firstLine"; ?>

799. Docair cur le deanamh na daonachta $
Length: Middling 21qq
Certainty: 4
Period:
  1. 17th mid
  2. 17th ult
Areas:
  1. Ulster
Classes:
  1. eulogy mp
Manuscripts:
  1. Sir Con O’Neill’s MS (Eigse xiii) 1681
Motifs:
  1. envoi to Mairgreag ingh. Aodha
  2. imagery for patron (luibh cabhra, craobh)
  3. praise of personal appearance
  4. patron’s feasts
  5. poet’s blessing
  6. Function of poetry
  7. liberality to poets
  8. prowess in war
  9. English conquest of Ireland
  10. cooperation between Irish and English
Poet Christian Names:
  1. Diarmaid (Sir Con O’Neill’s MS)
Poet Surnames:
  1. Mac an Bhaird
Patron Christian Names:
  1. Mairgreag ingh. Aoidh
  2. Tomas & wife
Patron Surnames:
  1. Ag, Hogg (?)
Apologue Subclasses:
  1. Tromdamh Guaire
Meter Vars:
  1. droighneach
Poem:

Poem in printable PDF format

Docair cur lé déanamh na daonnachta

[Sir Con O’Neill’s Manuscript; National Library Microfilm NLI Positive 6671, fol. Kr]

Diarmuid Mac in [Baird]

[Droighneach, Dán Díreach]


1 Docair cur lé déanamh na dáondachta

gá haoinfher saoghalto do thoil a tábhachta

dar chóir buing lé sgaoiledh a sgíamhmholta

cúing as ríaghalta do gach áo[i]n[fhior] dá árrachta.

2 Dúain fá réir a gníomh aga gérfhaire

más fíor do gach sgéaluighe as dim lé dáoroire

ag so na fúighle lé bfhogh(th)ar gach fáidhfhile

is dá duilghe d’áiridhe ómhan gach aonduine.

3 Ní bég in céim freasdail a furnaídhe

bein dá hurbhuidhe is deasgaidh doirbhdhighe

as cuing í nach éidir dá hionmhuine

buing dá hionghuire gan ní éigin [d’]oirbhire.

4 Ní mór gan teacht as-tegh dá tarbha-so

bhan ghort mBanbha-so fedh na foghla-sa

gníomh foirfe ’ga ttárla troimgheasa

dámhna doilgheasa choídhche a comhdha-sa.

5 Tárla áon dá cur as a cróilighibh

búdh fóiridhin tsháor do mhagh mionOilid[h]

maith an t-am(-sa) don trían-sa thúaighemhain

do shlúaighfhedhain Gáll ’na íarsma fhíoroinidh.

6 Tomás Óg in g(h)aothmhac geanamhuil

bhá fhód Feradhuigh ní m(h)aothshlat mhionfhiod[aigh]

éarla cláonnocht dar dhíall d(e)aghUla[i]dh

in dáondacht ar aradhaín ’gan fhíal iniomuil.

7 Ní mór do chách úadha ag anamhuin [Kv]

fáth rámholaidh arin ccuanna ccenamhuil

tárla ’na ráon ar cenn gach comhadhuigh

in chráobh fhóghamhair óna gérr gemhadhuigh.

8 Croidhe férrdha don fhéile is énaltra

menma shéaghanta ar ccéile cáomhanta

cuirther lé tréighibh in fhéil aoibhealta

sgéimh náoidhionta ar dhéinimh na daonnachta.

9 Ní gníomh falaigh don chraoibh is comharligher

do tháo[i]bh coirmfhéile nir tabhuigh tromnáire

fada ar cuimhne an sáorfer sean(g)Ghúaire

Gaoidheal dar deghbhúaine dailge [leg. duilghe?] na doirbhdháimhe.

10 Béaraidh an t-ainm-sin gan chíaigh aga cháoimhfhine

a ndíaigh in dlaoibhile nar fhoillsigh áonoire

bíaigh iomrádh lé ríar gach ródhuine

fá iath ccnobhuidhe fhionnbhán Laoghuire.

11 Is cuid dá mhíanuibh mar obair d’áiridhe

ráidhbhile tobair ’gar chían ar ccéilidhe

a thoil féin d’fhoghbhail do gach áonduine

do chéim in tsháorruire connmháil ar ccléiri-ne.

12 A labhram sunna budh sgéal sgíobhionta

dér dhilionta urra gach áondroca [leg. -docra]

budh léir ’na cheimibh sáora súaighenta

núaberta cáola re déineimh daonnachta.

13 Búdh híomdha thrá ag tríall dá thárr[th]achtain [Lr]

clíar le gnáthmholtuibh gach lá da lúdhrochtain [leg. lúth-?]

annamh tegh mar thigh an tsháoirchlearcaigh

treabh ghnaoichleachtaigh is dil ré dludhbhochtuibh. [leg. dlúth-?]

14 Budh híomdha ’mun treibh ngil is gníomhaighe

fir ’na ríoghluidhe ó fhleidh da léiribhe

budh hiomdha cu[i]r (?) san dún is dáoinidhe

is sáorfhile ag súr a chruidh ar céilidhe.

15 Lucht an chóigidh ní dál díomdhaighe

lan d’ionmhuine an óigfhir is ainmnighe

lámh gan deaca(i)r acht d’fhior oirbhire

coillbhile d’fhiodh Breatan is baillghile.

16 Cuingidh ag c(h)ur ghlíadh is grodhdhocrach

cíabh bhogfholtach ar a chradh nach caigealtach

croidhe fíal ’ga ttárla tro(i)duchtach

bogUlltach chíall n-ámhra n-aigentach.

17 Airseóir glíadh ag foghuil na bfhíorurra

adhaigh mhionullamh um riar nar rádhonnadh

lámh ón ferr sáoirse na súadhollamh

is ’na chenn fúaramar san taoibh-se a ttárramar.

18 Ar luibh chobhra ar slighe snasbhunaidh

ar ccroidhe mars(h)amhail (?) ar chomhdha ar chnesgonuibh

ar bhfhód sealbha don tsháorchloinn Shagsanuigh

ar áonchuing le gasradhuibh Teamhra treasghonaigh.

19 Ó nach bhfuil du(i)nn fá dhóghra ar ndánachta [Lv]

acht an túr árrachta ag comhdha a cháomhmholta

oíghre [leg. eighir] Dé dá dhíon ar dhláoidheacra

in ghríobh áoibhealta dé deirigh na dáonnachta. Docair...

20 D’inghin Áodha ní raibhhthe ríoghnáire

taoma gníomhmbáighe san ghairthe ghnénúaidhe

Mairghreag mar sin gan séana na sao[i]rfhéile

pailmghéag is gnáoidhréidhe gan éara fhir énúaire.

21 Leanaigh [leg. Leanaidh] in inghion fhíal in ealbha-sa

in fhían Eamhna-sa gan ionnramh ionnmhusa

coin fhíadhaidh na críche Connla-sa

tonnfhrasa tríthe d’fhíalfhuil fhionnRosa. Docair...