Poem in printable PDF format
Ceann na
ríoghraidhe rí Uladh
[RIA 2 (23/F/16),
‘O’Gara’, 208]
Seaan Buidhe Ó
Dalaigh
cecinit
[Séadna, Dán
Díreach]
1 Ceand na
rioghruidhe rí Uladh
Ulltaigh ós cách do
chuir sé
tearc ar chlú a
ccumaidh a ttreinghníomh
cnú
mhullaigh gach
einríogh é.
2 Na cuig
cuigidh cía dá
bfhreagruid
fiarfaigh d’eolchaib[h] fhóid Dha Thí
a
theisd da madh áil a haighneas
nír
ceisd fár chóir
aidhneas í.
3 Suil
fúair
Toirrdhealbach tús
righe
righe
ris ní rainicc síad
do
thuill a rádh os gnáoi Ghaoidheal
nír
lán cráoi don áoinfhear íad.
4 Mur ta an rí-si
os rioghradh
Connacht
’s ós
ceann mhaicne
Mhodha Néid
síol
Néill na maoidheamh ’na mhasla
aoinfher dhíobh
feain tarsa
téid.
5
Ceannas
Ulltach ní hé
mhaoidhim
ar mac Neill fa neartmar sluagh
a
seilbh a ccapra ón
tra
tiachair
táth
Banbha is da fhiachaibh uainn.
6
Gebhaidh Ó Néill
neart an
Cuinn-si
Conn mac Úna ba hard gníomh
nir
ghabh sé cúigeadh a
ccomaidh
sé
ar
chuigear ’na
roghain ríogh.
7
Rioghacht
cuiccidh on chath
Gallda
ni
ghebadh
Criomhthann nía
Náir
’s ní
dheanadh riú roinn
fán rige
Goill
a-niu gidh dínne
dháibh.
8 Lugaidh Sriabh Dearg na ndúas rioghdha
gan
roinn
Éirionn dob fhiu a
chlú
a
chrann seóil
cubaidh
dar ccabhra
a
ndeoidh Lugaidh
tarla tú.
9 Feidhlim
Reachtmur
fá rí a tTeamraigh
tuilleadh ’na
cheann do cuir
sé
sí
ar tós
acht gur theigh ré Fheilim
nós Í
Néill fá Éirinn
é.
10 Cread fa
roinnfeadh rioghacht Eirionn
Ua
Neill Caille re Cloinn Néill
fada
a feidhm roghan don ríghi
gabadh le a seilbh
fíre féain.
11 Fá chúan
Bóinne
beiridh sidhe
seabhac Banna na
mbrúach tte
budh móide a trén
dréim re deabhtaibh
rén Í
Neill go ndearbhtar dhe.
12
Gebaid[h]
Toirrdhealbhach tréan Laigean
lá in
tionoil suil tí tar ais
budh mór [a]gá
ndíol um daighfleidh
go
cor riogh ar
Laignibh lais.
13 Gearr go lingfi
laochradh
cCaisil
coimmeas Tórna tiocfa riú
lé
raignibh
curadh
chlair Fhodla
cáin
Mhuman go ttogbha
tú.
14 A ráith
Cruachan cuirfi[dh]
seision
Síol
bFheargna
acht go bféacha
sé
rí ós
Chrúachain do
Chloinn
bFheargna
ag
roinn
núachair
Teamra Té.
15
Fuicfidhear leis lá
na togha
an
tra lingfeas ón
leith túaidh
a
rogha ríogh don fhréimh Ulltaigh
dó
Síoll Néill a hUlltaibh uaidh.
16 Do-ghéna [fós]
feis na Teamhra
ar
Theamhraigh
Chuinn
cuirfidh séilbh
ar lórg anma na
ríogh reimhe
díon
Banbha gur bheile
on bheirn.
17 Fúaras ó [leg. ar?]
Conn na ccath
meinic
ní
misti an sgéal
sgáoilfeas mé
ma tá
nach sgéal núidhe a-nallan
duinne bá [sgéal]
and(h)amh é.
18 Ceithre
cuigidh do chrích
Éireann
a
n-agh[aidh] Chuinn
do-chúaidh síad
mó na
cothrom dhóibh do dháoinibh
rothrom an tóir
áoinfhir íad.
19 Nír ghabh le
Conn
cuingidh
Fód(h)la
acht fían Chrúachna
’sa cceann
slóigh
’s na
fir ’ga mbíodh teann na Teamhrach
geall
a ngníomh ar
dheaghrath dhóibh.
20 Do fógradh
Conn ó chrích
Uisnigh
go
hucht cCruachna nír
chéim tais
ní
thucc biodhbha ar
ar bladh báire
’s
nírb iomdha ag car
láimhe lais.
21 Leanais Modh
Núadhad náoi ccatha
Conn is
annr-. (?) Mhuighi
hÁoi
fada
ar Mhumain é ’ná fhaghlaidh
re
thuraidh (?) or
ghabhlaigh
gnáoi.
22 Na náoi
ccatha-soin chrích nÉirionn
a
n-aghaidh
Chuinn
nár
cleacht tlás
suighidh a
hucht
tholtair [leg.
thobair?] Tlachta
lucht
chogaidh ’sa bfalta
ar bfás.
23
Conn ar theaguscc Chonaill
Chrúachna
cuiris teainnti bá
túar áidh
’s na
náoi slúaigh gan
bhoing da mboghaibh
a
ccóill rúaidh ar
chomhair
cháigh.
24 Fillid
tar ais san iúl
céadna
ó
Chonn áirsidh Átha Líag
nár dhóibh eladh
acht ar eaigin
dob
eanfhál slóigh eididh íad.
25 Leanais
a-níar na náoi
ccatha
Conn Céadchathach
cneas mur
thuinn
ar na náoi ccath no
gur
cuireadh
do
bháoi a rath ag cuireadh Cuinn.
26 Tuitis le
Conn ceile
Teamhrach
triath Easbáinne
anba an gníomh
’s
fithe céad san ádh
a n-áoinfheacht
tread
gar cládh a
ndraoig[e]acht díobh.
27
Rioghacht
Eirionn d’éis an
chosccair
Conn Céadcathach nar char geis
cairt
na Teamhra ó shoin
fá shela
a
sealbha a Moigh Léna leis.
28 O Néill Caille
as Conn
mac Úna
ionann duthchas
dhligheas síad
croinn os chóill re
cabhur
Ghaoidheal
croinn
taraidh ós
aoinfhiodh íad.
29 Bíodh ag Ó
Neill neart na
Fod(h)la
mur fúair Conn nó céaim is mó
a
ccan mé as (doilligh) doiligh a dhimheas
ós é
as oighir díleas dó.
30 Ní bhíadh
roinn ar riogacht Éirionn
acc
úa na nArt
anfaidh sí
a
mían féain ar
Bhanbha beiridh
tarla ceile deimhin
dí.
31 Sealbh
bhar
n-aithreadh
ar iath
cCobhtaigh
ós
ceann
Gáoideal(h)
gébaidh sibh
ní
théid cáoilfhiodh a ccló bhile
ní ró
áoinfhear righi
ribh.
32 Sé rígh dhéag
dó fhás ó Eogan
ós
iath mBanbha do bhí an tréad
ar a cclú nír
cleachtadh
teimeal(h)
as tú
an seasmadh [leg.
seacht-] deighfhear
déag.
33 Ná beanadh
dhíod Dún Dá Leathghlas
an lia Fáil os fada
a sgís
no an
Bheann Bhorb
tar a feart (?) féile
teacht ar lorg do fhréimhe
a-rís.
34 Ar Dhún na
Long no ar Loch
Feabail
fiadh
Tailltean na tréigi[o]dh sé
da
madh
sgur d’Ó Neill ni
neamhghuth
gan
dul do léim Teamhrach Té.
35 Ar Dhún
Sobhairc nó
ar Dhún
Droma
nó
ar Dhún Libsi na
learcc tte
d’Ó
Neill as eidir gan
anadh
na
léiccidh leaim Danar dhe.
36 Ar Mhagh Líne
no ar Loch
nEachach
nó
ar iath Macha ná
múr réidh
fían
Eamhna ní trath da tturbadh
ráth
Teamhra na fu(i)lngadh féain.
37 Do
thabhach comthadh
chrích mBanbha
biodhgfaidh Ó Neill
le neart
slúaigh
fearcc [...]
roibhinne fán
ríghi
én
soininne
an tíre túaidh.
38
G[é]ar leó
tarrsa da ttrian
einigh
úaisle Gaoidheal
guirt Dha Thí
an
geall tug Néidhe don Níallfhuil
ní
rucc Éire is iarraidh hí.
39 Mar tá fós a mbélaibh seanchadh
sealbh Fhód(h)la ní furáil lais
gan
fhuil(l) ríogh ag dréim re a dhaoinibh
Ó
Neill ós shíol Gaoidhil Ghlais.
40 Fada a-táid re
teisd nar
filleadh
fuil
Eoghuin lé n-éirghid slóigh
ar ceann cleire ’na mbuaiph
bleachta
féile
an úair
budh
deacra dhóibh.
41 A
mbladh os cách
cuirid sinnsir
Síol
Eogain an einigh
láin
acc
so ar mbreath
don té
nach ttainaicc
a
mheath dá mbé a ccáruid cháigh.
42
Tonn feile as
oirrdearca
tairthi
tírthi biodhbadh
bhíos dá híoc
tonn nach bfhogaim
clú na cáruid
dó
chrú Conaill tainic
tríot.
43 Nír imir
beart acht beart oirrdearc [210]
ó
áois leinibh lór dó gnáoi
ré
lán nárbh éidir gan fhógra
gur
léigeadh clár
Fód(h)la fáoi.
44 Ré
shoininne
shleachta
ríNéill
rí le
ttéighfi Teamhair
Breagh
do
ráth Lugaidh as é
as oighre
ré
thuraidh re coimhge
ceann.
Ceann...