Poem in printable PDF format
Cia ré bhfuil
Éire ag anmhain?
[Greene, David:
Duanaire Mhéig Uidhir, Dublin, 1972, poem 2]
Fearghal Óg Mac
an Bhaird .cc.
1 Cia re bhfuil
Éiri ac anmhuin ?
mó is righin dá
ríoghdhamhnaibh,
críoch na n-iath
linnte leabhar,
gan triath innti
d’áitiughadh.
2 Créd an corsa
ar Inis Ír
ní fhuil oilén
gan airdrígh
fedh seinEorpa ó
mhuir co muir
acht ben
cheineolta Chobhthaigh.
3 Ón chédló
do-chuaidh tar muir
beth gan fher a
ndiaigh Dhonnchaidh,
lór don
bhaintreabhthaigh far bhen
brón ar
glaintealchaibh Gaoidhel.
4 Fágbhuis Banbha
ben Logha
Dondchadh mac
Briain Bhóramha;
sgéul dob
fhairbríogh le Fiadh Fáil
triall an
airdríogh don Edáill.
5 Coróin
ríoghachta fer bhFáil
rug leis a
hÉirind fhódbháin;
dá oilithre an
uair nár fhill
coimhighthe uaidh
a nÉirinn.
6 A nÉirinn na
n-es ttana
ní raibhe a
ndiaigh Dhonchadha
- ní tuar onóra
d’Iath Bhregh -
triath coróna dár
creidedh.
7 Inis Fáil na
bhfond nderbhtha
congnamh dá beith
buaidhertha;
toisg Dondchadha
tar sál soir
ó Chlár
chormthana Chriomhthain.
8 Ní eile as
esbhuigh d’Éirinn
tug folamh Ráith
ríghFhéilim:
mallacht érlamha
Fhóid Bhregh
énrogha na ccóig
ccóigeadh.
9 Cuid eile
d’anbhuain Fhódla
Gaoidhil uatha
d’fhurfhógra
- cnuic thoghtha
bhraoinindsi Bhregh,
tolcha
taoibhmhillsi Taillten.
10 Cuid eile
d’fháth a horchra:
Gaoidhil is Goill
danortha,
gach neach díbh
ag cor ’na cend
- an tír do thogh
an Táilgeand.
11 Dá madh áil le
hInis Bregh
aithnigh damh
laoch nách léigfeadh
- críoch
Laoghaire na ttrágh tte -
slán gach
aonduine impe.
12 Má atá a holc
ar a haire
cuireadh Bóind
ben Laoghaire
fios uaidhe co
Cloind cColla
croinn bhuaidhe ó
Lioss Liathdroma.
13 Bíodh co
bhfanfadh a fine
cuiriodh Éire
d’áiridhe
fioss go
ceinnbhile Cláir Bhregh;
cáir dá
deirbhfine a dídean.
14 Siriodh sí cú
dá cuaine
má atá, d’éis a
hanbhuaine,
go fóill ag
fértholaigh Fháil
dóigh a
hénchobhuir d’fhaghbháil.
15 Ná faghadh ced
ó Chrích Bhregh
dá locdaois
laochruidh Gaoidheal,
ursa sluaigh
férMhuighe Floind,
as sénmhuire a
ccruaidh chomhloinn.
16 Ar tí a
fhóirithne ar gach n-olc
súil do chur a
cCoin Chonnacht,
gan triath ó
tharla treimhse,
d’iath Bhanbha do
bhraithfinnse.
17 Uime atámaid
bhós dá bhrath
d’fhóirithin
Teallaigh Temhrach;
triath na
ríoghfhréimhe ó Lios Fhloinn
fios a fhírmhéine
agoind.
18 Braithim do
chlaoinTealaigh Chuind
nach rug breith
’na breith letruim,
’s nar chlaon le
comhaigh tar cert
an chraobh
thoraidh ón tuaiscert.
19 Braithim a-rís
do Ráith Bhreagh
gurab hí an
mhaith gan mhaoidhemh
ar chaith re
cáintibh dá chrodh
- flaith nach
cáintir a ccogar.
20 Braithim fós
do Thigh an Trír
nách tug
iomarcaigh d’airdrígh
’s nár iar taom
d’iomarcuigh fhir
craobh ó
fhionnochtaibh Uisnigh.
21 Braithim do
Chnodhbha is do Cholt
nách dubhuirt mac
Con Connacht
ní budh náir le
fer bhfaladh
ar fedh cáigh do
chendsughadh.
22 Bíodh a fhios
ag Ráith na Ríogh
nár dhiúlt síoth,
nár ob eissíodh
’s nár fhás taom
égára ann
- craobh as édána
ar anbhfand.
23 Bíodh a fhios
bhós ag Bóinn Bhregh
nach ttug eiteach
ar aoinfher
’s nár iarr ní ar
dhuine ar domhan
- rí gach uile
ealadhan.
24 Bíodh a fhios
ag Cathraigh Cuind
nár gheall ní
acht ní do chomhoill;
dob fhiú céile
Cláir Da Thí
Éiri ar a láimh
dá léigtí.
25 Cormac mór mac
Airt Éinfhir
dó do chreid Clár
ríghÉimhir,
ós Banbha do bhí
treimhsi
- rí tarla ’s na
tréighibhse.
26 Téid a mhac,
nír mheisdi a ghníomh,
lá d’agallaimh an
airdríogh
fuair sgríbhend
ar Clár cCriomhthain
lámh dob fírfherr
d’Éirinnchaibh.
27 “Caidhe, a
Chormaic Chláir Eachaidh,”
ar Cairbre lond
Lifeachair,
cnes seng budh
tréine ar gach tír,
“na tréidhi as
fherr ag airdrígh?”
28 Re Cairbri do
chan Cormac:
“a chúl fiar na
bhfochanshlat
dol dot fhregra
ní lesg lem,
freagra do chesd
ní cheileam.”
29 “Do thréighibh
ríogh, a rosg dil,
foisdine re
bhfeirg n-uaibhrigh,
gnúis náir budh
caithmhighe ar chrodh”
do ráidh
caithbhili Cruachan.
30 “Dála an
ríogh, a rún airioch,
dlighidh bhós
beith trócairioch,”
briathra an ríogh
tre chert ccomhráidh,
“’s an recht
ríogh do rochonnmháil.”
31 “Dlighidh fós
flaith na Banbha
beith urusa
n-agallmha,
a chúl fann
órnocht iodhan,
’s gan mórdhacht
ann d’airiughadh.”
32 “Gan rún
bréige tre bioth síor
gan imresain gan
eissíodh,
do dhlighfiodh
triath Banbha Bregh,
a sgiath cabhra
na ccóigeadh.”
33 “A mbraighdi
do bheith a ngioll,
toirbherta
d’fheraibh Éiriond,
d’fhiachaibh
riogh fionnTolcha Fáil
a ghríobh
iontoghtha Iomdháin!”
34 “Dlighidh gach
airdrí iodhan
neimhiodh Éiriond
d’áitiughadh,
a rosg raghlan go
ngné nglais,
is adhradh Dé tre
dhíoghrais.”
35 Comhairle
Chormaic na ccath
do ghabh airdrí
Fher Manach;
atá sí ó
leabhraiph leis
do mheabhraigh hí
ar aithriss.
36 Méin míleadh
is fós flatha
atá ag rígh Fhóid
fhionnMhacha;
damh ré ó
Thulaigh an Trír
nír chubhaidh é
acht ’na airdrígh.
37 Díol
flaithemhnais fer a ghníomh
iontuctha d’ua na
n-airdríogh;
a rádh as
róimhithidh lem
lámh fá
fhóirithin Éirend.
38 Furtacht uadh
dá bhfaghadh sin
a beith ’na mnaoi
ag Mág Uidhir;
feis nár nár do
Bhanbha Bhregh,
ó tharla a ndán a
díden.
39 Locadh suirghe
ó bharr Bhóinne,
do dhíoth ceirt
na coróine
nírbh fiú Banbha
ben na nArt;
mo chen tarla dá
tochmharc.
40 Nírbh
infhéchta d’Inis Fáil
do bhréithir
roimhir Ruadháin,
gan dol a
n-adhbhaidh fhir Bhregh,
ós amhlaidh sin
do saoiledh.
41 Luidhe leis
nír lesg d’Éirinn
gein shocair shíl
shaoirFhéilim,
tonn robharta
choimhdhe cháigh,
oighri somholta
Siobháin.
42 Iollánach
iarthuir Eorpa,
sás beirthe breth
ccineolta,
uaithne
cothaighthi crú cCuinn
nách sochaithmhe
a ccrú chomhlainn.
43 Lámh ar nách
braiter buga,
branán óir Cláir
Chermada,
geug d’iobhraibh
Tighe Temhra,
bile
d’fhiodhbhuidh fhínemhna.
44 Tairrngertach
Críche Connla,
oidi an aoisi
healadhna,
ré lán dan
nemhghoire neach,
lámh is erlaimhe
eineach.
45 Grés oide
d’éis a sgagtha,
leomhan uasal
Afracdha,
gríobh tseng ó
bhánoirer Bhregh
lér sáraigheadh
geall Gaoidheal.
46 Guaisseabhac
go sén seilge,
beithir co
mbuaidh ndíbheirgi,
frémh cothaighthi
gach cerdo
dér dochaithmhe
dílenda.
47 Breithiomh
inntleachtach oirdhric,
file egnaighe
umhoilghlic,
rí céillidhe nár
chlaon breth,
nár fhaomh
éinfhile d’eiteach.
48 Bradán Sinna
na sreabh tte,
éigne saor srotha
Bóinne,
eo Modhoirne na
dtres dtrom,
romhaighre ó Es
da Égonn.
49 Brég a
ndeghmholadh díobh sin
nír chuir misi ar
Mhág Uidhir;
an té as cend ar
in cCollfhuil
as ferr é iná a
n(d)ubhromoir.
50, Mac Con
Connacht lé ag luidhe
- Éire inis
Laoghuire -
cend na
laochfhrémhe as díon di
a díol
d’aonchéile aice.
51 Téid tar
ógmhnáibh Indsi Fáil
geall einigh
d’inghin tSeaáin;
bas bharrthana le
mbí ar mbreth
banchara í don
einech.
52 Geall clú tar
énmhnaoi eile
ar fud Indsi
hIughoine
fuair Mairghréc
tar mnáibh ó oCuinn
failmghéc
do-cháidh ó chonclainn.
53 Sduadh bhannda
na mbriathar mall
inghen rígh Rátha
Frémhand;
folt druimnech co
trilis dtigh
ren suirgheach
Inis Eimhir.
54 Roighne ógbhan
Gaoidhel nGréc
ní cuid maoidhimh
do Mhairghréic;
faghbháil béime
ní dual di
a mbuadh ar
fhéile aice.