Bardic Poetry Database

[Anne O’Sullivan and Pádraig Ó Riain, Poems on the Marcher Lords from a sixteenth-century Tipperary manuscript, Irish Texts Society 53, 1987; no. 4]

[Elegy for Philip Hackett or Ballysheehan]

1 Decair comhall don chumhaidh,

mór fhásas dá hurchradhaibh;

nech dí a-réigin nach rachadh,

ní héidir í d’imachar.

2 Fulang m’urchra ní héidir

gach laí ar uaigh an Aicéidigh;

tug soin don chraidhe cobhair

a foil d’aire ar m’osnadhaibh.

3 Barr ar a chumha do chur,

dúinn nírbh fhuláir mar ollamh;

a mhoirn dom bhreith do-beiredh,

a bheith oirn ní airighedh.

4 D’éis a bháis dámadh beo sinn,

marthain ’na dhiaidh ní dhlighfind;

táebh re brón dá mbé in cridhe,

ní lór é mar aithrighe.

5 Adhbhar mo dheor do dhonnadh,

tásg Filip mar fuaramar;

dá sgélaibh mar do sguir sinn,

do mhuidh dar ndéraibh díghinn.

6 Mé gach énlá ag caí chraidhe

ar uaigh deighfhir ar n-ainme;

biaidh ar son gan dul di,

a chumha gan dol dín-ni.

7 D’éis Philip ní fearrdi mé!

súil ar áeinní dá aíbhne

ní bhí go silledh na súl;

ní nár cinnedh do chláechlúdh.

8 An feadh do bhí ’na bhethaidh

tug damh muirn tar Muimhnechaibh;

an té dá tugas mo thoil

is é rugas do roghain.

9 Do lín brón na dúili de,

uisgi, talamh is teine;

do thuig mé ar sgaíledh a sgél

gur caínedh é agan aiér.

10 Mac Áine nár eitigh sgoil,

adér reis rádh gach eolaigh;

“cobhair dom uillind ar t’fhert

luighim oraibh i n-áeinfhecht.

11 Tic le truime do phudhair

toirsi ar chách fa chédchumhaidh;

ben ar t’uaigh gan chabhair caí

anaidh re huain an athlaí.

12 Nír fhéd mé do mhuin chraidhe

cosg áenlá dot eolchaire;

do bhí ar m’úidh bhar n-uagh d’fhéghadh

dúinn gér thruagh in taighéradh.

13 Nír shaílidar gasraidh Ghall

go faghthaí in uair-sin t’élang;

truagh a’ choir a ratháith ribh

do ghoin d’fhagháil i n-aisgidh.

14 Craidhe tar ais nír fhéd mé

ód fheart-sa, a oidhre Áine;

ar súil do-chuaidh do chobhair,

dúinn ar th’uaigh ag anamhuin.”

15 An brón dar sáebhadh fa sech,

narab ingnadh le háeinnech;

ní chuirim féin é i n-ingnadh,

mé dom chéill ar cheilebhradh.

16 Im chraidhe co ndechar di

méraidh a chumha coidhchi;

“a fhir do choisg dá chumhaidh

gan toisg ó thigh tángabhair.”

17 Anmhuin air is éigin damh

ó thugas, truagh in cogadh,

neart ní fhoil ar an éigin,

mo thoil d’fheart an Aicéidigh.

18 D’éis a bhaile ’na mbídh sinn,

ceol eile in uair do-chluinim,

suirghe rem dheoir do dhonnadh

cuimhne an cheoil do-chualamar.

19 An chliar do clecht ina thigh

a’ techt dá fhis ar uainibh;

’ma techt don sgoil d’uaigh Fhilip

a toil uaidh ní aithrighit.

20 Guais oirn-ne ní raibhe riamh

go marbhadh meic mheic Uilliam;

ar ndáil áeinfhir i ngort Ghall

Gáeidhil ag tocht ’nar tiomchall.

21 Dá mhinca do thiucfadh dá thigh

do mhoitheóchadh uadha ar éigin;

ar lia mo sheise shuidhim,

cia meise ó nach mothaighidh?

22 Mairg trén nach tabhair dá aídh

bláth na hóigi ó nach intaíbh;

fa-rír, ní móidi mharas

óigi in rígh ’ga rabhadhas.

23 Dámadh ingnadh ní fa nimh

do mhírbhuilibh Dé dhúiligh;

dom ingantaibh gan é ann

is ré imarcaidh agum.

24 Anmhuin uirre ó nóin go nóin,

gé fuair ollamh mar anóir,

tearc fear fuair, ach ar éigin,

a sheal d’uaigh in Aicéidigh.

25 Fágaid fa úir Chaisil Chuirc,

dé Domhnaigh, in t-óg ordhraic;

ni dhlighidh gan déir nDomhnaigh

féil Fhilib re ollamhnaibh.

26 ’Na linn bhróin is-tigh fam thuinn

deora fola go ferainn;

tic dím in dearc dá dhonnadh

feart in rígh ’gá robhamar.

27 Meath do chnuas na crand toraidh

do-ní in úir ainnamhuil(?);

bláth Bhanbha ag dul i nduibhe

a’ cur anmha im eolchaire.

28 Druim do chur reisin cumhaidh

ní héidir dá ollamhuin;

cliar gach laí go feart Filib,

reacht na caí ní chuimhnighid.

29 Mac Pádraigín na peall sróill,

a bhás do ísligh m’anóir;

rachaidh sé ar dháerthuirsi damh;

dob é áenchuisli mh’anman.

30 Ar chúl do-chuaidh ar menma

ar clos táisg mo thigherna;

treisi meisi a-né ná a-niodh,

an té bhus treisi tuigeadh.

31 A bhladh ar Fhilip ós aird

’s a’ t-Iarla re hucht Fhidhaird;

gur an ar áth in bhaile

nír ghabh roimh cách corraighe.

32 Baile na Cloichi, is céim áigh,

do losgadh, le géig nGabhráin;

tic maídhemh a dhíth damh-sa,

sgaíledh dá fhích oram-sa.

33 Rug Pilip re techt dá thigh,

do shluagh romhór in Róistigh,

mac rígh fa dána i ndeaghágh,

brágha do Shíl tShúilleabhán.

34 A chuimhne dín-ne do dhligh,

lá marbhtha mheic Mheic Shíthigh;

fuair do bhladh in tachair tug

gurbh achain damh a dhearmad.

35 Gé do mhadhmaigh i measg tiar

gallóglaigh Aicme Uilliam,

do bhí a chrú fa chuing chogaidh,

gur thuill clú ara chomhragaibh.

36 Pilip Acaéid an airm chuirr,

lá troda Cille Cumhaill,

ar mbeith dóibh i n-éigin ann

céidfhir do fhóir ar Émann.

37 ’Do chródhacht do-chuaidh ós aird

lá eile i n-ursain Fidhaird;

do lig cách re aire ort,

áth in bhaile do bhárdocht’.

38 Ar Philip a-tá i ngach tír,

lá deabhtha Dhúna Chairín,

go tug maidhm rígh le ruagaibh,

dar lín d’ainm an imruagaidh.

39 Baile in Ghronta, fa táem te,

Baile Uadag, uair eile;

mór fer dar cuiredh i céill

tuiremh a chen ’na chaithréim.

40 Mór in chuimhne a chur i suim,

a chródhacht re cois Émainn;

domh ach gidh éigin dá éis,

sgor ní héidir dá fhaisnéis.

41 Ar bhen do bhuaibh dá fhaghlaibh,

dob fhada i n-énmharbhnaidh;

dá cumainn mo chuimhne féin,

duilghe a cumaim dá chaithréim.

42 Gach ainbhreath dá rugas riamh,

ó nach mair mac meic Uilliam,

fiú ar moirn-ne do bhreith bhroide,

do bhreith oirn-ne is usaide. D-e-a-c-air- c-o-mhall.