Poem in printable PDF format
Rath fá chroidhe
chumas Dia
[Carney, James:
Poems on the Butlers: of Ormond, Cahir, and Dunboyne (A.D.
1400-1650), Dublin, 1945, poem 9]
Domhnall Mac An
Bhaird
1 Rath fá
chroidhe chumus Dia,
ós é a
bhreitheamh Mac Mairia,
dá gach aon don
uile fhear,
saor na cruinne
dá ccreidtear.
2 Do-chíthear dó
a-nuas do nimh -
ós cuid
d’fheartaibh Dé dhúiligh -
méin gach duini
d’fhuil Eabha,
’s do-chluin uile
a n-airdheana.
3 Ós aige as
fearr fios na sgél
maith ronnus Dia
ar a dheibhlén,
nach fuil fáth
doghuilsi dhe,
bláth an
domhain-si dhúinne.
4 Ní hionann
dáiltear dhó sin
ní is d’fhior an
chroidhe chaithmhigh,
don tí as
aigeanta a n-ucht áigh
’s do lucht
chaigealta an chonáigh.
5 Gibé do-bhéradh
a chrodh
’s a fhagháil dó
mar dubhradh,
a luagh
d’aonduine ní fhuil
do shluagh
caomMuighe Criomhthain.
6 Ní fhuigheadh
acht an tí a-tá
’na fhior oinigh
gach aon-lá,
neach gan díoth
éinfhir eile,
Críoch Éibhir dá
n-imthighe.
7 Ní thiobhradh
uaidh d’iomad slóigh
’s ní
thaidheóladh taom d’égóir,
fonn sáimh as
míne muighe,
ar ríghe Cláir
Conaire.
8 A neart bhós do
bheith do shíor
ní hiongnadh
d’fhior a dheighgníomh,
an crann do
uaisligh a fhiodh
tar uaislibh Gall
is Ghaoidheal.
9 An té ara
ndoirtfeadh Dia a rath
deacair nach dó
bhus baoghlach -
glór é lér
fíoradh gach fáidh -
muna dhíoladh é
d’fhagháil.
10 Ós dó bheanus
bríogh na sgéal,
do thiodhluic
Teabóid Builtér -
gníomh é dob
oirdhearca d’fhior -
toirbhearta Dé
mar dlighthear.
11 Dearbh nár
chuir acht mar budh cáir
a bhfuair do
dhuille an domhnáin,
teisd cáich nach
iongantach air
fá Ráith
bhfionnacrach bhFiachaidh.
12 Ní chuirfe
cuid an ollaimh
a n-ainbhfeas le
hanorraidh -
gruadh gheal nach
gébha donnadh -
’s ní fear éra
anorradh.
13 Ní thiobhradh
- do theisd aoinfhir! -
ar grádh nó ar
glóir dhíomhaoinigh,
fear gan annsa ar
ní fá nimh,
gidh í an almsa
nó a haithghin.
14 Cuma leis ó ló
a mbronnta
eachtra na séd
saoghalta,
gé fuair crodh
mar budh cubhaidh,
a dhol uaidh nó a
anamhain.
15 Oighre Piaruis
na bport nglan
tnúth ris ag
ríoghraidh Mumhan,
eite lúidh
Gaoidheal is Ghall,
tnúidh re
haoinfhear ní fhóbrann.
16 Díol tnútha
mar táthar faoi
gibé bheas cor an
chaomhlaoi
láimh re Súir
bhfíonmhair bhfleadhaigh
don chlúimh
fhíorghlain fhoithreamhail.
17 Foghar beach a
mbarraibh fiodh,
foghar énlaithi
is oireamh,
cuan sídh as míne
muighe,
ríghe mar Thír
Tarrngaire.
18 Mu chin triath
gá ttarla sin;
geall gach muighe
ag Magh Feimhin;
tar chrích oile
d’fhiadh Mumhan
mian le croidhe a
chuartughadh.
9 Gé lán súl
amharc an fhuinn
’s toirthi meince
an fhóid álainn,
ní thug Dia a
dháil acht d’aoinfhear;
cia ara cáir a
chomhmaoidheamh?
20 Deimhin riamh
nár bhris a bhóid,
luach a chroidhe
a-tá ag Teabóid;
mar tá an chríoch
ainglidhi fhionn
fríoth a
tairngire ón Táilgeann.
21 Gan fhuath an
fhir d’ar-oile,
gan chogadh, gan
chorraighe,
as beith lán
d’aoibhneas uile,
clár na
ccaoimhlios ccumhraidhe.
22 Gach aoinfhear
mar as áil leis
a-tá re linn a
fhlaitheis;
fál re
ngroighibh, gart deighshíl
ó smacht oighir
Aibhilín.
23 Trí baramhla
bheanus ris
do-bhér uaim, ní
hiúl ainbhfis;
nír thuill sé a
ghruaidh do ghoradh
mar fuair mé re a
mheabhrughadh.
24 Lá do bhí
Pádraig Puirt Breagh
d’Oisín mhac
Fhinn fhuair áireamh
ag súr sgél,
nárbh iongnadh air,
fá a thrén ar
fionnMhagh bhFiachaidh.
25 “Trí hadhbhair
innisim duid,”
ar Oisín ann re
Pádruig,
“anáir ós cionn a
ccluine
nárbh fhaláir
d’Fhionn Almhuine.”
26 Briathra an
mheic-sin fa mac d’Fhionn
sloinnidh ar tús
don Táilgeann,
nachar éar duine
ar domhan
prémh an uile
ealadhan.
27 Cruas a
chroidhe ag cor chatha
cuid d’obair an
ardfhlatha,
lér ghnáth
doilghi an uilc d’fhagháil
a gcoinne Phuirt
Pharthaláin.
28 Dearbh gémadh
í an bhriathar bheag
nach brisfeadh í
ná a hoiread -
clú an ríogh re
meas ar marthuin -
an treas gníomh
dá ghníomharthaibh.
29 Na trí
hadhbhair fá n-uair rath
mac Cumhuill,
croidhe seasmhach -
tearc iath a
iomachair sin -
ag triath
fhionnAchaidh Fheimhin.
30 Ní hiongnadh
d’fhior a chridhe
gach maith leis
dá luaidhfidhe -
slat chnuasaigh
do chuaidh ós choill -
do bhuail fán
ua-soin Émoinn.
31 Gé labhrus a
lán orra
ar grádh na séd
saoghalla,
tnúth dá dtaoibh
ní éirigh ann,
ar mhaoin éinfhir
ní fhógrann.
32 Gnúis
chéillidh an chrotha caoimh
ní thug, ní
thiobhra tathaoir
le tnúidh le
haoinfhear eile,
súil gach
aoigheadh d’áiridhe.
33 Ní tearc gá
bhfuil fios na sgél
mar tá tír
Teabóid Builtér;
luach a
dhaighríghe as sé soin,
an té as ainmhíne
a n-iorghuil.
34 Don té nár
iarr, nár ob cath,
cosmhail nach
fuil Dia diomdhach,
ós é as
oirdhearca a cceann cáigh
’s na toirbhearta
as fhearr d’fhagháil.
35 Tugadh dó bhós
dár mbreithni
rath caithmhe
agus cruinnighthi,
rath
caoimhchéilli iona cheann sin,
aoinchéile as
fhearr ag éigsibh.
36 Le tnúth muna
tigthear ris
cosmhail re linn
a fhlaithis
gibé rabh ar tí a
thíre
gur an sí ’na
sáimhríghe.
37 Dom aithni ní
hiongnadh sin
- d’oighre
Phiaruis phuirt Chaisil,
fear céillidh nár
clódh a ccath,
mór do éirigh dá
aonrath. R.
38 Máire
Ciomhsóg, cruth faoilidh,
bean fhóireas ar
andaoinibh;
gnúis daghnuaidhe
ós cách is corr
a ttráth
anbhuaine d’fhulang.
39 Gruadh geal ar
gné na suibhe
as luaithi ag cor
corrthuire,
gnúis mhaordha
nach mall cceirde,
as aobhdha a n-am
fhírfheirge.