Poem in printable PDF format
Daoine saora síol
gColla
[Knott, E.:
The Bardic poems of Tadhg Dall Ó hUiginn, Irish Texts
Society 22-23 (1922, 1926), poem 9]
1 Daoine saora
síol gColla,
onchoin leasa
Liathdroma;
doimh na
ríghealbha ó ráth Chuinn,
bláth na
fíneamhna a Fréamhuinn.
2 Manannáin
iarthair Eórpa,
síol glan i
gcriaidh chineólta;
laoich
mhéarchorra ó mhallBhóinn Bhreagh,
féathlonna
glanshlóigh Gaoidheal.
3 Foireann
chalaidh Chláir na bhFionn,
clann Israhél na
hÉirionn;
beag dtarbha
righe re a rath
gabhla Thighe na
Teamhrach.
4 Crithre
bruithne a beól cheardcha,
tonna doimhne
díleanta;
roibheithre catha
do chor,
clacha toinighthe
an talmhon.
5 Geine sochair
sluaigh Bhanbha,
dreagain lonna
lasamhna;
tearc ann
ionntamhail na bhfear
d’iompadhaibh
Ghall nó Ghaoidheal.
6 Ní chualamar
reampa riamh,
clann Cholla a
críochaibh Oirghiall,
clann ’na
n-aghaidh budh ionchuir,
nó a samhail ann
d’Éirionnchuibh.
7 Ní fríoth, ní
fuighthear go bráth -
gá dás bheith
orra ag iomráth?
na daghUlaidh ó
Bhóinn Bhreagh
baramhail dóibh
fa dheireadh.
8 Ní fhuil
d’éinsgéal orra soin,
síol gColla,
cinéal Eachoidh,
acht sealbh
Éireann díobh do dhol,
do bhríogh
céimeann na gcuradh.
9 Do léigsead
díobh dá ndeóin féin
síol uaibhreach
Eachaidh Doimléin
ríoghacht mhoighe
fochnaigh Fáil
ar shochraibh
oile d’fhagháil.
10 Atá riamh ó ré
na sean
sochair nach
éidir d’áireamh
ag trí
hOirghiallaibh fhóid Bhreagh
- tar cóig
goirmfhiadhaibh Gaoidheal.
11 Le rígh
Oirghiall, ’sní hé amháin,
guala ríogh
Éireann d’fhaghbháil,
measa leam é dá
hiarraidh -
an té dob fhearr
d’Oirghiallaibh.
12 Feadh a chuilg
’sa chruibh leabhair
uaidh síos gusna
saoirfhearaibh,
ag rígh
dhaoineach clann gColla,
’sgan aoinneach
ann eatorra.
13 Trian
eineaclainn, trian tabhaigh,
trian cána Chláir
Fhearadhaigh,
re a roinn
eatorra don fhior,
do chloinn
deaghColla dlighthior.
14 Dlighthear
dhóibhséin - dia do mhodh -
ó thá samhain go
samhrodh
ar chlár
Theathbha ó thoigh go teagh
a n-eachra a
gcoin do choinnmheadh.
15 Rí Teamhrach
an treas bliadhain
ní fhuil aige ar
Oirghiallaibh -
’sdá luaidheadh é
ní fhuigheadh -
acht sluaigheadh
sé seachtmhuineadh.
16 Giodh sin féin
d’fhiachaibh orra -
síol ríoghamhail
réadhCholla -
ní chuir fear
ceangail a gcuir
ar feadh earraigh
nó fhoghmhuir.
17 An crodh théid
ó dhuine dhíobh
ó thig sé ar
sluagh an airdríogh,
bídh d’eacht ar
flaithbhile Fáil
a sheacht
n-aithghine d’fhagháil.
18 Bó ar fhichid
do gach aoinfhear
ó rígh fhosaidh
fhionnGhaoidheal
ón tsluaighsin ag
triall dá dtoigh
riar do uaisligh
ó hEachoidh.
19 Tríocha colg
- ní comha bheag -
tríocha brat,
deich n-eich fhichead,
tríocha géirreann
sídh iar soin,
ó rígh Éireann
d’ó Eachaidh.
20 Tar crois
airdríogh Inse Fáil
dlighidh
ciontaigh do chongbháil
ríoghraidh
chiallaidh Chláir Eithne
bliadhain tar
cáir gcoimeirche.
21 Dá gcuirthi
coirthe ’na gceann
is eadh bhíos
d’airdrígh Éireann
luighe an
chiontaigh in gach coir
do chiontaibh
fhuile hEachoidh.
22 Adeirid
eólaigh fhóid Bhreagh
nách fuil ag rígh
Guirt Ghaoidheal
d’anáir acht
géill ar ghiallaibh
d’fhagháil ón
fhéin Oirghiallaigh.
23 Síol gColla na
gcolg slisgheal -
dlighthear bhós
dá mbráighdibhsean
bheith ag crúdh
chomhairle cáigh
rún a
n-orfhuighle d’fhagháil.
24 Gan bhais
dtana, gan tracht mbuinn
i slabhradh nó i
n-idh iaruinn;
gan chneas bhfir
i gcarcair chlach
don mhacraidh ó
thigh Teamhrach.
25 Ní dleaghar
iarnach orra,
bráighde sleachta
saorCholla,
acht bheith fa
réir do chead cháigh,
ní beag a ngéill
do ghabháil.
26 Earradh flatha
leis gach bhfear
ó rígh Theamhrach
ag tilleadh
le hOirghiallaibh
na bhfleadh bhfionn
tar
troimghiallaibh fhear nÉirionn.
27 Ór dhóibh ar
dhornchlaibh a lann,
ór ar chiomhsaibh
a gcathbharr;
bráighde an
tslóigh ó bhraonráith Bhreagh -
do chaolshnáith
óir a n-eirreadh.
28 Oirghialla is
uime adearair
riú do ghnáth tar
Gaoidhealaibh
ór corcra is
glais dá ngiallaibh
ag tochta ar ais
d’Oirghiallaibh.
29 Ní bhí leó a
urdail acht d’ór,
ó rígh Éireann ag
iompódh,
cinn a bhfagha,
suaine a sleagh,
nó truaille tana
a dtroigheadh.
30 Le síol gColla
na gcorn sliom
coimhéirghe ó
fhearaibh Éireann -
laoich ren
soidhéinmhe síodh ban -
coimhéirghe
dhíobh ní dleaghar.
31 Gan chor
láimhe i labhar óir -
ó rígh Éireann
uair d’onóir -
ní niamhthar bhós
bas ná bonn
ar tós as nó go
n-ionnlonn.
32 Ní dual thrá i
dTeamhraigh na ngiall
ionnladh re
n-airdrígh Oirghiall,
nó cor fir oile i
n-adhbhaidh
roimhe a dtigh an
tionnabhraidh.
33 Ní dhlighfeadh
airdrí fhuinn Bhreagh
suidhe go
suidheadh seisean,
ná éirghe ó
fhindigh don fhior
mílidh Éirne go
n-éirghiodh.
34 Trian Uladh,
oilltrian Connacht,
do réir mar tá an
tórannacht,
do chuid ronna ó
ríoghaibh Fáil
ag fíonfhuil
Cholla i gcéadáir.
35 Éirne is
Fionn, Bóinn is Banna,
’sgach tír dá dtá
eatorra -
fuinn chnódhonna
i ngealann grian -
tóranna
d’fhearann Oirghiall.
36 Tairnig
sochair síol gColla;
ní chuimhnigh
cath Liathdroma
ní dá bhfuil
uathaibh re headh
amuigh ar
Thuathaibh Tailtean.
37 Dá madh ionnus
é d’iarraidh,
ní iarraid na
hOirghiallaigh
na fiacha do
dligheadh dáibh
ó chineadh
Fhiacha d’fhaghbháil.
38 Ní díoth
cumhacht ná cuimhne
atá ar macraidh
Mhodhuirne,
sochair géag
mbarrghlan mBanbha, -
créad adhbhar a
n-anamhna?
39 Iomdha a
gcliaithbhearna catha,
iomdha a
n-adhbhair ardflatha,
sluagh mór
míonmhuighe Maighean -
lór líonmhuire a
laochraidheadh.
40 Gan iad féin
le a chéile ag cor -
adéarthaoi gurb é
is adhbhor
do thrí
sluaghaibh Cláir Chodhail
a gcáir uadhaibh
d’anomhain.
41 Maith an fáth
do theacht re a dtreóir,
síol Eachach
déadla Doimleóin -
síol gColla ’na
dtrí treanaibh
rí orra ar gach
éinfheadhain.
42 Rí ar shíol
Mathghamhna ó Mhuigh Rath
rí ar shíol Maine
mheic Eachach
rí ar
Mhanchachaibh na bhfeadh bhfiar
do ghlanchathaibh
fhear nOirghiall.
43 Éagóir atáid
na trí rígh
ar shíol gColla,
is cúis dimbrígh;
bheith ar sgáth
n-aonduine is fhearr
d’aoghuire ag
cách go coitcheann.
44 Maith do
ghéabhdaois clann Cholla,
’na dtrí cathaibh
cudroma -
fian tolcha
braonuighe Breagh -
aonduine ortha
d’oirdneadh.
45 Dúthaigh
dhíleas chlann gColla -
tugaid na trí
ríodhronga
ríghe an chláir
ghoirmghrianaigh gil
ar láimh
Oirghiallaigh éigin.
46 Créad nách
creidid clann Eachach
do rígh cródha
cheirtbhreathach,
nách biadh céim
d’iomarcaidh air
ag fréimh
iongantaigh Fhiachaidh.
47 Trí saorchatha
síol gColla
toghaid éinrígh
eatorra,
do réir ghaoise
agus ghliocais,
do réir aoise is
oirdhriocais.
48 Gá dás dóibh
gan dol ’na ucht -
Cú Chonnacht mhac
Con Chonnacht?
géag shaoracla
Thighe an Trír
bile caomhanta a
chiníl.
49 Aonmhaor
tabhaigh na dtrí gcath
rí firéanta Fear
Manach;
troigh mhálla
acht ag rochtain reann,
námha d’olcaibh
na hÉireann.
50 Cú Chonnacht
Óg Mhág Uidhir
sgiath fhosgaidh
dá fhoghluidhibh,
sinsear síol
gColla Dá Chríoch
orra a síodh,
orra a n-eisíoth.
51 Éinlíog
lóghmhar Leithe Cuinn,
eighre Duinn
mhóir mheic Domhnuill;
fear nár mheall
duille an domhain,
buime is fhearr
don ealodhain.
52 Comhairleach
cogaidh chláir Bhreagh,
ceann síothchána
sluaigh Gaoidheal;
rí is fhéithle ag
finnfhearaibh Fáil,
cinneamhain
bréithre Bearcháin.
53 Bhar dtrí
catha, ucht re hucht,
teagaid i ndáil
Chon Chonnacht;
slóigh mhóra
mhaicne hEachach,
aicme cródha
ceirtbhreathach.
54 Is í is meanma
ag mac Siobhán,
ar dteacht na
dtrí ríthionál,
dol do
choimhfhéaghain Chláir Néill,
foighéanaidh
dáibh is doiséin.
55 Mac Con
Chonnacht mheic mheic Briain
aitheónaidh fear
a finnChliaigh
’na cheinnbhile
os cionn bhur gcath,
a dheirbhfine
fhionn Eachach.
56 Ó thus go
deireadh domhain
ní fhuighthi, ní
fhuarabhair
rí is fhlathamhla
iná an rí riamh,
a thrí hathardha
Oirghiall.
57 Mac Siobhán is
Con Chonnacht -
cia an rí is
cóir ’na chonchlannacht?
rún rér dheiligh
a dhocra,
glún deiridh na
daonnachda.