firstLine"; ?>

439. Cia do gheabhainn go Grainne $
Length: middling 25qq
Certainty: 2
Period:
  1. 15th early
Areas:
  1. Munster
Classes:
  1. condolence wp
Manuscripts:
  1. TCD 1318 (H.2.16) pseudo�YBL� 15thc.
  2. NLS Adv72/1/37 Bk Dean Lismore1512-
  3. Francis. Lib A25 B. MagNiallghuis 1610-
  4. Book of O’Conor Don 1631
  5. NLI G132 Tadhg O Neachtain 1726-49
Prints:
  1. transl. Aithd. Dana no. 13
Motifs:
  1. poet sends messenger
  2. territory as king’s spouse
  3. Death came at outset of great career
  4. Resignation to God’s will
  5. Human life a loan from God
  6. renunciation of the world
  7. citation of historical precedents
Poet Christian Names:
  1. Tadhg Og (“YBL�)
Poet Surnames:
  1. O hUiginn
Patron Christian Names:
  1. Grainne
Patron Surnames:
  1. O Ceallaigh bean Taidhg Ui Bhriain c. 1424
Apologue Subclasses:
  1. Aithirne obtains King Eochaidh’s single eye
  2. MacCoise condoles with Dearbhail
Meter Vars:
  1. deibhidhe
Poem:

Poem in printable PDF format

Cia do-ghéabhainn go Gráinne?


[McKenna, L.: Aithdioghluim Dána (Irish Texts Society, vols 37, 40, 1939/40), poem 13]


Tadhg Ă“g Ă“ hUiginn .cct.


1 Cia do-ghéabhainn go Gráinne

do bhacfadh dhí a dearbháile?

ar mo chomhairle an mbia an bhean?

mh’fhorfhuighle cia ó gcreidfeadh?


2 Más fhíor Gráinne i nglas chumhadh

nach urusa d’fhuasguladh

a-tá oram ’n-a eire

gobhang na mná Mainighe.


3 Biaidh mar shaoilim Ăł sho a-mach

ag ríoghain rátha Teamhrach

mo chéadfhuighle acht go gcluine

Ă©agcuimhne ar a heolchuire.


4 Bás a meic gidh mór an crádh

do ríoghain Rosa Chomán

a fhearg do ba doilghe dhĂ­

an ceard do-roighne RuaidhrĂ­.


5 Dámadh hé [a] hadbhar sgíse

sgaradh ria don RuaidhrĂ­se,

nĂ­ hadhbhar sgĂ­s an sgaradh;

faghbhadh dĂ­s gan dealughadh.


6 Tuigeadh féin nach fáth tuirse

duilleabhar an domhainse

- gabhadh sé do Ghráinne greim -

is sgáile é nó is aisling.


7 Mar thorchuirthe tugadh dhĂ­

nuachar na rĂ­ghe RuaidhrĂ­;

an té rug é as a haithle

is Ă© thug an torchairthe


8 Do bhí ag mnaoi do mhnáibh Connacht

- is cubhaidh a gconghlonnacht -

mac mar sin do uair oighidh;

bir lat uaim dá hionnsoighidh.


9 Do chuir mar chuirim ba dheas

Mac Coise ceann na n-Ă©igeas

go hinghin Taidhg uair oile

san aird thuaidh [a] theachtaire.


10 Teasda céadrogha an chuaine

rug do rĂ­gh na Craobhruaidhe;

an bhearn do-cháidh san chloinnse

Dearbh-áil nochar fhuluingse.


11 Nír bh’iongnadh éagcaoine a meic

d’inghin Taidhg an Eich oirrdhreic;

Rí Oiligh do b’é a athair

sé ’n-a oidhir d’Ultachaibh.


12 Aodh mhac Domhnaill DĂşin Monaidh

ráith Oiligh ’n-a urchomhair;

dá mbeath d’ádh ar Oileach Néid

fa soidheach lán a leithéid.


13 “Ná bíodh uirre, aithnim dí,

cumha a meic” ar Mac Coise;

“abair dhamhsa re Dearbh-áil

gur sealbh fhallsa dá fhagháil.”


14 “Ní tharla ar neach gus a-niogh

nĂ­ badh aoibhinn le haigneadh

nach cĂşis toirse i n-am oile;

sloinnse thall, a theachtoire.”


15 “Mac ar iasacht má uair sin

Ăłn DĂşileamh aithidh Ă©igin

abair re Dearbh-áil as m’ucht

nach sealbh do b’áil don iasucht.”


16 Searbh ar tús lé ga labhra

teagasg an fhir ealadhna;

gidh eadh do thráigh a tuirse

Dear-bháil leis na briathraibhse.


17 Tug do Dhia nach dingneadh sain

inghean rĂ­ogh Cruachan cumhaidh;

mairg nach dingneadh a ndearna

inghean Taidhg dá tighearna.


18 Déanadh a ndearna Dearbh-áil

do Dhia athair mar anáir;

ua an Chrobhdhuinn gá doilghe dhi

ná oidhre Domhnaill dise?


19 Sgar dhamh a cheo red chridhe,

- ar Ghráinne is é m’impidhe -

d’éis do mheic, a fhleasg leamhna,

gidh leasg dheit gan doimheanma.


20 Dias aile áiréamhas mé

tug dá honóir don éigse;

dá mbeath rún mh’éara agaibh

déana tnúdh le a dtugadair.


21 Bíodh ar th’úidh a aithris soin

a bhfuair Aithirne Ăł Eochaidh;

eochair dod chosg do chumhaidh

rosg Eochaidh don ollamhain


22 Feadh bliadhna buan a loise

- sgéal ar a bhfuil fiadhnoise -

Maol Sheachluinn do-bhir Banbha

dom leathchuing fhir ealadhna.


23 Súil Eochaidh ’n-a honóir sain

ceannas Banbha re bliadhain

th’fhagháil as an gceas chumhadh

treas anáir na healadhan.


24 Fiarfoighidh do-nĂ­m a-nos

an fulang leat ar labhras?

munab cead ar chan t’ollamh

gá beag damh a ndubhromar.


25 Gabh chugad a gcanaim ruibh,

a ríoghan do fhréimh Ceallaigh,

- gá dás grádh ag duine dhí -

tuile agus trágh gach toice. Cia.