firstLine"; ?>

362. Buaidh n-espuic ar Ardachad
Length: middling 27qq
Certainty: 1
Period:
  1. 15th mid
Areas:
  1. Connacht
Classes:
  1. eulogy cp
Manuscripts:
  1. BL Eg 1781 15th c. ?
Prints:
  1. text Seanch. Ardmh. iv, p. 142
Motifs:
  1. qualities of patron’s character
  2. nobility of patron’s ancestry
  3. comparison of patron with all others
  4. The dangers of being satirized
  5. king’s officers
  6. use of legal terms
Patron Christian Names:
  1. Cormac (mac Piarais)
Patron Surnames:
  1. MagShamhradhain (bp, d. 1476)
Meter Vars:
  1. Ae freislighe
Poem:

Poem in printable PDF format

Buaidh n-easbaig ar Ardachadh


[Gearóid Mac Niocaill, ‘Dán do Chormac Mág Shamhradháin, Easpag Ardachaidh 1444-1476,’ Seanchas Ardmhacha 4, 141-6; from BM Eg. 1781, f. 128v]


1 Buaidh n-easbaig ar Ardachadh

fuair orraim ó gach eaglais;

de bhuadhaibh na hardchathrach

gan bheith innti achd suidhe easbaig.


2 Mar atá ag an eaglais-sin

geall ó gach eaglais oile,

atá [fós] ’gá heasbagaibh

geall ar chaitheamh ’s ar chroidhthibh.


3 A buadha ní locfoidhir

leis an té atá gá freasdal:

geis di duine drochoinigh

do bheith innti ’na easbag.


4 A geasa ní brisfidhthear

leis an bhfear fuair a flaitheas;

croidhe nár chleacht minigheacht

atá ag Cormac gá chaitheamh.


5 Ag Cormac Mhág Shamhradhán

mar do bheath fios a shaoghail

ní dhéanann sé falchasán

ar a bhfaghann ó mhaoraibh.


6 A Dia muna muinigheadh

ní bhfuigheadh an méad chaitheas;

gé mór le cách [a] gcruinnigheas

is mó a chroidhe gá chaitheamh.


7 Mór chaitheas mac Phiarasa

d’eagla imdheargtha a aighthe;

caitheamh in neith iasachta

do-bheir ar a mhí aige.


8 Ní hiongnadh a gcaitheann-san

dá measdar uaisle a fhola;

ní fhuil do mhéad a fhlaitheamhnais

nach gcaitheann d’eagla a ghotha.


9 Fuil Chuinn ann ag fréamhachadh -

ní mairg fá [a] bhfuil an fhuil-sin;

dó is gaire Conn Céadchathach

d’easbagaibh Éireann uile.


10 A ghnúis ríoghdha ronáireach

ar nach cás dáil a dhonnbhrat -

damhsa is cóir a chomhaireamh,

a bhfuil go donn ó Chormac.


11 Cormac croidhe riaghalta,

Piaras nár chumhang croidhe,

Aindriú athair Phiarasa,

Pilib is Piaras oile.


12 Cleiminnt, ceann na mbreicleabhar,

Tomás, Amhlaoibh iúil-fheasach,

Mac Criath an chéim dheireannach

den ghaol dá dtarla an t-easbag.


13 Atáid ’na gcloinn éanathar,

Donnchadh, athair Bhriain Bhreaghaigh, -

gaol nach cóir do bhréagnachadh -

’s Mac Craith seinnsear an easbaig.


14 Giolla na Naomh nuachrothach

dob é athair na deise,

Giolla Íosa ór mhór tuarasdal,

is Giolla na Naomh eile,


15 Muireadhach mac Shamhradháin,

Tadhg, Conchubhar craobh thoraidh, -

dréim riú do budh anbhfalláin -

Ruairc mac Íomhair mheic Coscair


16 mhic Dhúnghail mhic Oireachtaigh

- nach tug do dhuine deargadh -

mhic Eachach úir fhoiltleabhair -

ó sloinntear Teallach nEachach -


17 Maonach, Baoithín breathabaidh,

Bréanainn, Feargna fuair ceannas -

ní fhuil ar an gceathrar-sain

sgéal budh neamhnáir don easbag -


18 mac Fhearghuis gan aoineasbaidh

mhic Mhuireadhaigh mhaoil mhasclaigh

mhic Eoghain sreibh shaoirbhreathaigh

mhic Dhuach gheanamhail ghalaigh.


19 Brian mac Eachach uime-sin -

a chlú ní fhuil os íseal,

triúr ’na cheann ní chuirfidhir -

is Muireadhach tréan tíreach,


20 Fiacha is Cairbre céadfadhach -

sgéal so ar a bhfuil fiadhain -

Art agus Conn Céadchathach;

atáid fa oighre Phiarais.


21 Ní beag dúinn a ndubhramar

[sunn] don gheinealach gnáthach;

do-bhéarainn gan amharas

a sheanchas uadh go hÁdhamh.


22 Uachtarán na suidhe-easbag,

gnúis nár deargadh re drochghuth;

ar Dhia is beite a bhuidheachus

mó ná a bheathachadh bhronnus.


23 Caitheamh mar a airdeasbag

air, is gan é achd ’na easbag;

do chaithfeadh sé airleacadh

d’fhagháil a gcionn a cheana.


24 Dá measdar a bheathaighthe

re chéile agus a chridhe,

ní fhuil díol a dheaghchroidhe

ó Eithne go Loch Gile.


25 Gé tá siad ar ngabhlachadh

ó chéile agus an t-easbag,

do chuir Cormac ardachadh

ar uaisle Theallaigh Eachach.


26 Dá n-éirghe tonn mheardhána

’na chroidhe shaidhbhir sholus

fuil Fheargna mhic Fhearghusa

is í do bheath gá bhrosdadh.


27 A chraidhe fial flaitheamhail

nach maoidheann méad a eire

atá eineach aithreamhail

ann . . . . . ..........................