firstLine"; ?>

595. Da ghabhladh dheag insan dan $
Length: middling 18qq
Certainty: 5
Period:
  1. 15th ult
Areas:
  1. Scotland
Classes:
  1. satire
  2. warning
Manuscripts:
  1. NLS Adv.72/1/37 BkDean Lismore1512-
Prints:
  1. transl. Eigse v, 232
Motifs:
  1. education of poets
  2. dangers of satire
  3. medical lore
  4. fingal, kin-murder
Poet Christian Names:
  1. Donnchadh Og Albanach (Bk Dean)
Poet Surnames:
  1. cname only
Apologue Subclasses:
  1. Orgain Dind Rig: death of Labhraidh Lorc
Meter Vars:
  1. deibhidhe
Poem:

Poem in printable PDF format

Dá ghabhladh dhéag insan dán


[David Greene, ’Mac Bronn’, Éigse 5, 231-5]


Donnchadh Óg Albannach cc.


1 Dá ghabhladh dhéag insan dán,

ní coitcheann iad re n-iomrádh;

do dhligheadh dámh teacht tharsa

- seacht ngrádh fhileadh oramsa.


2 An aor nó moladh mac bronn?

mar nach biadh a fhios agam,

ar n-innisin a anma,

innisidh, a ollamhna.


3 Ní dual máthair ag mac bronn ;

fios a athar fhuil agam

- annamh lat leanabh mar soin -

bearar an mac gan mháthair!


4 Trí ráithe torrach a-tám,

táinig m’ionbhaidh go h-iomlán;

trom taobh ón fhoilcheas fhaladh

toircheas aor an ollamhan.


5 Ag soin aithnim, a ucht geal,

mac bronn an ollaimh fhileadh,

nár an té fhoilcheas an aoir

- is é an toircheas an tathaoir.


6 [....] ar ndéanamh mar bhíos bean;

dleaghar don ollamh fhileadh

a mhac bronn do bhreith gan fhios,

re cleith is trom gach toircheas.


7 Uirscéal bheanas ria bhríogh soin

- maol guala ag nach bí bráthair -

do chuala ar Chobhthach Chaol Bhreagh

an [codhnach] ó thaobh Thailltean.


8 Lá éigin i dtoigh Theamhrach

’na raibh Cobhthach ceithearnach,

do ling ar lár a chroidhe

grádh fill agus fionghoile.


9 Do shearg a fhuil is a fheoil

- ag soin adhbhar an uirsceoil -

uime do lean Cobhthach Caol

don [chodhnach,] mear an macaomh.


10 Teagaid chuige . . . i-le

maithleagha Éireann uile

gearr do anadar dá fhios,

níor lamhadar a leighios.


11 “Truagh an tinneas a-tá air”

do ráidh liaigh don a leaghaibh,

“toircheas fionghaile agus fill

gá ionghaire na inntinn.”


12 “Biaidh marbh muna marbhthar leis

a bhráthair, borb an aitheis,”

an fisidh céadna do chan,

réadla bhisigh nár báthadh.


13 Do mharbh Cobhthach [na gcleas ngoill]

a bhráthair féin i bhfionghail;

ba fionghal nár dligheadh de,

iongnadh an sireadh sláinte!


14 Drochthoircheas Chobhthaigh Chaoil Bhreagh

’s mac bronn an ollaimh fhileadh,

an dá thoircheas do thogh mé

- oircheas a gcor le chéile.


15 Ag fadódh is-toigh fám thuinn

a-tá an aor, gion go n-abruim;

ní foilcheas an taobh is-toigh

toircheas na n-aor is abaidh.


16 Ní bhiad gá cheilt, sáthach sin;

tighearna uasal éigin,

don toircheas is é as athair,

is mé fhoilcheas a anachain.


17 Scaoilfead uime m’éigean de,

an toircheas a-tá im bruinne;

léigfead fúibh toircheas na troch

dúin ní hoircheas a fholach.


18 Ní choigeól Gaoidheal nó Gall,

is mairg theigéamhas tharam;

nathair neimhe daoibh an dán,

teine ’na haoir do hadádh.