnádh
dhóibh tar Duibh
gur fhóir éanlámh
ar Ultuibh.
25 Turas eile go
hAolmhach
do-chuaidh - fa
céim robhaoghlach;
nír thearc giall
i n-a ghlasaibh
Niall ag teacht
ón turassain.
26 A chuairt laoi
go Baile Í Bhruin
a shéala ann do
fhágaibh;
ag teacht ón
Iobhraidh don fhior
tearc a
fiodhbhaidh ’s a foirg(h)niomh
27 Minic thug -
nír thuras gar -
um Lughmhagh um
Dhún Dealgan,
a lán do
dhoireadhaibh diagh
lámh re
hoirearaibh Oirghiall.
28 Téid lá do
losgadh Midhe
dá rug air an
ainbhfine;
a slógh acht gé
fríoth ar faill
nír mhór a ndíoth
d’Ú Dhomhnaill.
29 Gur iadhsad
gan fhios uime
díorma do lucht
Lunnuinne
más fhíor nochan
fhacaidh soin
bratoigh an ríogh
dá rochtain.
30 Táinig mar
budh tonn anfaidh
’n-a gcoinne re
Conallchaibh;
Niall re n-ucht ó
dob ullmha
nír iarr a lucht
leanamhna.
31 Goill Midhe is
muinntear an ríogh
ó nach fuair cath
fa a gcoimhlíon
tug Ó Domhnaill
ucht orra;
nír lucht
comhlainn chudroma.
32 Lais do
ardaigh san iorghail
tonn meanma mhic
Thoirrdhealbhaigh
cneas an Néill
Gairbhsin do ghuin
ag léim thairsigh
an tochuir.
33 Do bhádar
Gaoidhil is Goill
re treimhse i
gcomhthrom chomhloinn
re mhaoidheamh
gur mhuidh an maidhm
aoinfhear ar a
fhail fhearainn.
34 Ní tugadh gur
thuitsead Goill
brágha do dheoin
Í Dhomhnoill
acht i n-ár gun
fhóir Gaoidheal
do ghrádh óir ná
hiolmhaoineadh.
35 Ruaig eile dá
éise soin
brisis mac
Gráinne ar Ghalloibh;
d’éis athchatha
neartmhair Néill
leagthair
cathracha is caisléin.
36 Goill Átha
Cliath - cian bhus bladh -
tig tráth eile i
nDún Dealgan
an cath an uair
do fhógair
a-mach uaidh ro
éalódair.
37 Gach ar airg
d’fhearaibh Manach,
’s a lán
d’easbhaidh Eoghanach,
breith bó na
mBréifneach a-bhus,
mó ná éinchreach
do fhágbhas.
38 Re a n-iomad
ní fhéad mise
gníomha an
airdríogh d’innise;
dá mbé ag duine a
dhíol feasa
ní shíol uile a
áitheasa.
39 Gidh bé
sluaigheadh nó siubhal
re gcuirfinn dá
chuimhniughadh
a thaisgidh ní
tualaing mé
ar ghualainn
aisdir eile.
40 Fear na
ngníomh is guth leam
do chomhroinn
Inse hÉireann
ó nar thoill
toibhéim oile
acht roinn oiléin
Úghoine. Ni.
41 Ní shanntaigh
Fionnghuala fós
- ní i n-aisgidh
fhuair an céadnós -
a chruinneaghadh
dá cloinnse
duilleabhar an
domhainse.
42 Ar ndíoth
eallaigh Inse Gréag
ní háil le mac
Mairgréag
an cuach
cumhdaigh gan dáil di,
’s ní háil urdail
an fháinne. Ní.