firstLine"; ?>

1662. Rugadh teine i dteach Meadhbha $
Length: long 42 qq
Certainty: 1
Period:
  1. 14th ult
  2. 15th early
Areas:
  1. Connacht
Classes:
  1. eulogy mp
Manuscripts:
  1. TCD 1318 (H.2.16) pseudoYBL 15th c.
Prints:
  1. transl. McKenna AiD no. 7
Motifs:
  1. envoi to wife
  2. qualities of character
  3. territory as king’s spouse
  4. king’s officer: fear tobhaigh
  5. cios, cain, tribute
  6. comparison btn homeland and highkgshp
  7. brughaidh, farmer, hospitaller
Poet Christian Names:
  1. Tuathal ( TCD 1318)
Poet Surnames:
  1. O hUiginn
Patron Christian Names:
  1. Brian Ballach mac Aodha mhic Fheilim
Patron Surnames:
  1. O Conchobhair d. 1418
Meter Vars:
  1. deibhidhe
Poem:

Poem in printable PDF format

Rugadh teine i dteach Meadhbha


[McKenna, L.: Aithdioghluim Dána (Irish Texts Society, vols 37, 40, 1939/40), poem 7]


Tuathal Ó hUiginn cct.


1 Rugadh teine i dteach Meadhbha;

do chách is cúis soimheanma

nó gur bhuing re teagh Teamhra

teagh Cuinn fheadh a oileamhna.


2 Ráith Chruachan rer cuireadh druim

sa tigh do thogaibh pubuill

cuma d’fhior oileamhna Cuinn

coimhiomdha agus cion chugainn.


3 Mac Í Chonchobhair ciabh nocht

ar feis Cruachna do-chonnorc,

na túisigh ag teacht dá phort

ag teacht tar cúisibh Connocht.


4 Go rug Brian ar bhruighin Sainbh

sa mbrugh do bás dá thoghairm;

tugadh mionna ar muin an Chairn

do ghiolla ar a fhail fhearainn.


5 Sgéal ar onchoin Átha Truim

ráith Bhreagh do bheith i ndoghraing;

ná maoidh Brian ar Cruachain Cuinn

is fiadh Tuathail ’n-a [thoghraim].


6 Fonn dúthaigh Duach Galaigh

a-tá ag togra a chomhthabhaigh;

ní róigh tar tráth a tabhaigh

le cách cóir Í Chonchabhair.


7 Maicne Cathail an chruibh dhuinn

éirghid leis an lá as doghraing

ar shín do chúisibh Í Chuinn

rígh is túisigh ’n-a dtoghraim.


8 Fa Mhagh Fáil ná fuilngeadh guth

ó tá ar bhreith dá bharr chlannach;

an Bhanbha do bhiadh ’n-a chruth

a labhra do Bhrian Ballach.


9 Go ráith Teamhra treall eile

rachaidh - créad fa gceilfeidhe?

ní fhuil cró na ríogh reimhe

dó acht ’n-a dhíol deirbhfine.


10 Gach duine dhó ag dul fa chuing

críoch Dá Thí ’n-a tír chomhruinn,

do-bheir troma ceann Í Chuinn

nach orra fear a bhfuluing.


11 Éire ní haige as saoire,

ní ghabh comtha a chéaddaoine,

budh mó [a] chách cion Ó gCraoidhe;

ní tráth d’fhior a éagcaoine.


12 Do chinn an cíossa bunaidh

Brian ga buain a horchradhaibh;

ní cíos a-mháin ar Mumhain

bhíos acht cáin Í Chonchubhair.


13 Gach tuath - is tuar deaghshóigh -

a-tá ag togra a gléimheadhóin;

do luigh ar Mumhain Meadhóin

Ulaidh is d’fhuil Éireamhóin.


14 Ar [gcomhrádh] re chéibh sgathaigh

ní fuair fear a chronachaidh

lámh re Magh Maoin a-machain

daoibh is tar cladh Chonachaidh.


15 Re múr Cruachna cuirfe druim

do chaitheamh Cúigidh Geanuinn;

fagháil do chaithimh [a] Í Chuinn

anáir le flaithibh fearuinn.


16 Gach neach ag buain re bhunadh

ráith Airt is í rángabhar,

teaghlach ban agus brughadh,

go magh Teamhrach tángubhar.


17 Caithir Teamhra a-tá ar do chuid,

sluagh Laighean is leat ghabhaidh,

fir Midhe bhus daoine dhuid,

fine Craoidhe do charuid.


18 Géabha le guth an chadhain

d’aisdear oidhche is d’iorghalaibh;

do-chuaidh síos leis an Samhain

an uaill bhíos id bhiodhbhadhaibh.


19 Sluagh Danar an dann ruagfa

[tuirmhir] uait as ionruagtha

do sdéad mear ag cur cuarta

go bun fhear an ionruagtha.


20 Don inghinsin Inse Fáil

ní duid as déanta andáigh,

do-ghéabha ó mhnaoi do na mnáibh

na sgéala do bhaoi ag bandáil.


21 Ní bhí re aithris uaibhse

go dtaidhle ar thaom n-anuaisle;

[mó] re mbean olc ná uaisle

rer fhear ort don anuainse.


22 [Crábhadh] as a dtig éara

rer n-ucht ní headh thoigéabha;

an gealladh bras do-bhéara

ní seangadh as fhoibéara.


23 An luach áirmhe is annsa libh,

séad id bhrugh ní bhí i dtaisgidh,

gan acht tabhair do rádh ribh

lámh ’n-a aghaidh le haisgidh.


24 Gnúis Briain do bhí [dá] galaibh

ní do chách [go gcomhthobhaigh];

léim ag an fhuil ’n-a aghaidh

do bhéin cruidh d’Ú Chonchabhair.


25 Mac Aodha nar iongaibh séad

rug a eineach a n-ainmhéad;

fosdadh a fhéile ní fhéad

tar brosdadh méine Mairgréag.


26 An tráth fhiuchaid an dá fhuil

- díol gach fhir is hí a ríaghail -

saoilid gura ceannach cruidh

do dhaoinibh eallach d’iarraidh.


27 Ar shíol Cais do chuir maide

’s a éara is é as ghusfhaide;

nocho bí an éara aige,

ní ghéabha hí - is usaide.


28 Mac Aodha ucht re lannaibh

fear isa clú do chosnamair;

ar lucht comhóil Briain Ballaigh

biaidh onóir go hursannaibh.


29 [Uaidh] coimhdhe clú trí nimhe

éigne innbhir Gáiridhe;

mall a glór i n-am eile

’s is mall gun ól d’áiridhe.


30 Nocha fagha a bhfuil fa thuinn,

a-tá sé ar seachnadh chumuinn,

ní leanta ar ceannach Ó Chuinn,

ní reacfa ar eallach urruim.


31 An cogadh a cheard bunaidh;

ní thréig sé ar a sorthanaibh

is mór nach binn le brughaidh

do ghlór chinn Ó gConchubhair.


32 Rí Connacht as cian miodhól

éirghe a-mach ga mhéinneashlógh

mun mBriansa ní bhí a thionól

go dtí iarsma Éiriomhóin.


33 Mac mic Fhéidhlim as ard sdair

ó mbí an Fhódla ’n-a híornaibh

síol Craoidhe ní fhionnad air

iomad a dhaoine ndíolmhain.


34 Oidhre díleas Duach Galaigh

ní bhí d’fheidhm ar orcharaibh;

sgiath Bhriain Ballaigh ’n-a [bhlaghaibh]

biaidh re gclannaibh Conchabhair.


35 Ráith Úghoine - ard a chuing -

an grás is é do fhursaing;

téid as-teach i dTeamhraigh Cuinn

ceanglaidh a each dá hursainn.


36 Ar seilg Banbha bíd Ultaigh,

ar a tí a-táid Connachtaigh,

cia ga mbiadh Éire i n-Ultaibh

Brian a chéile i gConnachtaibh.


37 Sé féin go bhfaghbha uile

ceannas críche ar mionnaine

rí Cliach an cóigeadh duine

cóigear fa iath nÚghoine.


38 Mac Aodha an [bhéarla bhodhair]

cáin Fhódla ’n-a urchomhair;

[nír aithin] ar fhear thobhaigh

[maithimh] chean Í Chonchobhair.


39 Drúcht inshíl an fhóid iodhain

[ó] mbí is tír do thuileadhaibh

leigheas duine i ndiaidh shiobhail

i gcriaidh muighe Muiriodhaigh.


40 Brian mac Mairgréige is maith rug

cuairt Midhe - móide an formud;

ar son Átha Thruim ní thug

ná rátha Cuinn acht comhrug.


41 Rugadh breath le chéibh gclodhaigh

nach bí locht ’n-a leanomhain

aithnigh mór . . . . . . . . . . . .

. . . .. . . . . . a hór ar ealodhain.


42 Inghean Méig Raghnuill rosg glan

re ní do thabhairt tugadh;

bean as ceann don bhéinne ban

gheall a réidhe ní rugadh. Rugadh.