Poem in printable PDF format
Dá roinn
chomhthroma an chrích Néill
[McKenna,
L.:Aithdioghluim Dána (Irish Texts Society, vols 37, 40,
1939/40), poem 16]
Eoghan Mhag
Craith (?) cct
1 Dá roinn
chomhthroma an chrích Néill
ní chuala díogha
díbhséin,
magh ina míne
tonna
ríghe dá chladh
gcomhronna.
2 Ní measda riu
roinn eile;
a-tá ó thús
aimsire
dá cheartroinn ar
chuan bhFódla
ón dual
eachtroinn d’fhurfhógra.
3 Mairid ar
sheanFhódla ó shoin,
méaruidh go
deireadh domhoin
dá roinn orra ar
a n-antair
gan phoing orra
d’iomarcaidh.
4 Do roinn an
caithmhílidh Conn
idir fhiodhbhaidh
is fhearonn
an breacmhagh
fíonmhar ar fad
is ríoghMhogh
neartmhar Nuadhad.
5 Tugsad éigse
uair oile
roinn cheart ar
chrích Laoghaire,
fonn úr as ar
ionchuir geall
múr do thiomchuil
an Táilgheann.
6 An tír i dtráth
a ronna
do fhéachadar
eatorra
is buga duas
fhear n-Éireann
cruas a gcean ’s
a gcaithréimeann.
7 Roinn óna
hoirrdhearc Ulaidh
tugsadh ar chrích
gConchubhair,
fuinn leathna ar
nach lamhair cion
i n-aghaidh
cheathra gcóigeadh.
8 Is eadh do
chuirsead ’n-a gceann
ceithre
hollchóigidh Éireann,
clár fóidshean
gealabhlach glan
cóigeadh
ealadhnach Uladh.
9 Gi bé riocht i
raibhe an fonn
do measadh gur
mheadh chomhthrom
Éirionnaigh agus
Ulaidh
ó chéimionnaibh
Chonchubhair;
10 Ní lia laoch
don leath oile,
ní lia ól ná
aonaighe;
lia don fhóir
oirrdheirc Ultaigh
ag toirbheirt óir
d’iomarcaidh.
11 Gach geall
fhuaradar Ulaidh,
gach seanuirrim
suasamhuin,
rachaidh geall ar
deaghbhladh dháibh,
fearr a
n-eangnamh a fhagháil;
12 Do bhí i
dtairngire a theacht soin,
táinig rí don
fhréimh Ultaigh,
do bhean d’fhóir
Gaoidheal a ngeall
fear rer
sgaoileadh óir Éireann.
13 A-tá ag
muinntir mhic Neasa
laochraidh do
lucht choimhmeasa;
a-tá thuaidh i
n-iath Uladh
triath do-chuaidh
tar Chonchubhar;
14 As
ghnáthaighid geall do chur
as mhaoidhid
macradh Uladh
mac Néill agus
Mná Midhe
slat réidh a-tá i
dtairngire.
15 Nír shuidh
samhail Néill Í Néill
do rígh i
n-Eamhain fhóidréidh,
port ar ar
shealbhaigh cairt Chuinn,
nó i dTeamhraigh
Airt dá n-abruinn.
16 Éanlocht a
earla chladhaigh
a fhad a-tá
thallamhain;
béim acht an
t-aoinbhéim ní fhuil
ar Ó shaoirNéill
réidh Fhrasaigh.
17 Ná bíodh gan
bheith ’n-a gaire
ráth Bóinne bean
Laoghaire;
ní táthuighthear
go dtí soin
máthairthreabh
Dhá Thí Teamhair.
18 Ná fágbhadh
fód gan iarraidh
do dhúthaigh
Néill Naoighiallaigh;
leasg d’Ó
dhaighNéill céim ’n-a gceann
réidh agus
aimhréidh Éireann.
19 Ná hanadh fós
go bhféagha
a diamhra ’s a
droibhéala;
ionghaireadh - cá
hinmhe as fhearr? -
siobhlaigheadh
imle Éireann.
20 Luaghaill an
leomhain bhuidhe
le a fhoraois ga
hionghuire
déanta do Niall
im chró gCuinn
tar a mbiadh dhó
dá dhoghruing.
21 Nach lamhthar
ar a lorg soin
léim na foraoise
fásaigh
is eadh do-ní an
leomhan lonn
seoladh fa thrí
’n-a tiomcholl.
22 A chonfadh as,
caor theineadh
rí na n-uile
n-ainmhidheadh
ní léir colg mar
a cholg soin;
céim ar a lorg ní
lamhthair.
23 An leomhan -
is lór do ghaois -
mar sin fheithios
a fhoraois
gan bhaoghlughadh
re a ré riamh;
d’aonmhunadh é
agus óigNiall.
24 Niall mac
Néill do-ní amhlaidh
re Fódla nguirm
ngealabhlaigh;
triall inleomhain
gun fhéinnidh
imdheobhaidh
fiadh finnÉibhir.
25 Lorg leomhain
leasa Oiligh
tórann tar nach
tiocfoidhir,
’n-a fhál gan
aondorus air
um chlár
gcraobhsholus gCobhthaigh.
26 Triallfaidh ó
táthar ’n-a ghioll
oidhre Néill na
naoi ngéibhionn
d’fhios Teamhrach
bothbhuige Breagh
sochruide
mheanmnach Míleadh.
27 A-táid ar tí
theachta a dtuaidh
ar gcruinniughadh
san chraobhruaidh
slóigh ullmha
neamhthacha neirt,
mearchatha
tromdha an tuaisgirt.
28 Lasfaid a
lanna greanta
ardóchuid a
n-aigeanta;
an mhearghasraidh
as mhó seadh
ceannlasfaidh a
cró coirrshleagh.
29 Táinig a
hEamhain innsigh
slóigh eile ar an
innillsin
- fa dána a
dtreoir i dtrodaibh -
i ndeoidh Thána
thángodair.
30 Gabhais
Meadhbh fa mór croidhe
lá catha is clann
Rudhraidhe;
gealltar
d’áiridhe an iorghuil
im Gáiridhe
nglainiobhraigh.
31 Re hucht
mhuinntire Meadhbha
tiomsoighid
sluagh seinEamhna
dronga fa doilghe
i ndeabhaidh
buidhne thromdha
a dtuaidheamhain.
32 Cuiris Meadhbh
d’fhéachain Ultach
mac Roth i riocht
iongantach;
an sluagh ar n-a
dhéaghain dó
le sgéalaibh uadh
do iompó.
33 Don teachtaire
ó tháinig soin
bean Oilealla do
fhiafroigh
na curaidh ag
tocht san troid
Ulaidh cá gort i
ngabhaid.
34 “A Sleamhain
Midhe” ar Mac Roth
“dochiusa, a
inghean Eachach,
cródha feadhmonna
na bhfear
meardhronga móra
Míleadh.”
35 “Tabhair mar
do togbhadh dhaid
a dtuarasgbháil
mar theagaid
slóigh
Chonchobhair druim ar druim
’n-a mbróin
chonfadhaigh chugainn.”
36 “I dtús cháich
do-chonnaic mé
sleagha dá silid
crithre
cuilg ghormghlasa
go ngalaibh
donnbhasa ima
ndorncharaibh.”
37 “Do-chonnac
bhós ’n-a mbrollach
bró sgeanmdha
sgiath réalltonnach,
bruit sróil
dathta ma ndrongaibh,
slata óir ’n-a
n-ursannaibh.”
38 “Dom aithne ní
fhuil duine
aca gan as
órdhuidhe
’s gan téagar óir
ar a fhult
budh dóigh do
bhréagadh bantracht.”
39 “A Fhearghais
mhóir Mhic Rosa
innis ainm na
feadhnasa
do hinnleadh do
chur na gcath
san mugh” ar
inghean Eachach.
40 “Teaghlach
mhic Fhachtna Fháthaigh,
lucht an earraidh
ionghnáthaigh,
fíorbhun na
faghla” ar Fearghas,
“ríoghradh chalma
cloidheamhghlas.”
41 “Sochraide
Eamhna uaine,
coimhthionól na
Craobhruaidhe,
na dreagain ó
Dhún Dealga,
eagail dún a
ndíbhearga.”
42 “Ní shaoilfe
mise,’ ar mac Róigh
“gé tú ag
tuireamh a dtionóil
a gcomhchalma
d’fhaisgin d’fhior
rothghabhla
gaisgidh Gaoidhiol.”
43 Seolfuidhear
le Niall a-nois
- bréagnóchthar
briathra Fhearghois -
a samhail nó
sluaigh as fhearr
d’fhoghail agus
d’uaim Éireann.
44 An chéadtoisg
cia nach cualaidh,
mó áiriomh a
n-athshluaghaidh
do-ní réalda
cinidh Cuinn
sa slighidh
chéadna chuguinn.
44 (a) Gearr an
chairde cuirthear air;
do-ghéana Niall
a-nallain
go ráith súlchair
Nuadhan Neacht
sluaghadh le
múchtair mícheart.
45 Líontar leo
Tlachtgha is Taillte,
is magh Uisnigh
abhainnte,
’s an port ’n-ar
sháith Tuathal teagh,
is ráith Cruachan
is Caisiol.
46 Líonfaidh Ó
Néill Nás Laighean;
fada ón tráth do
tarngaireadh,
tug i n-Almhain
éad ar Fhionn
géag do tharngair
an Táilgheann.
47 Craobh ón tír
do thaisdil Dia,
leag a hoirthior
na hInnia,
caor dhearg a
hiarthar Eorpa,
niamhthar le
ceard gcineolta.
48 Marcach thíre
na dTrí dTonn,
maraidhe mara
Lochlann,
lámh thréan fa
thoil gach dhuine,
do léagh ar sgoil
Sgathuighe.
49 Oidhre Néill
mhóir mhic Aodha,
gnúis dhíoghainn
mar dhonnchaora,
biaidh do roinn
fhaghla aga
a dtarla ag
cloinn Chearmada. Dá roinn.