Poem in printable PDF format
Fogas umhla
d’ainm ghaisgidh
[Ó Donnchadha, T.
Leabhar Cloinne Aodha Buidhe, Dublin, 1931, poem 17]
Ruaidhrí Óg Ó
hEachuidhéin .cc.
1 Fagus umhla
d’ainm gaisgidh,
coitchionn cách
’ga shíorchlaisdin;
gidh tuar
anshóigh ceann i gceann,
gearr ó anóir gan
fhuigheall.
2 Tuar umhla
riamh do rochtuin,
gaisgeadh óigfhir
d’fhionnochtuin,
d’éis troda ga mó
maitheas,
foda dhó bhus
deghmhaitheas.
3 Túar umhla
d’adhbhar flatha
buaidh ngaisgidh,
dúil deghratha
do bhreith leis
ar cháir gcuradh
gan gheis áigh
gan urdhubhadh.
4 Umhal éigsi,
cian ’ga chlos,
umhal thrá tuath
is eaglos
don aos gaisgidh
’gar ghnáth geall
’s cách ar
gclaisdin a gcéimeann.
5 Ríoghraidh
Éirionn sonn fa seach
do bhídís umhal
áiseach
do laochroidh
cosnaimh chláir Bhreagh
fa cosmhoil dáibh
a déineamh.
6 Slógh Uladh gér
chalma a gcath
do bheirdís an
fhían Ultach
umhla do Choin an
chleasraidh,
toil dob ullmha i
n-imreasnoibh.
7 Uaisle
Connacht, lámh do láimh,
tugsad d’Fhior
Diadh mhac Damháin
tús comhóil cláir
is cuilte,
onóir cáin is
cumuirce.
8 Do Choin Raoi
reudhmhac Dáire
tugsad triatha
Tiormmáighe,
tuir gaisgidh gan
fhoilcheas n-áigh
aisgidh oircheas
is éadáil.
9 Conn mac Úna na
gcéd gcath
amhlaidh fuair
flaitheas Temhrach;
mur ghioll ar a
ghaisgeadh sin
baister os cionn
gach cúigidh.
10 An tí as fearr
i ngaisgeadh glan
do shíol gCuinn
na n-écht n-adhbhal,
clann reudhoinigh
isíad soin,
do níad eunoighir
orthoibh.
11 Mur an gcéadna
d’uaisle is d’ágh;
ní fuláir ’s is
fiú Seaán,
do nós an chuire
chiumsigh,
fós go n-uighe an
urruimsin.
12 Cú Chulainn i
gcleasaibh áigh
Cú Raoi is Fear
Diadh mhac Damháin
gér dhoiligh ina
ré a rádh,
a n-oighir isé
Seaán.
13 Ní dhearna
aoinneach aca
gaisgeadh ná
gníomh curata
nach leantuir le
laochmhac Airt
fraochshlat mur
Earcoil ordhairc.
14 Ionnua Bhríain
go nua anosa
lenfuidh lorg na
feadhnosa
ar ghníomh gach
gaisgidh ’s ar ghoil,
ar fhaisgin ríogh
’s ar riaghoil.
15 Ní fhúair
neach dá fhréimh roimhe
gan bhúaidh écht
is iorghoile,
gan fhíoch, gan
anbhuain n-eachtra,
críoch an
ghlanshluaigh Ghaoidhiolta.
16 Beanfaidh
Seaán isé a shuim,
fear mur chách,
aoibh is urruim
amach le
céimionnoibh cion
sgath gach
Éirionnaigh eision.
17 Seaán Ó Néill,
luaidhtear linn,
ionnua Bríain
mhóír mheic Feidhlim,
do lúaidh
Bearchán ’na bhuile
ós seanchlár
cúain Chonuire.
18 ’Sé do luaidh
Colum Cile
i bhfuighlibh na
fírinne,
aigneadh fial le
ngeabhair geall,
grían i
ndeaghaidh na díleann.
19 ’Sé do
thairrngir Flann file,
fíreurlamh na
fáisdine
laoch sáimh gan
éra acht d’olcaibh
’s do ráidh
Séadna i senfhoclaibh.
20 Léighthear i
leabhroibh feasa
gurb é ’s ní hiúl
ainbhfeasa
an tairrngertach
tréunghaoth teann
Sénlaoch
airmbertach Éirenn.
21 Hector ar
chródha i gcathoibh;
Samson dorrdha i
ndeacrachoibh;
réulla nach
aomhaithidh olc
Saoraichil
ceudhna ar chródhocht.
22 Caor mhianaigh
fhola hEoghain;
croidhe
reachtmhur ríghleomhain;
cosg airce
d’fhialfhuil a shen;
fiadhuin chairte
na gcóigeadh.
23 Éigne Banna
bhus buan sruth;
eo lúthmhur Locha
hEachuch;
maighre Line,
laoch go ngoimh,
cridhe nach
dtaoth re tromghoin.
24 Ursa theann,
troigh ré ndocra
da thír i dtráth
furtochta;
mur theasda gach
lén da los,
an sén feasda
budh fagus.