Poem in printable PDF format
Do thuit a cloch
cúil d’Éirinn
[RIA 2 (23/F/16),
‘O’Gara’, 159]
Eogan mac Donnchadha Í Dalaigh cecinit
[Rannaíocht
Bheag, Dán Díreach]
1 Do thuit a
cloch cuil d’Éirinn
cúis
osna dá gach áoining
tearc ’na dhiaigh
bús díth d’Éirinn
crích
Fheilim fa chíaidh cáoinim.
2 Clach chúil an
[......] Chéin-si
mo-chean dan huir a
húir-si
a
clódh a ccath ní fúair-sí
Rómh
na huaisle an chlach chúil-si.
3 O tá
ar chléir Mhumhan
maoithbreth
ní me
as lugha do leirchreach
mór
ní as ar dáigh
ar ndlúthbhrath
cúlchlach cháigh gurbh í mh’éinchreach.
4 O tás fa
fhúarbhrat úire
dá
bhás do bhuaidhrigh
Éire
cóir
rath ar an úir
uaidhe
clach
bhuaidhe chúil na cléire.
5 A ndheoigh
chloiche chúil Ghaoidheal
ní
tuirsi rúin do-rinneadh
lór a
aibche fúair
fuaradh
uabhar sluaigh
mhaicne Mhileadh.
6 Cith tuirse
thíar ar
bhfearthuin
a
thuirse as cían bhus cumhuin
do
bhí a ndán dó nar
imthigh
gur thimchil so
clár
Cobhthuigh.
7 Báidh máoithe
ag mnáibh na Sbáine
ris
na mnáibh o Bháoi Bhéirre
as í
an cháoi ’na cáoi fhíre
cáoi
an tíre nách í Éire.
8 Tuirsi in gach
crích do choimhleath
ón
crích-si Chuirc mic Luighdheach
dob
fhiú an gháir do
bhí a mBreadhmhach
a
tteannghuth cáoi ag
mnáibh Muimhneach.
9 Fir Shagsan
mar fhuil
nEoghuin
ag
cur dhatha ar a
ndhéaruibh
do
chúaidh síad tar
chéill ccáoinigh
Gaoidhil féin íad ar fhéaghuin.
10 Do leath sgíos
’na sgíos fhíre
fedh na ccríoch
nach í Éire
laoich gach láoi a ccéin dhá cháoine
nach
dáoire d’fhéin Bháoi Bhéirre.
11 Tárla a thús do mhuigh
Mhumhan
túr
an uilc ann gach
ionadh
léan
fíre dhó nach deiredh
díle
theineadh so ar
siobhal.
12 Ar n-áonsgéal
faghla fíre
áonlean don Bhanbha as búaine
go
rug teas búaidh (ar) in béime
ní
bfhúair Éire an
treas trúaighe.
13 Sgéal oireas
d’oighre Domhnuill
ar oighidh oighre
Cearbhuill
ag-so
an sgéal nach sgéal n-iomruill
dioghluim sgéal is do dhealbhuim.
14 Diarmuid airdri(gh) an chlair Chein-se
mairccdhith don
dáimh as dísle
bás
eile ag búain rear
mbáis-ne
fúair airse theighe an trir-se.
15 Nír sháor sin
gan é d’oighidh
nar loigh
ar náomh ná
ar
neimhedh
rí(gh) do thúa[i]r
moir dá mholadh
fúair goradh a
ttoigh theinedh.
16 Cloch chúil na
hÉireann uile
ón
léimghearr lúith mo
(?) chroidhe
cóir
a líodh gur loisg teine
mur toisg eile
an ríogh
roimhe.
17 Losgadh an lá
do cinnedh
mur bhás d’urra na
n-urradh
mur
an Tráoi an tann do
lingedh
do
bháoi an cinnedh
ann ollamh.
18 Ní hé an
céidDhíarmuid
cháoinmuid
éinDiarmuid
don chléir
cháoimhnuid
sgéal
lúigh fá-ríor ní iarrmuid
Diarmuid dhiobh
dúin is dáorbhruid.
19 Mac Domhnuill
deaghmheic
Cearbhuill
nár fhoghluim
eangnamh
neimhghill
dhá
sgéal do dhiall re doghruing
da
lean conchluinn
d’fhiadh Féilim.
20 Ní
fhuair orchruidh
fhíre [word missing]
go
dul choghnuigh chúain Bheirre
ní
sgéal go húair na
háoine
léan
dáoine dhá bfhúair
Éire.
21 Rioghruidh
Banbha an fhóid fhéarbhuig
’na
dheóigh ní r(i)oghlan riaghluid
nír
sgar rí re ráith
rioghBhluid
budh fíorbhruid
ghnáith dhí acht
Diarmuid.
22 Búain mhaicne
Mogha Nuaghadh [160]
braitear orra tré
áoinfhear
teas
smóil a-níar gur
nuaghadh
nír
fuaradh ríamh glóir
Gháoidheal.
23
Leighthar croidhthe
dhá cumhaidh
eagar brisde
ar gach buighin
tonn bhróin do
theacht ó
theinigh
beart
as deimhin d’fhóir Fhuinidh.
24 Ní
fuighthear d’éis
ar ndeighrigh
’sa
threighe uile iomlán
céile
dar chóir a
horlámh
comhradh óil Éire d’iomradh.
25 Ní béim dhamh
ó tá a ttallamh
mé ag
cách dom chur a neimheadh
mur
sin a-tám dha thoradh
folamh lámh ó thigh theineadh.
26 Do-ním na
huile airghe
a
ccrích ní curthar
m’fhuighle
mór
do bhí ar bheirt na
coinnle
sí
óirne ag ceilt ar
ccuimhne.
27 Do bfhiú
ar ccúaird fhada áoibhinn
d’athghul ar
h’uaigh go tteighim
fa ró
bróin acht gé
bhúalim
tuairim chóir dhó
ní dhéinim.
28 Tuguis damh an
bhreath oruibh
an
ainbhreath dhamh is danoimh
ní
lór úaim acht díol
doiligh
bíodh
h’oighidh úaim ’na aghoidh.
29 Gan sean na óg
ré aireamh
acht neach
dar chóir do
cháoineadh
an
teas rucc ort at eanar
tug
téaghadh ar ghort
Ghaoidheal.
30 Gé tá do dhul
’na dheimhin
nír
chóir a chur fád chomhuir
nach
mar tú 7
tú dh’oighidh
clú
oinigh do an oruibh.
31 Rug lá
tréigthe ar an
ttromdháimh
gan
aoinneach dháibh fá
ndoirbhréir
a
Éire as úair dá
sheanmóir
fuair seanRóimh
t’fhéile oilbhéim.
32 Geall gad chlú
feadh gach innse
beag
narb fhearr
an chlú
chuimhse
misde
a méid teacht
tairses
tearc taidhbhse
téid gan tuirse.
33 Do chumha
ar chrích na
Sbáinne
an
Mumha dhí ní dáoire
féacha leat í agus Éire
Béirre ós í as ceap dhod cháoine.
34
Teacht aoidhe uirre
as iomdha
thuilleas dá ccáoine colbha
mic
ríogh gan bhúain re Banbha
síol
Sadhbha ar h’úaidh
ní hollmha.
35 Ainm cosbhuil
dí go dílinn
féilr chrosda chríche Féilim
go
ttug léan d’fhéin gach éanfhuinn
féil
Bréanuinn
nar fheagh
dh’Éirinn.
36 Luaith do
cinnedh
’nar
ccuinne
ar mbúain ré
crithir choinle
táinig rinn a
raoinn mhoirne
raoinn dhoilghe do
fhill oirne.
37 Bíth sbéir
nách solus soiléir
a
bfhogus don ré roláin
gnáth
an teann ag
túar anshóid
fearr an onóir f[h]úair d’fhagháil.
38
Sgurthar feasda le
filidh
ní
bfhuighe fear a
fhuiridh
cóir
boing chéile do chabhair
soraidh d’fhéile fhuinn Fhuinidh.
39 Búain
ar
Éireann(a)chuibh
úaidhe
an
éindeacair
fuair Éire
an
sáor do bhúail ar
mbeói-ne
cráobh fheóighe úaidh an fhéile.
40 Tráigh
ar na tturnamh a
toruighs
bláith ní dubhradh gur dhuinidh
mór
bhfáth fár olc a
oighidh
tocht oinigh
ar chách
cuiridh.
41 Ní
tugthar seóid
tar sáile
’na
dheóigh gan dul a ndáoire
mur
tá connradh chúain
Béirre
fúair Éire congnamh
cáoine.
42 Dún Báoi na
seanbheann
síodha
neimhghearr
sgáoiltear a
sgéala
tonn bhróin
ar mboing a
bríoghdha
a
róimh fhíona fhoinn
Eanna.
42 Ní
trath dúas
d’íarruigh
d’fhilidh
Díarmuid
úainn ar na oighidh
do
bhean dom ghul a gheimheal
dul
deiredh
fhear an
oinigh.
43 Méala
an sgéal dháibh
fa-deara
nach
áil déar
acht déar fhola
’na
linn láin an lá as
lugha
cumha
a-tá ar mhnáibh ó Modha.x
44 Caithir Íona
an ógh neamhdha
re
n-íocthar cóir
ar ccabhra
giodh
bé as tóir ar tí
mh’anma
tarla sí
ar chóir
ar ccamhdha.
Do...