firstLine"; ?>

1903. Tuar righe rath tighearna $
Length: long 33qq
Certainty: 5
Period:
  1. 16th early
Areas:
  1. Munster
Classes:
  1. inauguration mp ?
Manuscripts:
  1. RIA 2(23/F/16) O’Gara MS 1655-9
  2. RIA 3(23/L/17)S. O Murch. na R. 1744-5
  3. TCD1347(H.4.5) M. O Gormain c. 1770
  4. BL Eg. 111 F. O Scannail trscr. of RIA2
Prints:
  1. transl. Celtica vi, 174
Motifs:
  1. patron’s feasts
  2. liberality to poets
  3. prowess in war
  4. imagery for kingship (aoghuire)
  5. Fertility of land under true ruler
  6. king’s officers: maoir
  7. cain, cios, tribute
  8. Hostages
  9. comparison of Highkgshp and homeland
  10. Classical allusion
Poet Christian Names:
  1. Maolmhuire Bacach (RIA 3)
Poet Surnames:
  1. O Gearain
Patron Christian Names:
  1. Conchobhar
Patron Surnames:
  1. O Conchobhair Ciarraighe
Meter Vars:
  1. Casbhairdne
Poem:

Poem in printable PDF format

Tuar ríghe rath tighearna


[Nessa Ní Sheaghdha: ‘Ó Conchobhair Chiarraighe’, Celtica 6, 173-83]


Maolmaire bacach ua Géráin cct.


1 Túar ríghe rath tighearna

brath na ríghe a rodhamhna

do-ní cách a chomhumhla

sul ttí tráth na togharma.


2 An tráth fhúair an umhlusa

do chách ní húair ainbhfiosa

roinntear cáin chlann bhFearghusa

do-cháidh tar am aighniosa.


3 Do thréig ortha a áiridhe

tolcha nach tréig fiaghuidhe

rí fíre fhóid Iúghoine

ar ríghe chóig cCiarruighe.


4 Triath ar sliocht na seanchuradh

triath fá ttig gach tromthoradh

fáth na ccríoch do choimhthileadh

d’fhíoch ag cách re Conchobhar.


5 Forrthain ríogh do ríghfhine

a ndíol orthuibh d’áoghuire

slóigh umhla chláir Chiarruighe

ní dáigh umhla acht d’áonduine.


6 Fiaghuidhe fhuinn anaithnigh

fuin Chiarruighe comhfheithmhidh

tig d’fhoghuil fhíadh n-anaithnigh

fían Chodhuil na[ch] chomhtheithmhigh.


7 Dá mbé íath ’na n-uireasbhuidh

téid a fhíach do[n] fheadhainsin

míne cách ná [a] ccomharsoin

do sgáth ghríbhe ghealUisnigh.


8 Fían nach searg a seanfholta

a bhfearg fá rían robharta

clár mín fá fhéin oireachta

do bhéin díbh as dodholta.


9 An rí a bhfeidhm nach fillfidhir

ní bhí a fheidhm ar orcharuibh

sáoirsi ag sleidh Í Chonchubhair

do-bheir dáoirsi ar dhornchladhuibh.


10 Lugha díol a dhiomhdhasoin

díoth Mumhan dá minmheasaidh;

gí bé tosd a ttarlasoin

as cosg é ar an imreasain.


11 Sluagh dá n-aithne ó n-onchonuibh

’na smual ghairthe ós ghormthealaigh

d’iomad ghiall chlann cConchubhuir

mall a ttrial um thromcheanuibh.


12 Ar gach tír dh’uaim urmasaidh

na sluaigh ón tír thirmeasuigh

a chion ’gon úa Fhearghaisin

ní núa dá fhior imreasuin.


13 Rádh cháigh réd’ chéibh lagfhiodhuigh

báire ód fhréimh mur rugabhair

fleadh gan ól ód t’fhadfhoghuibh

a lógh as-teach thugabhair.


14 Thug tú as-teagh do thréinfhine

clú na sean go sáruighe

giodh oirdheirc cró Ciarruighe

mó h’oirbheirt mar áruidhe.


15 Géill ghonta ’na ngealbhasuibh

folta ar bhféin[e] ó fhinnshleasuibh

neóil ghairthe tre ghormlasair

ad dheóigh d’aithle an imreasuin.


16 Tug Teamhuir a deaghmhaisi

drud ón Eamhuin fhádghlais[s]i

críoch do-chúaidh a n-éadtreisi

a díoth uaidh do fhágbhais[s]i.


17 Tolcha Midhe minfhéachaidh

dot fhine narbh andúthuigh

rug toruibh fiadh finnFhiachuigh

mían oruibh don andúthuigh.


18 Do dhál go Bóin[n] bhailbheasuigh

do tháth an fhóid fhinn[sh]leasuigh

grúaidh ’s a dath mar dhonnlasuir

’god bhrath a n-uair imreasuin.


19 Seóid bhuadha a ttigh thromdháimhe

do dhuaisi, a fhir fhionnBhaoíl[l]e,

learg ghairthe do ghealghruaidhe

do dhearg d’aithle a h’iolmhaoíne.


20 Do thúar clú ar nach cinnfidhear

a fhiú dhá bhuar bearnfoighear

náire chinn oc Conchobhar

bráighe ghill ré a ngeallfoidhear.


21 Dá mhéad dob áil d’ionnmhusaibh

ní thráigh a mhéad meanmasoin

clíar do chuir ó imreasoin

a ríar don fhuil Fhearghasoin.


22 Bearar buaidh ré mbárclonguibh

sluaigh ó Eamhuin fhíontonnaigh

síol Róigh ris na réalltonnuibh

líon a n-óil um fhíontonnuibh.


23 Fiú a ttug ceann na cCiarruigheach

a ngeall rug ó réidhfhiodhach

coin an ríogh ó ríoghOileach

don sgoil bhus díol déighionach.


24 Fada atá ar a thromcheanuibh

gráin chatha ar nach cinnfidhear

ucht ag cách a Conchubhar

áth tar a lucht lingfidhear.


25 Searc ortha nírbh ionobtha

tolcha na ccleath ccoimhfheactha

ní toir acht tonn robharta

re goil fá fhonn oireachta.


26 Bláth na sgath do sgíamhdhathuigh

gnáth rath as na ríoghbhreathuibh

bric gheala chúain chiúnshrothuigh

ag búain fheadha d’fhíorbheachuibh.


27 Sgotha geala a nguaillighe

srotha tearca ar ttírine

millsi sreabh chláir Chíarroighe

as ná[i]r re bhfear bhfíndighe.


28 Cuid do rath an ríghmhílidh

nach bhfuil teacht ré a thréanmháoruibh

teas nach tá[i]r go híarnónuidh

do thráigh eas ’na éanbhráonuibh.


29 Tnúth ré a ainm dob iomchubhuidh

a chlú ós aird imthighidh

ma[dh] teacht re clú cConchubhair

as tearc clú ar nach cinnfidhir.


30 Fiú díoth an fhuinn fhódtharthuigh

an chríoch dá dhruim dlúitilfidh

buana a hiath nach áitighthir

le triath Cluana cúitigh[f]ir.


31 Do tháth bhrúaigh na bóroimhe

do-chúaidh tar chách cíanoidhe

ní bhia is Goill fhóid Iúghoine

ag roinn na ccóig cCiarroighe.


32 Cáor bhuaidh dearbhtha dholeanta

a cceann sluaigh ní soghonta

do thúar clú d’fhéin oireachta

do dhréim rú as rodholta.


33 Ticc sa n-áth mar fhinnEachtair

fás tug ar a thromfholtaibh;

do-ní a n-áth dá n-iomarcuigh

an rí is cách ní comolta[i]r. Tuar.