Poem in printable PDF format
Truagh an
sgéal-sa sgaoiltear libh
[RIA 744 (A/v/2),
32b]
Muirgheas Ó
Máoilchonaire cecinit
[date 1649 in
quatrain 38]
[Deibhidhe, Dán
Díreach]
1 Trúagh an
sgél-sa sgáoiltear libh
a
fhir théid go tír nAirtigh
in
gach séd ní soiréidh thíar
ég an
choiléin bá coimhfhíal.
2 Cúis tuirsi an
sgél sgaíltear lat
a
ccrích Chonnacht na
ccaomhmbrat
a
chlaisdin damhna do dhoigh
san
mBanbha n-aisdigh n-adhbhail.
3 Sgél do árdaigh
orra ceas
’s do
ísligh áoibh na n-écceas
teasbháil an fhir as lén linn
ag
sin an sgél lé sginnim.
4 Trúagh an toisg
dá ttárla ad bheól
an
sgél as f[h]oicsi d’fhirleón
ré
hucht ccosanta chlíar bFáil
don
bhosacla fhial armcháidh.
5 Giodh olc gach
aoinsgél oile
dá
bfúair tusa a theachtaire
measa
an sgél ro-m sgaith-se a-nos
dhuit-se ní sen go sonus.
6 Dearbh nar fhág
brigh um bhallaibh
neimh
an sgeóil rér sgáthamair
ní
ceolfoghar cneasda sin
feasda acht deónughadh doiligh.
7 Easbhaidh
dhuinn deimhin an
radh [33a]
eidir
fhior mhnáoi is mhacamh
anam
teagbhala chliar cCuinn
gan
dail eadrána aguinn.
8 Aicme Dhíolmhan
na ndrécht nglan
fir
ba fáoilidh a-nallan
gaothfhoirne na ngég i bpáis
tre
ég láochoidhre Lúcáis.
9 Eg an úasail
oirdheirc óig
Roibeard úr mac mhic Teabóid
fachain fiorbhróin ’s gach séd so
do
thréd brioghshlóigh na Banbha.
10 Ba damhna
flatha ré a feas
Ribeard Diolmhan ré dheighmheas
fear
nár ghann gart an
sdúaigh-si
gan
alt ann acht
árdúaisle.
11 Comhardha
flatha fíor so
d’úaisle d’féile 7 d’eagna
dearbh gur hadhnadh áoibh na cceard
isin
ccáoin roghlan Ribeard.
12 Roibeard
Díolmhain lúaitter
leam
níor
mhair sé acht seal aithghearr
dá
maradh do bá beó a bhladh
tamhan far theó gach taghadh.
13 Ar son fós nach mair an mac
Roibeard Diolmhan bá deaghshlat
mairfidh beó a leabhraibh linn
an
t-eó [ó] Teamhraigh tháoibhshlim.
14 Neimhiongnadh
a iomrádh sin
d’eagluis d’éigsibh is d’úaislibh
tré
mhéd a míadha ’na mhúr
gég
ba diada go ndeaghrún.
15 D’eagluis Dé
fa dainimh sin
bás
oidhre ardmhuir Airtigh
a
dhile dhóibh bá cádhos
róimh
gach file an (file an) fíorárus.
16 Fírcheart
d’éigsibh ga tt(h)ú dhe
an
t-óg amhra do chuimhne
ó
dhligheadh gach grésa grinn
bésa
fileadh a bfaighlim.
17 Eaglais is
éigse fa mheirg
san
mBanbha tre bhás
Ribeird
trúagh an béd dáoirghleic dáimhe
tre
ég saoirmeic
Siubáine.
18 Tig da éag-san
gan fhuireach
Roibeard
dealbhdha
Díolmhuinech
a
theasbháil as turbhaidh thren [leg. thinn?]
urbhaidh is easram d-dher (?). [leg. d’Éirinn?]
19 A n-iath
Cuinn ’mun ccuraidh
chaomh
ní
tearc treinfhir da ardghaol
’gá
ttrágh a ttromchumhaidh the
orchraghail is crádh croidhe.
20 Fa
fhonn Midhe nach
mór locht
iomdha tré árdúa an
Uiocont
óig
dhaingne gan bheirt mbearna
as
aindre ag beilt
broinmhedhra.
21 A leith Modha
na múr nglan
fa
dual do mhac a mháthar
a
cháoineadh lé a ghlangháol grinn
’s
daghráon d’fáoidead
’na intinn.
22 Feadh réimhis
Roibheird amhra
úa
Teabóid tríath
cathchalma
ba
leomhanta gníomh a ghal
ag
dion beógharta brughadh.
23 Marcshlúagh
lúthmur
laochdha ar
learg
on
tráth fá tteasda Ribeard
’s
níor ttirmdhíne gan chas ccion
tré
bhas grinngribhe Gaoidheal.
24 Beithir
láochdha a láibh na
ngal
mac
Sir Luchais laoch báoghlach
gríobh na nguaisbeart ngarg ’s gach dú
árd a
úaisleacht ’s a fhíalchlu.
25 Úa toghtha
Teabóid Díolmhain [33b]
Roibeard na bfleadh bfíorlíonmhur
a
brugh ní chúala gan chion
go
dul úadha don úirfhior.
26 Ar a bhord do bhídís so
mór
ndrong séghainn go
snasda
’s
bró mharcshlúagh mheardha go teann
um
ealbha ghartbhúan Ghaileang.
27 Ar an mbord ccédna go ccion
do
bhíodh eagluis na n-oirior
’s
éigse gan toibhéim ’na thigh
mun
ngéig-se oiléin Uisnigh.
28 Do ghrés
do-geabtha ar an mbord
in
gach ionbhuidh gan fhodhord
lucht
glainiúil na ttreón nár thim
’s
ceól bá taighiúir téidbhinn.
29 Ní bhíodh
easbhaidh orra so
fleadha seice iná siúcra
in
gach aimsir bá gniomh gle
fíor
nár áidhbhsigh a n-aidhbhle.
30 Claochlódh
trúagh tárla [nó táime] ann
ó
bfuil iomad go hanbhfann
comhdha na cCuircneach nach mair
bá
suiltbheach tromdha
torchuir.
31 A mheic Lúcáis
na ngreadh ngrinn
bá
luinne libh
mur fhuiglim
óig
chalma go ccreich ad ghar
ná
bheith i n-adhbha at aonar.
32 Ní tearc bhós
fár mbeith i ccill
láoch
gan aigneadh gan inntinn
is
uaisle ní sáobhghlór so
úaibh-se i n-áonbhrón mun am-sa.
33 Mór ttríath
lúthmur dod lucht
gáoil
a
n-íath Éireann ’s
gach [a]óntáoibh
i
ttromcheas cumhadh gan cheilt
oircheas dubhadh fán doibheirt.
34 Ní hiongnadh
d’úaislibh fhuinn
bhFáil
’s dá
lucht cumainn is
comhráidh
bheith imshníomhach tré dhul do
an
cur ilghníomhach amhra.
35 Úrmhac inghine
Mháire
rug
leis fós [leg. fios?] is fíoráille
’s
féile nárbó gann
gean
is
tréidhe Gall is Gáoidheal.
36 D’inghin
tSeáin ní sén gar
go
ttoir sáogal na sáogal
a
cédfhear ’sa clú ba te
a-nú
fá éideadh úire.
37 A nÁth Lúain
na láoch gan locht
ann do c(h)uireadh
a cháomhchorp
go
seanmóir um fheart
an fhir
dleacht an eangróimh da aithribh.
38 Naoi mblíadhna
ceathrachad cáigh
míle
sé chéd ’na ccomhdháil
ó
ghein Dé Coimdhe na cceard
go ré
mo roighne Ribeard. [date 1649]
39 Do bhi thrá a
threise so
ar
mhór n-íath d’Eirinn amhra
gur chaith réimheas
go rún nglan
ní
feilfhios dúinn a
derbadh.
40 Rugadh
úainn día do
dhoghra
posd
cumhdaigh chlíar n-ealadhna
ó
ghribhfheirg ag soighidh slúagh
oighidh Ribeird as rothruagh. Truagh...