firstLine"; ?>

262. Ata an saoghal ag seanmoir $
Length: long 38qq
Certainty: 0
Areas:
  1. Connacht ?
Classes:
  1. religious
Manuscripts:
  1. TCD 1318 (H.2.16) pseudoYBL 15th c.
  2. RIA 90 (24/P/12) O’Clery school -1648
  3. NLS 72/1/39 17th cent.
  4. TCD 1280 (H.1.6) Hugh O Daly 1758
Prints:
  1. transl. McKenna DDe, no. xxiii
Motifs:
  1. Envoi to saint (BVM)
  2. king’s officer: maor
  3. Christ as kinsman
  4. Christ’s Crucifixion
  5. Original sin
  6. brevity of life
  7. Human life a loan from God
  8. renunciation of the world
  9. body soul’s enemy
  10. legal terminology
Poet Christian Names:
  1. Cormac Ruadh (TCD 1318)
  2. Tadhg Og (NLS 72/1/39)
Poet Surnames:
  1. O hUiginn
  2. O hUiginn
Meter Vars:
  1. deibhidhe
Poem:

Poem in printable PDF format

A-tá an saoghal ag seanmhóir


[McKenna, L.: Dán Dé: The poems of Donnchadh Mór Ó Dálaigh, and the religious poems in the duanaire of the Yellow Book of Lecan, Dublin, 1922, poem 22]


Cormac Ruadh Ó hUiginn


1 A-tá an saoghal ag seanmhóir

ní fhuil ann acht ísealghlóir

dá ngabham is an ghné chóir

ní anann sé acht ag seanmhóir.

2 An saoghal is síol Eabha

seanmhóir uile a n-airdheana

díne don chruinne ag a cur

líne uirre i n-a n-ionadh.

3 Go dtí sinn sa slighidh chóir

ris an saoghal ag seanmhóir

ní duine do chuaidh tar ceart

uain acht an uile i n-éineacht

4 Ó nach tug Íosa a fhios damh

an tráth fá dtiocfa ar saoghal

créad an fáth ar an bhfeithimh

is tráth don éag oirichil.

5 Déanadh Chríosd comhall an ghaoil

gé bheith duine go díomhaoin

dlighidh sé féaghuin dá fuil

d’éanfhuil mé is a mháthair.

6 Sgath m’uaille níor fhulair dhamh

do leigean síos ré séanadh

ní san aois budh nóin do neach

budh chóir a bhaois ar biseach.

7 Bíoth an duine nach deachaidh

uime féin go fuireachair

ní idir mé gá méad lá

idir m’éag ’s an t-é theasdá.

8 Ar iasacht is eadh do bhir

an domhan do na daoinibh

an bioth cé ní dúthaigh dháibh

acht sé fúthaibh ar formáil.

9 Glóir an bheatha bun ós cheann

’s an ghlóir ar nach fuil foircheann

gearr bhus lón loise an domhain

clódh na boise a baromhail.

10 Feirrde mé méad a áladh

dá bhféadaim-ne a bhfriothálamh

ní haonalt do chuaidh gan chneidh

uainn do dhaonnacht an Dúilimh.

11 A-déar re hoighre an Athar

nach deach meise ar mearachadh

[ná leig] uile sinn re sruth

go gcuire inn it arthruch.

12 Ó thugais do chneas dá gcionn

do chách ná fágaibh fuigheall

an mheadh as lán dom lochtaibh

bean a clár dod chumhochtaibh.

13 Ród díreach ag gach duine

go teaghdhais na trócuire

gabhthar slighe tarrsna ód thigh

’gan chridhe dhallsa a Dhúilimh.

14 A-tá maor eile aige

díol [a] chíosa is córaide

an bráth bídh i n-a urraidh

ré sín cách do choronnaibh.

15 Cuireadh i gcathraigh nimhe

a-tá ag gach aon d’áirighe

ní buidhean chuire dod chloinn

acht cuireadh uile agoinn.

16 Measa an rogha rug meise

ar dtréigean do thighei-se

ní rángas é agus t’fhagháil

mé gan m’álghas d’iongabháil.

17 Ag tabhairt láimhe liom féin

a-tá meise dod mhíréir

ná leig eadrainn agus inn

ní fhreagraim dheid mar dhlighim.

18 Tabhair dhamh a Dhé nimhe

cungnamh th’éarca d’aithrighe

cuididh [im] chionn dod chrochadh

cuidigh liom fá leasochadh.

19 Do dhéanamh carad dá chluinn

táinig Íosa ar cuaird chuguinn

go dtánaig a-nall do nimh

námhaid a chlann don Choimdhidh.

20 Gá tarbha an béal do bheith lais

’s an inntinn i ’n-a éagmhais

an tí as ionnraic mar budh eadh

ar tí a n-iomlait ós íseal.

21 Dom anmain ní fhuair meise

lámh thaisgeadha thairise

teacht don anam ar th’oineach

reacht a chalann chomhoidheach.

22 Lá rinn a haithle an osaidh

ag Íosa fan agrasain

i nguin a bhos-san ’s a bhonn

ní fhuil acht osadh agam.

23 Mairg a-tá ’s a olc uile

ag taobhadh re trócuire

fear gan aithrighe is eadh ionn

[ar] mhaithmhighe is eadh fheithiom.

24 Do mhúinfeadh Íosa iúl damh

cungnamh uaim féin dá bhfaghadh

mar bhias an Dúileamh réidh rinn

múineadh féin ó nach faicim.

25 Íosa Chríosd is ’n-ar gcomhair

do ní ar a fheirg arodhain

ar an míne do ní a-niogh

is í a ndíle bhus deireadh.

26 Liaide duine ag dul ó chuing

feabhas Íosa fa urruim

meisde hé agus ar n-olcas

leisge Dé fa dhíogholtas.

27 Comhrac éinfhir ní háil dí

’s an t-anam gan fhear páirte

do ní an domhan ’s an corp cuil

comhal bhus olc dom anmuin.

28 Do sháraigh Eabha an aithne

a-táim-ne ar tí a sáraighthe

iarmhar a ceana aga cloinn

Eabha ar n-a riaghladh romhuinn.

29 A ghuin gémadh guasacht damh

do bheith oram gá hiomchar

do bhiadh réidh im bhior an bhuinn

mo chion féin acht nach folchuinn.

30 Mé im brághaid gan bheith i láimh

do dhíoth aíthreachais d’fhagháil

liom gion go gcuir an cridhe

n-a ghioll uil an aithrighe.

31 A chéasadh tar ceann a ghaoil

d’Íosa Chríosd nochar chumaoin

duit do chuaidh a chorp daonna

a thruaigh as olc iontaobha.

32 Lá ag Íosa ris an uile

dá fhios cia bhus ciontuighe

guais don tí nach tabhair lón

i n-aghaidh na dtrí dtionól.

33 Ní mó ná acfuinn gach fhir

do shirfeadh Dia ar na daoinibh

ní [áil] an Coimdhe dá chionn

’s do roighne dháibh a dhíchioll.


34 Gidh tearc a-tá dá fhine

re hiompódh a oirbhire

iomdha gabhlán as ar ghin

gur lomnán diomdha an Dúilimh.


35 I n-aisgidh gidh eadh ro b’áil

a ndearna Íosa d’fhagháil

do chuid dá othar ní fhuil

duid gan dochar ’n-a dheaghuidh.


36 Gion go gcuirid clann Eabha

fós re híoc a oidheadha

tiocfa lá bhus daoradh dhóibh

a-tá an saoghal ag seanmhóir.


37 Muna leige Mac Muire

meise i dteagh na trócuire

nár leige an bhanógh mé a-muigh

munab ramhór é d’iarruidh.


38 Mo chuid nochar chúitigh mé

don gha do chuaidh ’n-a chroidhe

go rabh ag guidhe fan nga

Muire dhamh ar a dalta.