Poem in printable PDF format
A Ghearóid, déana
mo dháil
[Mac Cionnaith,
L. Dioghluim Dána, Dublin, 1938, poem 67]
1 A Ghearóid,
déana mo dháil;
dá ndearna déana
i gcéadáir;
tug, a
óigleanaibh, th’úidh ruinn,
a úir
dhóidleabhair dhearccuirr.
2 Dídin mé, a
mheic an Iarla,
ar fheirg flatha
finnLiamhna
gidh bé fachain
feirge fuair
t’athair, a
mheirge an mhórshluaigh.
3 Is ort iarraim
gidh óg thú
síodh na bhfréamh
asad fionnchrú;
ód thromaicme
a-tú fa choill;
dar gcomairce is
tú as tualaing.
4 Mairg file re
bhfuil a móid
aicme Ghearailt,
a Ghearóid;
is fachain dá
gcar um cheann
dá rabh th’athair
dom imdeall.
5 Níor chleacht
sinn siobhal oidhche
ná imirt arm
bhfaobhairthe;
ní poinnidhe ar
ngníomh le ga;
coillidhe dhíom
níor dhéanta.
6 Fóir mo
ghuasacht, a Ghearóid,
tair romhuinn don
ríphealóid;
ar th’eineach
dhamh diall oirn-ne
gabh, a chiall,
mo chomairghe.
7 Inneosad
uirsgéal cumtha
dhuit im dháil mo
chobhurtha;
a-déar mar
dhleaghar a rádh
sgéal ar leanabh
do leanbhán.
8 Táinig lá ar
Leic na dToradh
Fionntan is é ar
n-arsoghadh
dá bhfuair
naoidhin n-óig th’aithghin
’n-a aoighigh
fhóid anaithnidh.
9 Iongnadh leis a
leithéid sin
re taobh na
haille d’fhaicsin;
rug an naoidhin
n-óig ón aill,
tug póig don
aoighig áluinn.
10 Mar thug an
príomhóglách póig
don naoidhin
áluinn fhíoróig
téid dealbh a
aighthe i n-óige
ón leanbh
d’aithle éanphóige.
11 Beiris leis an
leanbh síthe
gus an mnaoi
nglic nglóirbhíthe;
ní thug dá mhnaoi
a fhios re headh
’s do bhaoi ’n-a
chrios an céidsheal.
12 Fionntan ar
bhfios a fréimhe
beannuighis dá
bhainchéile;
freagrais a bhean
go ngné ghil
hé agus gidh eadh
níor aithin.
13 Ar bean
Fhionntain dá aithle:
“cia thú tú do
mhearaithne,
a ghil bhláith
dhódghlacshaoir dhuinn,
a ógmhacaoimh
áith éadtruim.”
14 “Gidh cúich
mé, a bhean, beanfad daoibh
madh áil leat
leannán macaoimh;
ní hamhdháigh
sinn cneas re cneas
deas linn
t’fhaghbháil i n-uaigneas.”
15 “Sguir, a
mhacaoimh óig, t’ábhacht,
cian óm leithéid
leannánacht;
nocha gaol
ábhachta inn,
a chraobh
árrachta fhoiltfhinn.”
16 “Fearr dhuit
céile séitreach slán,
a bhean mhaith,”
ar an macámh
“ó taoi ag
seanóir seachain soin;
re beathaidh
ndearóil dealuigh.”
17 “Ní aontóch ó
nach óg mé
- níor
aontuigheas as mh’óige -
fear gémadh céim
deaghshóigh dhamh
acht mo sheanóir
féin Fionntan.”
18 “Dod bhréagadh
ní bhia sinne
ó fuaras fhios
th’intinne;
ó nach éidear é
d’fholach
mé do chéidfhear
carthannach.”
19 “Ná habair
sin,” ar si-se
“seanóir críon mo
chéilei-se
sé go
neimhsheadhmhar a-nocht
ar gceileabhradh
dá chalmacht.”
20 “Mei-se
seanóir sluaigh Ealga
ar ndol i ndeilbh
naoidheanda,
a bhean,” ar sé,
“nám seachain;
is mé t’fhear i
n-óigbheathaidh.”
21 “Dá
dteaghmhadh gomadh tu-sa
an céidfhear do
charas-sa
nocha bia, a
Fhionntain, im fhail
go bhfionntair
cia rod chruthaigh.”
22 “A ríoghan a
Ros Greadha,
do athroigheas
airrdheanna
gach fód go
naoidhe ón naoidhin;
naoidhe óg rom
athnaoidhigh.”
23 Innisis
Fionntan mar fuair
an leanbh ar an
leic dtaobhfhuair
- cóir a
n-innisin uadha -
innisidh a
iolbhuadha.
24 An leanbh óg
’n-a hucht féin
gabhais bean
Fhionntain ainn-séin;
re haghaidh an
uair do ghabh
fuair cabhair mar
fuair Fionntan.
25 Ní taosga ar
n-a thabhairt dí
ráinig a anál
impe
ná do sgar sí re
seandacht
’s do ghabh ní dá
naoidheandacht.
26 Gá dú, achd do
bhí siad mar sin
seal buan oile dá
n-aimsir
is do bhí ’n-a
láimh re linn
gach ní do b’áil
le a n-intinn.
27 Éanmhac
airdríogh na Sorcha
fríoth ann
aisgidh chobhartha
folt i n-a
óiridhibh air
ar dtocht
d’fhóiridhin Fhionntain.
28 Go tráigh
nDúna Tolcha Thé
do chur
Fhionntain i n-óige
tar an moir
sriobmall srothach
a-droigh Iollann
Iolchrothach.
29 Tú, a
Ghearóid, a ghein shochair,
leithéid Iollainn
Iolchrothaigh;
go bhfionnam, a
chnú cridhe,
an tú Iollann
th’aimsire.
30 Anál Iollainn,
a ucht glan,
tug fóiridhin ar
Fionntan;
cuir mar thúis
anáil th’ochta
fam ghnúis
d’fhagháil fhurtochta.
31 Tair ar
chuairt sonn, suidh im ucht,
fionnam feabhas
do chumhacht,
tabhair póig i
n-a dhiaidh dhamh,
cabhair ciaigh mo
chóig gcéadfadh.
32 Ar Mhuiris
gCliach ’gar chleachtas
athnuaidhigh ar
n-aitheantas;
san chruth i
mbínn roimhe a-rís
ag rígh Broine go
mbeimís.
33 Saor mhé ar
oirbhire th’athar
go mbeinn agad
bheannachadh;
ar gcomairghei-ne
is doirbh dhi
tromoirbhire oirn
aige.
34 Tairre led
bhriathraibh binne
d’aithearrach a
intinne;
fill tar ais
fheirg an Iarla,
a dheirg chais
fhinn fhuiltniamhdha.
35 Mo theagasg, a
Ghearóid, gabh:
“feirrde macámh a
mhúnadh;”
dá dtugthar éara
oirn-ne
déana mar
a-déaraim-ne.
36 Nó go raibh
sinn síodhach ris
ná héirgheadh fúd
muirn Mhuiris;
rí Áine ná han re
a phóig;
gabh ar do
gháire, a Ghearóid.
37 ’N-a ucht ar
chrodh ná ar chomhaidh
is a fhearg ret
ollamhain,
a anam, ná
haontaidh dol
go bhfagham
aontaidh t’athar.
38 Ná cealgadh
cleas dá áille
thú, a mheic
marcaigh fhionnÁine;
braithtear fraoch
ar th’aghaidh n-óig;
labhair go gaoth,
a Ghearóid.
39 Dá ndearna tú
is tuar deighshídh
mar deir mé, a
mheic Aibhilín;
th’éara dot
athair ní háil,
rachaidh séala ar
an síothcháin.
40 Biad agad im
fhior ghrádha
budh hé séala ar
síothchána;
rinn th’aoibhe, a
Ghearóid, do-ghéabh,
a naoidhe
gealfhóid Gaoidheal.
41 A ubhall abhla
cumhra
as uaisle náid
órubhla,
a bhláth
niamhdha, a chnú cheiníl
do chrú an Iarla
is Aibhilín.
42 A leinbh a
Lunnainn na ríogh,
fóirfidh
t’urlabhra mh’imshníomh,
innsgne bhinn do
bheoil chorcra
i n-a rinn ceoil
codalta.
43 A Mhuiris,
maoluigh do mhóid;
déana mar a-deir
Gearóid;
dá ngada dhíom ní
dhlighe
síodh ar aba
th’oirbhire.
44 Flaitheas nach
gabhaid Gaoidhil
geallmaoid dóibh
i nduanlaoidhibh;
a ráthughadh
dhúibh níor dhluigh,
gnáthughadh
dhúinn a dhéanaimh.
45 Dá chineadh dá
gcumthar dán
i gcrích Éireann
na n-uarán
na Gaoidhil-se ag
boing re bladh
is Goill
bhraoininse Breatan.
46 I ndán na
nGall gealltar linn
Gaoidhil
d’ionnarba a hÉirinn;
Goill do
shraoineadh tar sál sair
i ndán na
nGaoidheal gealltair.
47 Na Goill is
Gaoidhil Bhanbha
fa seach re hucht
th’agallmha;
is tú ceann an dá
chineadh,
geall red chlú ní
cuirfidhear.
48 Do sgar mé red
mhúr bhfleadhach,
a chinn an dá
chinneadhach;
muirn
t’ardphuirt-se agus t’fhíon glan
rom líon
d’antuigse is d’uabhar.
49 Dol ar
deabhaidh ód dhreich mhoill
ní thug achd
uabhar oruinn;
logh an
chuairt-se do-chuamar;
dol uait-se do
b’anuabhar.
50 An t-aingeal
do b’áille ar nimh
do ionnarb Dia
’mun gcúis-sin;
nochar bheag
d’fhior a fheitheamh
an cion do leag
Lúisifear.
51 Do thonn
fheirge gé do fhás
rinn, a Mhuiris
mheic Thomás,
díon, a
Mhuiris-se, ar do mhóid
bríogh na
guidhei-se Gearóid. A Ghear.
52 Ar measrughadh
maidne an Luain,
a Míchíl, is mór
m’anbhuain;
tú ar sgiath, a
mheic, ar maidean,
a fhiach dheit go
ndearlaigear. A Gh.