Poem in printable PDF format
Bráthair don
iocht an t-oineach
[Tomás Ó Máille,
‘A poem to Tuathal Ó Máille’, Revue Celtique 49, 166-81]
1 Bráthair don
iocht an t-oineach
ní gnáthach iocht
nach aithreach,
freasdal chlíar
is dáil deigheach
eineach cháigh
riamh do raileath.
2 Gasraidh chuain
ghroidhigh Ghaillmhe,
buaidh n-oinigh
ar a n-oighre:
ón ló is im’
riocht do-righne,
gá mó inmhe ó
t’iocht oirne.
3 Geall oinigh is
dó dhleaghaim,
na daighfhir is
mó mholaim;
do ghonas craobh
fhíal Umhaill,
nár fhulaing
d’aon riamh romhainn.
4 A gheall do
thríath ní tugar
[is]in iath is
fhearr a eachtra;
do mhaith sin
sugh a ochta
do shúr mholta
thir Eachtgha.
5 Tré a chneidh
nduinn níor fhaomh m’oighidh
ar a thaobh mur
thuinn gcubhair;
nír gheall dó
m’fhuil ’na haighidh,
guin daighfhir
cró níor chubhaidh.
6 Mac
Conchobhair, cosg biodhbhadh,
cosg ar
urchradhaibh d’adhnadh;
meic ríogh do
shir do shonnradh,
congnamh do
shíodh fhir Almhan.
7 Mar tá ag
faghail Bheann mBéarra
’s an chalaidh um
Cheann Sáile,
is ainm duit, a
Thonn Tuaidhe,
buaile long Mhic
í Mháille.
8 Lann sheada le
mbuail biodhbhaidh:
a leaba an uair
do fhalmhaigh,
go mbí a lán airm
’na himlibh,
imridh cairbh tré
fhál d’armaibh.
9 Baidhbh ós
éachtaibh an fhir-sin
ag sléachtain dá
arm arsaidh,
gleó amuigh gé
fúair ’na horsain,
cosnaidh sin úaim
ar amsaibh.
10 Gá fhógra atú
ós tríathaibh,
a mhná na Fódla
féachuidh,
bean is í ar
dtogha Tuathail:
sona an nuachair
í ar fhéachain.
11 Rí le
mbéarainn breith n-uaibhrigh,
adéarainn ré a
dhreich mhínghil:
“fúarais clú is
fhearr ón aonghoin,
tú ar fhaobhraibh
reann do ríghnidh.”
12 Geall do ghona
nír ghabhais,
na fola is fearr
do cheilis,
ag so ’na dhíol
duan mhilis,
do dhlighis díom
lúagh leighis.
13 Fá fhuil
Chuinn mar do-chuamar,
do thuil ina
tuinn náraigh
nír léig sí dhuit
a díoghuil,
fionfhuil Dath-Í
bhuig bhádhaigh.
14 A ro-Mhongáin
is réidhe,
a Mhanannáin í
Mháille,
réd shíol do
chuir ar gcaoine
guin do thaoibhe,
a ghríobh Gháille.
15 Do cheannchais
bladh fher nUmhaill,
mo chean do char
i gcoluinn;
rath Dé ar bhur
sliocht dá sirinn,
dlighim é ó
t’iocht oruinn.
16 Cneadh
th’ochta nó gur híadhadh
nír chneadh
chorcra gan chaoineadh;
ó dochlos, a rí,
ort áladh,
do bhí i ngábhadh
gort Gaoidheal,
17 Goill id
dheaghaidh madh dána
fa cheanaibh a
gciom nóna,
rug [tú] a
bhfraoch dá ngaoibh géara,
a laoch Béara i
dtaoibh tóra.
18 Bruighne ós
Bóinn gud amhsaibh
fár chóir cuimhne
do chleasraidh
do bhí ané lán do
luisnibh,
clár Uisnigh ’s
ní ré [a] easbhaidh.
19 Umhall an
tráth fa dtillfe,
cumhang le cách a
chomhtha,
mionca a fhían i
ndáil deabhtha,
ní bheanfa mían
áigh ortha.
20 Teach Tuathail
fa t’fholt fáinneach,
mar Chruachain na
ngort ngríanach,
sibh ar a dhruim
go díreach,
rí-Leath Cuinn
ribh is ríarach.
21 Ní bhía an
tonn-mhuir gan treabhadh,
th’fhoghlaidh do
sía dá siobhal;
gé atá a theagh
’na thigh fholamh,
fear
foladh fil gan ionadh.
22 Lá slúagh
Umhaill i nUlltaibh
do-fhulaing tóir
nach tilltir;
d’éis ghleo do
chor i gcoilltibh,
roinntir a gcrodh
ar linntibh.
23 Dá ró Umhall
d’ur Bóinne
mó is cumhang
d’fhior a fhéile
a chíos go ceann
ó Máille,
eang nach áille
gríos ghréine.
24 Roinn a chean
is dó adéaruinn
fear is mó as a
maoidhim
lucht faghla in
gach aird d’Éirinn
tarla i n-éin-ing
aird aoibhinn.
25 Leomhain an
oirir úaine,
eolaigh oirir na
Sbáinne,
ag búain chruidh
do Cheann Tire,
gearr míle ar
muir d’íbh Máille.
26 A fhear
comhloinn mar chosgaidh,
fear do lean
foghlaim Osgair,
beart a mbí bun
an ghaisgidh,
taisgidh í ar
gcur an chosgair.
27 Ar maoilinn an
tráicht toinnghil
maoidhim isin
bháirc bheinnghil:
cosg laoich dob
usa i n-iorghail,
diongmhuidh tusa
an ngaoith gheimhridh.
28 Smacht ón
ghaoith ar a ghruaidh leath-duinn
ar a sgaoith mar
fuair eitim,
caladh Béirre
bhinn bhratduinn,
téighe a hAcuill
inn d’eitill.
29 Móid re
t’oireacht ní hiontnúith
ód roineart, a
óig fhalt-úir,
sibh ag léim do
linn bhreic-mhín
fa sheintír Ching
fhéil Artúir.
30 Magh mín
do-chóidh fád cheanaibh,
mar an tír os
Bóinn bhiligh,
ionadh réidh i
gcoim chalaidh,
coill taraidh ód
fhéin d’fhilidh.
31 Slóigh mheara
do thraoth tonna,
greagha na laoch
a longa;
badh iad uird
ghliadh a ngiolla
mionna t’fhian a
gcuilg chorra.
32 Beoir fa
fheadhaibh dod aoidhibh
do bearair le
feoil bhfiadhaigh,
sgéala libh go
báirc mbéalduibh,
ar bhféaghuin
tráicht ghil ghríanaigh.
33 Iúl ag sduaigh
leamhna ar lochmhuir
ag buain fheadhma
dá eachraidh;
gné th’fhairrge
sul do aithrigh,
aithnidh sé i
n-airde an fhearthain.
34 Slat réidh is
roibhinn briathar,
mar Oilill ós
fhéin Chruachan,
laoich nár
chleacht tóir dá dtraothadh,
saothar dóibh
teacht go Tuathal.
35 Muir gan lúth
ag léim tíre,
uma mhúr réidh
do-róine:
cúan binn go
brugh í Mháille,
linn nach áille
bun Bóinne.
36 Ní fuathmhur
rí gá fhreagra
a mbí Tuathal gá
thagra,
don tslógh ní
tráth do thogra
clódh ogla ar áth
dá n-abra.
37 Níor líonadh
long an óighfhir
gur fholmhuigh
iomad do shráidibh;
foireann teann,
trom ar théadaibh
ag féachain
sreang lom, láidir.
38 Giolla fíal
nár bhladh bréithir
uman magh thíar
do tháthaigh;
tríd nach gabh
cíos go Cruachain
bladh Tuathail
bhíos gan bhráthair. Bráthair.