Poem in printable PDF format
Ramhuch táinig
tásg Fearghail
[McKenna, L.:
The book of Magauran, Dublin, 1947, poem 5]
Lúcas Mac Naimhin
.cc.
1 Ramhuch táinig
tásg Fearghail
saéal do dhubh
dhreich míndealbhaigh;
an chraobh fa
bhláth - ro bo béad -
saobh do chách
gan a choimhéad.
2 Fearghal mhac
Briain bruinne seang
do Leith Chuinn
cúich nach caoineann?
bha mharthain
dóibh d’éis an fhir
sbéis nochor
chóir n-a chairdibh.
3 An learg do
rath ba ralán
go bás meic Mhéig
Amhradhán;
a-tá ar ndíoth a
cruidh do chách
an chríoch do
chuir i gconách.
4 Ag sgaoileadh
dúinn n-a dhiaidh sain
gan arbhur
d’aithle an fheolmhaigh;
ar ndul uainn do
chraoibh Choradh
laoigh ar mbuair
gar mbeathoghadh.
5 Ro bo mince
crodh na gceall
ar comairce ag
craoibh Raoileann;
táinte sluaigh
Glinne Gaibhle
tre bhuaibh cille
ar comairghe.
6 Gér líonmhar a
lucht toighe
dh’éis mharbhtha
fhir Aolmhuighe,
láimh re theach
tugadh ar gcrodh,
rugadh ar gcreach
gan chosnomh.
7 Mairg bheanas
chéill don chruinne
bha bhfuil
d’anshógh oruinne,
ní raibhe re
dtocht í Tháil
ar n-aire re holc
d’agháil.
8 D’éis mharcaigh
Mhuighe na bhFeart
budh oilithrigh
ar n-oireacht;
biaidh aithne na
sligheadh sair
gá chineadh
d’aithle Fhearghail.
9 Mac Briain
mheic Dhonnchaidh, dearc mhall,
mhac
Fionnghualann, flaith Cualann,
do-chuaidh a
gcáin do na cnaibh
an uair do-cháidh
ó Cobhthaigh.
10 Do-chuaidh ar
gcara ór gcairdibh,
mór eagla gach
athairgnigh;
ní bhí do theagar
bham theach
ní ba mbadh eagal
aithchreach.
11 Re méad na
dtoirbheart tug dáibh
ní tualaing cách
a gcongbháil;
mairg nar chara
d’ú Bhriain Bhreagh
dá bhfagha n-a
dhiaidh dídean.
12 Re linn
airgnigh Achaidh Mhóir
do thaibhghinn
agra éagcóir
d’aithle
Fhearghail ní háil linn
leanmhain ar dáil
dá ndlighim.
13 Im thacar mbó
beag mo shníomh
d’éis mheic
inghine an airdríogh;
ar gcrodh má
do-cháidh is-teagh
re ndol í Tháil
ní thoillfeadh.
14 A-déara mé n-a
marbhnaidh
re fleisg an
fhuilt fhionnghabhlaigh:
“Agod chaoineadh
do bhraith bean,
a fhlaith
Taoidhean, ar dteicheadh”.
15 A Theallach
n-Eachach gan fheall,
a dhíon éigeas is
airdcheall,
rian bhar námhad
a-nuraidh,
a fhian Fhánad,
fhuarubhair.
16 A theaghlach
fhir na n-each seang
do sgaoil sibhse
ar fhud Éireann;
a lucht toighe
baidhbhe Breagh
[tairnge] im
chroidhe bhar gcoinnmheadh.
17 A mbliadhna is
meisde mise
mórbhann uaim gá
innise;
ar chan mé
a-nuraidh re neach
- madh cumhain é
budh aithreach.
18 Easgairdeach
mhé thuaidh is teas
- is mairg neach
do-ní aimhleas;
ar n-uabhur re
cois í Chéin
a-nois is uamhun
eiséin.
19 Bás meic
ríoghna rátha Cuinn
do rad mhé i
ngarrdha gobhuing;
ní thabhram féin
aithne air
mo réim a haithle
Fhearghail.
20 Fearghal mhac
Briain, bruinne geal,
ní ceann mo
bhuair do-bheireadh;
faire mo chruidh
ro bo cháir
ni fhuil mh’aire
re héadáil.
21 Gabha ag
athchuma arm gcorr
ar marbhadh
churadh Cualonn;
a shleagh re a
[roibhe] roimhe
fear [oile] gá
hathshnoighe.
22 Aithris
Mhaghnusa is Bhriain Bhreagh
tairbhirt chruidh
crodh do chaitheamh;
gon fhior nach
mar ní mhéaradh,
an cradh ciodh má
gcaigéaladh.
23 Ar mbreith ar
n-áirgheadh ’s ar n-each
cách cugainn
d’iarraidh aithchreach;
a-rís ráinig ar
ceann chruidh
an dream táinig
ar tosaigh.
24 Marbhadh
míleadh Muighe Sléacht
d’Fhearaibh
Manach ba móiréacht;
doirbh síoth ris
na tuathaibh thoir
ar ndíoth í
Thuathail Teachtmhair.
25 Giolla Íosu is
Fearghal fial
gidh comhaidhigh
cath Oirghiall,
traisgeoraidh
guin chleath gCoradh
ar neach fhuil gá
haltoghadh.
26 Sgáile gach
tuaighe n-a thaobh
dar theasg a
fholt fiar fionnchlaon;
cneas í Chéin
Gháille gá ghuin
léir a sgáile sna
sgeanaibh.
27 Do chansad ós
chionn a chuirp
sluagh Teallaigh
Eachach urrdhuirc;
“Fuil gon fhóir
[ór hadhradh] lann
rob amladh óir ar
iarann”.
28 Teisd gach
aonduine ar flaith Fáil
d’éis a anma dá
ágbháil:
“Má do bhí an
druim gonta ód ghuin
is tre luing
th’ochta, a Fhearghuil”.
29 A-dearar ar
uaigh an fhinn
gon phobul d’éis
an Aifrinn:
“Leagar, a
chleath Chairn Line,
neach it ainm gan
oirbhire”.
30 Gidh iomdha id
thimcheall re treall
gáir ghol agus
gáir ghéimeann,
ba meince, a
learg bhraonach bhog,
sealg agus aonach
umod.
31 Tug Gleann
nGaibhle gan ghabháil
marbhadh meic
Mhéig Amhradháin;
fagus trá an
ghabhal don ghlinn
an ladhar gé tá
ar toitim.
32 Ní clos ó
do-chuaidh Fearghal
éan sa choill ag
ceileabhradh,
cráin dá ló ní
adhair d’ál,
ní labhair bó re
baothán.
33 Dairghe
tógbhaidh an tuile
ar marbhadh
laoich Liathmhuine;
[cognaid] tonna
Lacha Ló
clacha orra re
hannró.
34 Ní thig bláth
re barraibh crann,
ní ásann féar ná
fochann,
ar an dtalamh do
chuir cheas
nach faghar luibh
[gá] leigheas.
35 Teach onchon
Lacha Leise
rob é mo theach
taireise;
ní fhoil neach
ris badh áil inn
do-cháidh an
teach dá dtéighinn.
36 Nír an bó ná
heach aige
mac Briain nar
bheag sochraide;
má thug sbéis a
bhean i mboin
más eadh is ar
éis Fhearghaii.
37 D’éis na
sleagh do-chóidh n-a chneas
fuath don iarann
rob oircheas;
a haithle an
chroinn do-chóidh inn
coill nochor
chóir do chaigill.
38 Fearghal mhac
Briain badhbh Chualann,
mac flaitheamhail
Fionnghualann,
ba díoth bó ar
fíon bhfear Banna,
ní bhíodh seadh
dó i ndeagharra. R.
39 Giolla Íoso an
abhra dhuibh
cealg do dhéachus
dá dhíoghuil
do [bhraith] ar
neach eile inn,
cleath Eine
nochon áirmhim.
40 A ndul ní
heasbhaidh éinfhir
meic do mhac an
tuirfhéinnidh;
bás na deise rem
dhul féin
meise gá gcur fa
choimhréim.
41 Dá marbhadh
meisde mo sheadh,
Gafraidh is
Giolla [an] Choimdheadh;
Giolla an
Choimdheadh is cor dhi
blogh do
thoirneamh ar dtíre.
42 Mathghamhain
Mág Raghnaill réidh,
ar gcara fíre an
feirséin,
do-bhéara mhé
odhar ann
nó go mbé tolamh
taram.