Poem in printable PDF format
Adhbhar
beadhghtha bás deise
[Text below from
RIA 5 (23/D/ 4), p. 190-6; published with translation in: J.
O’Donovan, Miscellany of the Celtic Society (1849),
370-83]
Donchadh O Futhuil cecinit
[Deibhidhe, Dán
Díreach]
1
Adhbhar beadhghtha
bás deisi
sgeal so is crádh
lem chroidhe-si
fa guirt bás gach
duine dhíobh
da ruire fár fhás
mh’imshniomh.
2 An mac
mar-aon ’sa[n]
t-athair
d’imtheacht uaim le
hanachain
a-táid re seal
dar snoighe
an sean ’sa[n]
t-óg eagnoidhe.
3 Bás an mhic ge
doiligh damh
mo ar sníomh tré
éag an athar
do mhear a sgís
re seal sinn
gach fear don dís
a-deirim.
4 Ní hiongnadh me
a riocht rolag
ar aoi ar ndeisi
dearbhcharad
marbhadh mo
dhuine no dhó
don
chruinne is adhbhar
iarghnó.
5 Tógbhuid leó
loingeas tar
lear
dá airsig
innsi Gaoidheal
gur lingsiod da
ttoil tar
toinn
o shoin nír
fhillsiod oroinn.
6 Gníomh fhollas
fáth na heachtra
[191]
far ciorrbhadh mo
chuideachta
cúis leonta a
long le teine
fonn na hEorpa d’foiridhin.
7 Táinig leo a
los a soibheart
cosnamh clú don
Criosduigheacht
laoich uaisle do
cha(i)ll ro-m chraidh
le barr uaisle le
hanáir.
8 Sgéal fíor nach
fuairsiod masla
ar tír na ar
tuinn chodarsna
no gur leag donas
an dís
nar bheag sonas re seirbhís.
9 Ní chuala ag
fáidh na ag fisidh
samhuil don
bheirt bhuighnei-si[n]
ar ghréas
fhíorghlan ar
meinn mir
ar cheill
ar ghíomhradh
gaisgidh.
10 Conall
Cearnach Cú an chleasruidh
ní rug an días
deghfhear-soin
laoich
armnochta eang
nUludh
geall
calmachta o
Chonchubhur.
11 Ní rug Samson
mear morgach
ní rug Oscur
anghlonnach
dream fán doilge
mo thuirsi
geall mo choingre
cumuinn-si.
12 Pliuchrus nar
bheag n-anma [192]
Foirtiobras fear
baramhla
ar luas a n-ádh
no a n-éigin
no ar chruas lámh
da leithéidibh.
13 Ní
riacht sean na óg
amhra
feadh na
cruinne
cathardha
sgéal fior as
crádh lem chroidhe
tar gniomh lámh na
laochraidhe.
14 Ge mór n-iath
nach aithnidh dhamh
’nar chuir cuairt
Conall Gulban
do chuartaibh tar
cró nUludh
mó do chuartaig
Conchobhur.
15 Ní dheachaidh
Hector féin féin
na Aicilés a
n-aeinchéim
ní huair
chlaochláidh don chumaidh
tar fhraochláimh chruaidh
Conchubhair.
16 Tar
ceann a bhfríth
d’áitheas áidh
le Fear Diag
deaghmhac Damháin
ursa chatha crú
Lughaidh
ní racha os clú
Conchubhair.
17 Nír ghlioca
Fionn fáidh
cuimhneach
no Cató mhar
chomhairleach
gnúis catha
cruaidh na ccuradh
uair catha na
Conchubhar.
18 Do cuirsead
fós lámh tar láimh
[193]
clú a bhfeadhma
ar fhud an domhnáin
ar ghniomh na
ngaisgeadhach ngrinn
na ngriomh
n-aisdireach n-inghill.
19 Fríth le
Saxaibh leath ar
leath
fríth le Fraing
na bhfód ttoirtheach
laoich
armnochta treoin a
ttroid
sgeoil a
calmochta [a]
ccomhroig.
20 Molaid úird na
n-eang Spáinneach
sa[n] t-impre árd
Almainneach
fíorbhun ar
bhfóirne ar
bfeisdeoir
gníomhradh oighre
í Eidirsgeoil.
21 Éag na grímhe
nar ghriomh
tais
maith chaoinid
laochraidh Flóndrais
bheith gach laoi
do laghdaigh sinn
da chaoi a
nAlbain ’sa nEirinn.
22 Maoidhig tir
an Turcaigh fein
suaimhneas acu
ar n-éag
coirnéil
luighios go lá
’na codladh
grá Muiris gan
muslagadh.
23 Bás coirnéil
óig ’sa athar
is fearg Dé do
dheonachadh
cruaidh le
hEirinn a
n-easbaidh
bhuain chreidhim
a gcuimeasgair.
24 Tuitim
choghnaidh cláir Lughaidh [194]
mór bfear da(a)na
fáth dhocamhail
cian bhus cás
cumhadh um chionn
bás na ccuradh
dar chreidsiom.
25 A gcluin me
d’iomrádh orra
lór do sheanmóir
shaoghalta
nir bhean
beadhgadh roimhe rinn
as treadhgadh
croidhe a ccluinim.
26 Ní fhuil
fan marcshluagh (ccalma) meardha
do ghad maoith a
mórmheanma
fear nach
cáointeach da ccumhadh
na bean
fhaoilteach d’iarMhumhan.
27 Do dhorchaidh
briocht nél
nimhe
sreathaid
soighnéin teinntighe
ní
faicthear
crann lubtha ós
linn
óm chúpla thall
do thuitim.
28 A-táid tragha
a-taid tonna
a-tá re agus
réaltonna
a mbrón fa cheas
na ccuradh
is glór eas ag
árdughadh.
29 Do-ní an
talamh ’sa[n] teine
do-ní an éanlaith
ainglidhe
le héigean le
teas tuirsi
cúis fám
chéidfhear cumuin[n]-si.
30 Tig diobh
dúile balbha [195]
do chaoi go hárd
osgardha
ní daoire dún da
deinimh
caoine na ndúl
ndíthcheillig.
31 Ní áirmhim
iath na oireacht
ní fhuil cúil don
Críosduigheacht
do bhríogh a mbás
na ccuradh
nár líon cás na
cConchubhar.
32 Do las tuirsi
o eing go heing
a ndiaigh na
ccuradh chaoinim
ar sgothaibh
Eorpa uile
fochuin leonta
laochruidhe
33 Iomdha laoch
da lucht
feithmhe
iomdha
banntracht buaidheirthe
iomdha sgol
cnaoite ó chomhaidh
ar son claoite
Conchubhair.
34 Mór do
sheanGallaibh féin féin
tarla a mbrón
nach brón soirbhréig
do-nia(i)d
fionnGhaoidhil faoi
sin
caoi ’s ní
hionmhaoidhimh ortha[ibh].
35 Ní mór gur
maoite damh-sa
méd mh’orchra ar
an adhbhar-sa
fuairsiod le chéile a ccrádh
leam
Éire
mar tám ’na
ttimcheall.
36 Bí[odh] go
bhfuarus fáth tuirsi [196]
riompa is damhna
doghuilsi
cruaidhe [io]na
gach cás oile
bás cuaine na
Carrthuighe.
37 Fiu
mh’ollamhnacht om aos gráidh
fiú ar ndúthchus
riú ’s ar róbháidh
’s as fiú an dís
tar chách ro-m
char
do ghnáth re sgís
nach sgarabh.
38 Dlighid éigsi
is uird ceinil
dlús caoi um
oighri Eibhilín
gríomh
comhdhalach craobhshlat dhil
saormhac
fagh[bhá]lach Finghin.
39 Fada on
laochráidh a lucht
grá[i]dh(a)
cían ó úir
insi Harcáin
fáth tromcomhadh
a táid soin
Conbhubhar óg is
[a] athair.
40 Iomdha oram
adhbhar nuaidhe
a úain Dé is fáth
anbhuaine
anuig
inn ar mo
dhamhnadh
glanaidh
sinn ó ar
seanadhbhar.
Adhbhar beadgtha
bás...