Poem in printable PDF format
Deacair
comhaireamh a chreach
[RIA 645
(24/B/27), 266]
[An English
translation of the poem is written on the facing leaves of the
MS]
[Deibhidhe, Dán
Díreach]
Blogh do
Chaithréim Donnchaidh meic Ta[i]dhg Ruaidh [Uí Cheallacháin]
annso síos
1 Deac(h)air
comhaireamh a
chreach
O
Ceallachán céimairmheach
a-ta
róin ríomh a
shiubhal
gníomh as coir do chuimhniúghadh.
2 D’iomad a
chreach os a chenn
ni
cosmhuil uile a n-áireamh
dul
’na seilbh do dhénamh dhamh
feidhm ’na dheghaidh is docar.
3 Níor ghar a
n-aireamh uile
creacha Coise Carrthuighe
mor
mbo gan cheilt ’na chreachaibh
da
mbreith do ó
Dheiseachaibh.
4 Do chuir Muigh
Dile air dith cruidh
(i)’s
Oilen Muireoige ar
mad(h)uin
Ard
Ferta do airg go
sal
ón
Aird Creachta go
Casan.
5 Do creachadh
leis léna mhór
Coill
na Tuirech le a thrómshlógh
Sron
Chaillige do chreach sin
maille re a chreich do [chosain?]
6 Béal Átha an
Cháolaigh do chreach
Coirce an(n)
Bhuidhe cuaird
airmheach
berta
Dhonnchaidh as diobh sin
gach
gniomh ordhreic do
arduig[h].
7 Baile Í Baoi
gan chródh do chuir
do
chreach Caislean an Grásuig
Ros
Meic Eoghain do
airg thiar
gan
bheóguin do airg Aird[...].
8 Sluagh
meic Oilen is ard
blagh
tar
Siuir soir mar do-chuadar
laoich fan gcradh
nar dhrodh
dannair
mar
lámh toir a tto[......].
9 Cill
Teighnein do
loiscidh leis [268]
gniomh is mor é re
aithris
sí a
bhfoilmhe mar chách do chuir
Rath
ó nGuibhne do dhíthigh.
10 Go Sliabh na
mBan
bFhionn do
ar ndul
sluagh
Donncha[i]dh dána
an siubal
o
dhruing
mur do chreach gach
cuan
creach a gach druag[.......].
11 Creach mhor o
Lios Rúanach rug
ní
cosmhuil damh a
dhearmad
Cill
Forghlan gan chrodh do chuir
comlom da gcur le
chreachaibh.
12 Cairgin na
Serrach mar
s[o]in
Domhnach Mór uaidh gan aonbhuin [leg. -bhoin]
creacha bó ar a
bre[i]th do
chuir
da
mbreith do ó na
Dumchuibh.
13 Tar éis
creachta críche Gall
’na
gcró catha ’na thimcheall
cáor
shluagh o Eallaimh do oil
go
n-eanguibh sróill re slóghaibh.
14 Coill na
Manach ga mo blagh
Magh
Caisil do chreach Donnchadh
is
Tuath Rois an uair eile
re
chois ua[i]dh go n-arg[...].
15 Crodh Cuanach
’na cheann do chuir
d’eis
an Aghasdar d’arguin
creacha Oireacht
uair mur sin
le
roinneart uadh da
n-arguin(n).
16 Drom Caoin ’na
labánach leis
Drom
Bainne biaidh da
aithreis
Ráth
an Bharraigh is dá bhlagh
sgáth
re nGallaib ui g[.....].
17 Creach Lesa
Laoich do (do) dhénamh
is
creach Chróich an
Phuirséaluigh
(i)s
Dún Déide re sal mur so
ní
rad breige na mbath[....] [leg. na
briathra?].
18 Cos Mhaoil
Chéirde as deimhin do
do
chreach agus Cloch
Gleannó
Ceann Sáile do
chreach ’san chéim
taille na gcreach a chathreim.
19
Gleann
Corbraidhe do
chreach [sin] [270]
ó
ttug mór chreach air maidin
tug ó
Thuínn Chlíodhna do
chródh
gan
bhuing diomda do
Dhonnchadh.
20 Le truime a
chreach fa cheim lan
do
bhí a mBealach na gCrosán
go
midin [leg. madan?] gidh eadh do an
gan
tegh (?) tar bagur biodhbhadh.
21 O Dhun
Úrlann taobh re
tuinn
do
chreach sé síos go Sionuinn
sliocht a fhoghla ó
muir go muir
comhla do chuir re
creach[aibh?].
22 O
Ceallachain na
gcolg sean
clann Uilliam leis
do lingedh
ní
thug síodh ’na ághaidh uaidh
crioch
gur
aghain an
athuair.
23 Ar
foslongport faoi do
chuir
d’éis
na gcreach dho do dhénamh
agaidh a gcathir Chinn Lis
linn is fachain da
aithris.
24
Musgraidhe Cuirc do
chreach soin
tar
eis Eatharlach
d’foghail
sith
gan uaim ana aghaidh
a
bfhrith uaidh ’na
n-easbudhaidh [leg. -aibh?].
25 SeanRathan
[i]san tír thoir
is
I(o)bh Faigthe uadh d’argoin
da
mbeth [word missing] ar a fheaguin
do
chreach Baile an Bhisdéluid[h].
26 Baile an
tseanChaislean roim
righ
do
chreach-sin da Choill Mabín
Coill
Clúana do chreach mur sin
a-steach uadha do fholmhuigh.
27 Mar cuis
diomdha ar
Dhonnchadh sin
tri creacha Cairge an Unnraidh
Cluain Dallain ’na ccenn do chuir
is
Ceall Ghallain uadh d’arguin.
28 Ní bfhuill
aonbhaile as derbh
dhuinn
náchair chreach do chloinn Ghibúinn
ní
beag liom a
ndaileamh dhe
ní
bhem da n-áireamh
[uile?].
29 Baile
Meic
Patraig (ro) thoisg
the [272]
ar
gcreachad[h]
Cathrach
Druinge
Magh
Chroine do chreach gan bhoin
gár
chóire creach da
chreachaibh.
30 Dun Guillen
gan chrodh do chuir
Baile
Í Ghlaisin le a ghasra[idh]
sliocht a fhóghla
ar fedh an fhuinn
tarla
gur leam[.......... ...].
31 Baile ideir da
Abhainn
creacha mionca
ar
mhionMhanainn
an
Chloch Liaith do lomadh leis
as
orrad d[....................].
32 [...ig] ó
cheann go
ceann
do
chreach-san mor chuaird aithghéarr
sul
fríth ám ar fhaire
a gceann
g[..............................].
33 [..... ... ]
creach
marr sin
do
chreachag leis Lis Fingin
da
sgéaluibh a mbeth gan bhoin
sa
nd[...............................].
34 Do airg sé ní
dheachaidh de
Caimthir is Cois Bhríde
mac Thaidhg an gach
tír ale
díobh
gur airg gach aonbhaile.
35 An
Seangharrdha fa toisg the
do
chreach agus an
Churr Bheithe
Insi
Í Chuin[n] do chreach (mar) sin
da
leath an fhuin[n] gur fhásaigh.
36 Creach do
Chorca Bhig do bhean
Ath
Fhada uadh(a) do hairgeadh
Át[h]
an Chairn do chreach ’na cheann
ní
creach gan ainm da
n-áireamh.
37 [...]
gcreacha do
dheanamh do
Cúil
Ceap is Caithir Móna
sliocht a rúin orra
do an
Cúil
Ó gCorra do chreachadh.
38 [Cill] Chua do
chreach mar sin
Cill
Uachtair Muighe
air maidin
Ceall
Tulach do budh tuar
cruidh
go
romhuch uadh dá hárguin.
39 Nior chumhdach
da gcreachaibh sin
[274]
ar
ndul dóibh fa Dhruim Finghin
le
tóir do cailleadh a gcrodh
dóibh
níor dhaingen air
Dhonnchadh.
40 Do loisg
Donnchadh ní dal sguir
Baile
na Marta ar
maidin
do-chua[i]dh go moch da mu(a)sgladh
an
Chloch fuair a forlosgadh.
41 Do-rine se
siubhail te
foslongphort feadh dha oidhche
a
nDrom Fhada is
ann do shuig
adhbhar aga ara
fhoghluibh.
42 [...]isdigh Ó
bhFearghusa
faoi
do
chreach-sin d’foghail aonláoi
mná
fer ag bual a mbasa
ar sluagh feadh O
bhFergusa.
43 AoibhMagh
Coille le cheile
do
chreach ger chúis
aithmhéile
níor
cosmhuil cur ’na chuinne
dul
fo horsuin nEochuille.
44 Oighre oiléan
na dtreas dte
do
chreach Ciarruídhe Chorcuídhes
s(h)luagh sin fa
tréan a dtrodaibh
le
sén da dtigh tangadar.
45 Ro dhíthigh
Donncadh ma(i)r
sin
Baile
Mhudain ar
madin
bith
aige a n-aghaidh a chen(n)
fada
a fhoghail da haireamh.
46 Do crech
Oilean Innsi
Duines
tug
leis líon a láochra[i]dh[e]
easbadh do-choidh ar a gcrodh
mur do chreach-sin
[leg. -san] brúaigh Bhanndon.
47 [Crio]c
Clairin do chreach go muir
Cill
Tinche is é do fholmhaigh
a
fhioch mur do
aghain air
c[rí]och gan fhaghail níor fhágaibh.
48 Creach mhor
don mhuintir do bhean
Inis
Chaoin do chreach se[i]se[a]n
an
bhean dubh do chuir gan chrodh
ní
bhfuil ar ndul do
Dhonchadh.
49 Cineal Aodha
nirbh fáth sguir [276]
Cineil mBéice uile d’arguin
Gleann an Cruim do
chreach mur sin
ar
mbuing da chreach do Chorcadh.
50 O Ceallachain
na dtreas dte
a
dtimchill chreach Ó
gCairbre
bro
laoch fá dána(dh) a ndeabhaidh
gaoth
ágha ’na n-eitheduibh.
51 [F]earrna na
soitheach mur
sin
sluagh mic Oilein
do fholmhaigh
tárla
mor n-edala ann
slogh
nar eadána a n-aonbhall.
52 [Ra]itír Í
Chearbhuil do creach
ar
n-arguin Insi
Geimleach
nior
bheith gan bhearnadh da gcródh
mur chreith [leg. chreich?]
Bhernadh na
mBráthar.
53 [Ra]th O
gCiabhadh do airg ann
creach throm ó Thuaith na nDroman
I(o)bh Laoghaire biodh ’na bla[i]dh
díobh
gach aonbaile d’arguin.
54 [A]g ro creach
on Chaislen Mhor
mac rí fa truime
tinol
riom
cean(n) do chuir ar
mh’aire
ar
bhen(n) do Mhuigh
Mhuisgruidhe.
55 Glean Fleisge
do bheir gan bhoin
Musgraidhe Luachra
leis d’argoins
an
Ghabháil Cham do chrech sin
do
bharr na gcreach do chruin[n]ig[h].
56 ...[e]
n-áireamh ní anfadh mé
m(h)einic do chreach Cois Mháighe
creach do gach baile do bhen
da
mbedh mh’aire ar a
n-aireamh.
57 [...]
dobharchon diothmhar dhe
is
Cois Chalaidh na Feirse
a
bhreith ar bhúaibh
’ga bhfághail
do
chreach ua[i]dh(a) go hursanuibh.
58 [ ...]
cuirinidhe do chreach sin
Ceall
Anntighearna
do fhalmhaighs
creach Enaigh ’na gceann do chuir
do-bherair geall da
ngniomhuibh.
59 [ ...]
an Dísirt
ar ndul do
[278]
mur chreachaibh
Cuala is Ochto
mac Oilean a n-uair
na gcean(n)
an
t-oiléan úadh do hargeadh.
60 [ ...] da
n-áireamh uile
creacha criche Chiarruidhe
an
chríoch do chuir as a cruth
a
bhfuil da dtíth [leg. dhíoth?] re Donncadh.
61
[Ris]derd Paeir
buan a bhladh
is
maith f[h]uair é re marbhadh
do
bhí do chonfadh áigh air
nar
doigh Doncha(i)dh ’na deaghaidh.
62 [ ...]
Urmhumhan árd an sdair
mur chách ní mór
nar maidhmadh
do
ghaibh sé siobhal roimhe
is é
a n-ionnad
iargoile.
63 [ ...] Briain
is da blagh
do
chuir seisean ar siubhal
síol
mBria[i]n re
haoinfhear níor fhan
do
maoidhedh ’na ndiaig Donnchadh.
64 A-ttuaig iona
ruaigh dhes
a
mBealach Osbéid
uaithne
fríth
le toir fa cheann a
gcruigh
gurbh
fearr dóibh [.........].
65
[..............................]
ruag
ar Mhuiris mac
Tomáis
sgeal
gan cheilt is daoire dhoibh
eich
is daoine na nd[.........].
66
[..................... ...] glas
an
t-iarla is é ’na Shemus
le
neart sluagh do lathair leis
a-táthar ua[.............. ...].
67 Cródh
Mhusgraídhe beg da bhlágh
do
b(h)eanadh dhe le Donnchadh
beim
san gcrodh gur
doilghe dho
ar
mbreith ar oighre an iarla.
68 Magh
Dhonnchaidh dá n-airmhinn air
sgéal
ordhraic é fan [....... ...]
cuid
dá bhlagh é í(o)s da fhalaigh
do
gha(i)bh se [...................].
69 Magh
Carrthaigh Mór ga mo blagh [280]
cuid
da chlú a chur ar
siobh[al]
a
eich i(o)san deabhaidh dhe
beanaidh ar mbreith a bhuaidhe.
70 Ocht n-eich
deag do dhiogras sguir
do
bhean do mhac meic
Dhonnchaidh
ní
mór nar maidhmadh se sin
’sgan
é dana[................... ...].
71 Eogan
mac Taidhg b(h)eag
da bhuaidh
do
mhairbh a measg a mhorshlua[i]gh
re
trean orthaibh san
ionad
sen
Donnchaidh da de[imhnioghadh?].
72 Do bhí a mbun
Bhaile an Cholaigh
le a
shluag siubh(a)lach seanamhail
Ó
Caoimh airna bhreith a mbroid
gur sgaoil ó
bhe[i]th ’na
bhra[gha]id(h)
73 Sean
Ciarraidhech cuid da sdair
a
ghabhail de ní dheachaidh
marbhadh a bhuighne as bert áigh
ní terc
cuimhne ara chonmháil.
74 Brugh Mheic an
Chaim do chreach
sin
Ceall
Lúirighe Lios Tuathail
ní
rachadh acht sluagh
mur sin
fan
Achadh Mór ar maiden [leg. -in].
75 Baile Í
Chaolaigh a c(h)rodh do chuirs
Learg
Ó tTorna do dhíthigha
do-níd a sgar síthe ar siúbhals
cródh
críche do chruinniughadh.
76 Tug Ceall
Fhiachna a n-easbaidh cruidh
Ceall
Fhloinn is é
do fhásaigh
beart
fa-dera damhna
guil
Garrdha an Fhedha do fholmhuigh.
77 Crodh Dubhátha
an lá-sin leis
(i)s
ocht n-eich deg ó
mhac Muiris
tug
sé a n-ionnad
d’foghails
gurb é an siobhal
séanamhail.
78 O
Fhiannaid
ar an dtaobh
thiar
go
Dubhath do airg
d’áonrian
meraidh go brath ana bhlaith [leg. bhladh?]
fa[th] a deana[i]mh do Dhonnchadh.
79 Ath Te
agus Senbhoith mar
sin [282]
do
chreach is Cnoc an Iubhair
líon
cen do-choigh fa oireacht
nar
bhean toir ’sa dtoraídheacht.
80 An Choill Mhor
m(h)einic do chreach
ní
bhiam uirthe go
háirmeach
iomad
a mbuair dha mbreith leis
gach
uair mur chreith
[leg. chreich?] ón Chl[...].
81 Rug
Donnchadh mas doil[i]g dhóibh
creach ó coilltibh O Liabáin
níor
lean tóir da aithle air
da
aithne dhóibh ina ndeghaidh.
82
Drom Árd ’sa[n]
Cheapach da chreach
Baile
an Garrdha ’san Ghráinseach
brath
air a mbuaibh mur
tharla
go
Cluain Cath a cumarda.
83 Raith na Saor
do lomadh leis
Ceall
na Fioghnoige fagbhu[i]s
terc dhibh nachar
chuir gan chrodh
a
bfhuil don tir ’na timcheal.
84 I(o)bh
Connaill
mur do chreach
sin
sliocht a dhithe a
ndíaigh Donnchaidh
níor
mhaith an doigh déanamh air
tóir
da fheghuin do adhaimh.
85 Dun Cip
arna
creachadh dho
Caithir Easa Ath Daro
do
chreach Croma mur
an mBrugh
a
breith orra níorbh annamh.
86 Tulach
Orbhaidhe an fhóid te
Ath
Níd is Buaile Bhaile
Tulach O Bhín [leg. Bhinn?] blagh gan bhéim
linn da car ana
caithreim.
87 Gan aonbhaile
do dhul de
gan
creachadh do Chos Mháighe
tir
biodhbhadh do chu[i]r gan crodh
níor
sgu[i]r diomdadh do
dea[namh?].
88 Creach an
Duibheannain díobh
so
ó
Bhrugh Rígh rug trí chreacha
fa
Raith Chano(i)nn
do-chuaidh sin
is
rolom uaidh do fhag[aibh?].
89 Mac Ríain (?)
sa Dromain dos [284]
do
chreach agus Cnoc
Samhna
Dún
Crot is buille ar a
bhlagh
is
Cnoc Luinge do lomadh.
90 Do creach O
Ceallachain
s[o]in
is
Builgidin an Bhosga[i]dh
creach Aine le a
gcreich do chuir
ar
mbreith bháire(dh)
ar a
bhiodhbhaibh.
91 O Cill Mho
Cheallóg do bhean
creach is córa do mháoidheamh
dar
linne fa bhlagh gan
bhéim
cradh
na Cille ’na chaithréim.
92 [...]
an Ruighleigh beag
do bhlagh
do
chreach is Carruig Sidthaig
mac
Taidg i(o)s [gan?] aire air
Baile
an Aird no gur
fholmhaig.
93 [. ..]
Shiurdain ’na gceann do chuir
is an
t-Oispidéil d’arguin
gan
luagh agha da n-easbaidh
an
sluagh [................... ...].
94 Do
c(h)reachadh leis-sin Loch Guir
an
Conntaoi as cuid da
sgéalaibh
a
ndeóig a ghniomh ar Ghaillaimh
di[................................ ...].
95 [Caithir]
Gobain gniomh aighs
is
creach Chaisleán Ó Liatháin
Rath
Chormaic do chreach
mar sin
as
creach ordraic [...............].
96
[...................................... ]
Cill
Daighnín dó airna harguin
tóir
ag ceileabhradh da
[.....]
[....................................].
97 [Creach?]
Thigh an tSeiscinn
teas tug
creach bó is baile Bhódug
an
Choill Mhór gan chrodh do chuir
nior
lor gan chor ’na chárt(h)u[i]g[h].
98 [ ...t] an
Bharraigh toisg the
crioch Bharrach do airg uile
[............] go mall a-muigh
gan
oilean ann nar
fholmhaigh.
99 Baile an
Curraigh do chreach dhíobh [286]
Dun
Céidil is Cill Cuirchin
creach do Léim Lára do bhean
do
budh céim dána a dhéanamh.
100 Baile [na?]
Cloiche as derbh
dho
do
loisg é a gceann a
creachta
[......] thuinne as
a crodh do chur
a
luime ar ndul o Dhonnchadh.
101 [Ní?]
cosmhuil nachar creach sin
Ceall
na Mallach uair éigin
[sc]uain air a chreachaibh níor chuir
go
ndeachaidh uaidh air aireamh.
102 [G]arda a
gcaisleanaibh do chuir
ar
comair chloinne an
Bharraigh
[slu]agh Dhonncha[i]dh ann re n-aghaidh
mall
orthaibh ag anamhain.
103 [Baile] an
Chaisleán do chreach sin
Barraigh ann
agus Roisdigh
[a
shl]uagh ar ndul go dorus
gan
sgur uadh le hurúghas.
104 [Creach do]
Ghleannamhain
gníomh aigh
mor
mbó ’s do Bhaile She[a]áin
Móin
Ainmne as a cródh
do chur
a
bfhailme ar ndul ó Dhonnchadh.
105 [Baile] Atha
hUbhla mar sin
Baile
an Droichid do d’arguin
[do]
cuir an chreach-s[a]in re rádh
easba[i]dh cruidh ar an gComan. Crioch...