firstLine"; ?>

1546. Ni mhaireann d’Eirinn acht Aodh $
Length: long 41qq
Certainty: 2
Period:
  1. 17th early
Areas:
  1. Connacht
Classes:
  1. eulogy mp
Manuscripts:
  1. TCD 1378 (H.5.6) ?O’Reilly late 17th c.
  2. RIA 540c(C/iv/1) 17th c. O Maolchonaire
  3. TCD 1291 (H.1.17) Hugh O’Daly 1755-7
Motifs:
  1. envoi to wife
  2. qualities of patron’s character
  3. nobility of ancestry
  4. patron single exception to condemnation
  5. liberality to poets
  6. decay of poetry
  7. Historical comparisons
  8. Lapse of Gaelic ways
Poet Christian Names:
  1. Muiris mac Torna (RIA 540)
Poet Surnames:
  1. O Maolchonaire
Patron Christian Names:
  1. Aodh
Patron Surnames:
  1. O Conchobhair d. 1632
Meter Vars:
  1. deibhidhe
Poem:

Poem in printable PDF format

Ní mhaireann d’Éirinn acht Aodh

[RIA 540 (C/iv/1), 157v]

Muiris mac Torno Áoi [= Uí] Maoil Conaire cecinit

[Deibhidhe, Dán Díreach]


1 Ni mhairionn d’Eirinn acht Aodh

da bféchtar í ar gach aontaobh

a lethchuing eile ni fhuil

do mherchloinn thighe Tuathuil

2 Seanfhlaith eile na hEirenn

’ga mbíodh cuinme a ccédchéimionn

terc áon gan dhio[gh]bhadh don druing

acht Aodh fíorbhun ar bfuloing.

3 A los gac áir dar éirigh

do ghasraidh fhóid fhinnEibhir

d’iarsma Ghaoideal na ngleo ttiugh

ni beó áoinfher mar eision.

4 Adhbhor cumsguighthe croidhe

ni bfuil d’áos a choimhrighe

a n-inis Fáil ge saobh sin

acht Áodh a-mháin ’na bheat[h]aidh.

5 Ni mhair sinnsior sasuighthe sgol

a ccoiged[h] armrúadh Ulad

a ttréithe as neamhghlóir a-niugh

senróimh fhéile na bfiliudh.

6 A ccrich Mhidhe na múr sen

ni fhuil acht áit a sinnser

clár fóidsen fa sáordha seal

na a ccoigeadh laochdha Laighen.

7 Duine beo dha senoibh sin

a-nois san Mumhoin mhaighrigh

d’fíonfhuil Eibhir fhinn ni fhuil

tréinfhir nár thuill [leg. fhill?] ó íorghuil.

8 Mairidh thrá í ccrích Chondocht

Dia da dhíon da bhúachullocht

brath naomh cathadhbha Codhail

Áodh catharrdha Ó Conchubhair.

9 An drithle bheó nar báithedh

fer a héigen d’iomshnátheadh

úa Cathail cáoimhdhile ceall

sáoirbhile achaidh Éirenn.

10 Coimius ni hurus d’áoinfher

d’ógoibh shleachta senGháoidheal

le beithir cháirn na gcleas n-áigh

ar mhes ar ainm ar anáir.

11 Ar mhéin mhorrdha ar toirbhert ttrom

ni fhuil áoinfer ’na chonchlonn

ar gháois ar réidhe [’s] ar reacht

ar áois ar fhéile ar oirbhert.

12 Diultadh da ndlighthibh senda

nár don uaisle Eirennda

do chuir ní da hanáir as

gan gabháil di le dúalas.

13 Tarla d’óguibh indsi Bregh [158r]

a-nois iar n-ég a n-aitreadh

na slata on tsenBhóin tsrothaidh

nemhghlóir acu a n-ealathain.

14 Do toirnedh a méid mhenma

le claoclódh na cinneamhna

a-ta an úair-si ag cur ’na ccenn

á mair d’úaisli na hEirenn.

15 Ni fhaghoim dóith [leg. -gh?] a nduine

d’óguibh innsi Láoghuire

mé ón fhíalfhuil gach láoi ar leith

fa dhláoi díamhair a ndichleith.

16 Re linn na bfileadh bfoirbhthe

lucht sgáoilte chesd ccrúaidhdhoirche

ni bfuigheadh sinn nar samhoil

moladh chinn ó cConcubhoir.

17 Giodh bé mur táim giodh trúagh sin

iar n-éirge áir da n-éigsibh

as terc ag caithreibh Chathail

m’aithghin re[sin] (h)ealathain.

18 Ceart mh’aithredh da bfaghoinn féin

do-dhiongnoinn sencas soiléir

mur as dúal ó dhúthchas damh

do shlúagh cúlchas na Crúachan.

19 Do réir mur tá a leabhroibh linn

do-bhéroinn dóibh mur dhligim

fíos chomchubaid[h] ar sgríobh sgol

ar shíol cConchubhair Crúachon.

20 Na frémha or fhás a folt lag

do nochtfuinn do gan dermad

croinn díona dar tharbha toil

ríogha Banbha gan bhern(i)o[i]dh.

21 Eochaid[h] is Mhuiredhach mór

Fiacha Cairbre na ccathshlógh

Cormac Art Áoinfer is Conn

re sgáoileadh na n-alt agom.

22 Fearadach Criomhtann Nia Náir

righthe dh’árdad[h] a hanáir

níorbh [úath?]adh d’Éirinn on fhuil

Túathal Feilim is Fiachaidh.

23 Mor rígh eile nách iad sin

fríoth re ríomh san réim dhírigh

fir fa garg ag tríall tionóil

ó Bhrían árd go hEiremhoin.

24 Do bhí gach duine don druing

’na rígh Condacht gan chomhruinn

cro sáorshlat dar ghíall gach gail

ó Bhrían go hÁodhmac Eoghain.

25 Ó Aodh mac Eoghain a-le

an mhéid nach raibhe á righe

úa Conchubhair ainm gac fir

ó ghairm chomhchubaidh chinidh.

26 Toirrdhealbac[h] mór Rúadhri réidh [158v]

fa trén ar Éirinn iadséin

gé ta gairm na ngríobh ccalma

a n-ainm ríogh ó fhresabhra.

27 Ni fuighter da fhréimh roimhe

súas ó Áodh go hIughoine

fir lér théigh in tír-si Chuinn

céim is isle na [a] n-abruim.

28 Acht Aodh Cruachna cosg bine

ni fhuil da áos aimsire

don phudhair do fhás re headh

lén cumhoin gnás na nGaoidheal.

29 Mor an feidhm a bfuil re seal

iar n-ég éinigh na nGaoidheal

is aghaidh chlíar Éirionn air

ríar a ndénonn as deacair.

30 Baile in Tobair treabh na sgol

iosdadh líonmur láoich Cruachan

deghadhbha nar chlódh a cert

róimh na healadhna d’éistecht.

31 Samhoil do Dhurlus na ndámh

treighe an bhaile f[h]úair iom(h)rádh

ar dhíol clíar ar sgáoileadh sgél

ar ríar áoidhedh is éttrén.

32 Iomlaoidh go céile Cruachan

Aodh échtach na ndergrúathar

ni bhía a-nois da tháobh mur thuinn

acht bráon re bfrais dar bfoghluim.

33 Fúair cinnbhile chláir Meadhbha

trí tiodhlaicthe on thigherna

ni crann folamh dar fáomhadh

moladh clann is cíanshaoghal.

34 Tarla a nAodh eineach Gúaire

gaisgedh Chon na Cráobhrúaidhe

gnúis fhíal as oirrdherc betha

cíall Cormaic ’sa ceirtbhretha.

35 Da ttegmhadh trom an phudhair

oidhidh Aodha Ui Chonchubhair

mairg tair gan aithgin eile

do chaiththreibh chláir Chonoire.

36 Cia da n-anfa da aithle

a dháondacht a dheghaithne

a bhann dúire ind gach deabaid[h]

’s a bhárr úire d’aoidheadhoibh.

37 Ni bfuighter fer a leanta

a ttromdhacht a ttoirbherta

a n-ám f[h]aghla is anshóidh sgol

a tharbha as onóir d’ollamh.

38 ’Na leabroibh sgriobhtha ag sgoloibh

ainm Aodha Ui Chonchubhair

ag cách ’na dhíaigh gan dhuilge

bíaidh go bráth ar biothcuimhne. Ni mhairionn

39 Inghen Uí Rúairc an rúin dil [159r]

ni bfúair áoinbhen ’na haimsir

breith ghill fhéile ’na haghaidh

céile chinn Ó cConchubhair.

40 Tug oidhidh inghine Bríain

clíara Éirionn fa áoinchíaigh

creach na dáimhe re seal soin

ben mur Mháire gan mharthoin.

41 Ben a tuigsi ’s a tréithe

a huaisle ’s a háirdchéime

deghtheisd a ccríaidh as dlu[i]gh dhi

’na díaigh ni fhuil dom aithne. Ni...